Filozofia jest sztuką życia. Cyceron

ochrona praw konsumenta

ochrona praw konsumenta, E-zine, E-zine - Web.Gov.pl

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Ochrona praw
konsumenta
Piotr Waglowski
UNIA EUROPEJSKA
EUROPEJSKI FUNDUSZ
ROZWOJU REGIONALNEGO
 Autor:
Piotr Waglowski
Wydawca:
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP)
ul. Pańska 81/83
00-834 Warszawa
www.parp.gov.pl
Skład:
Marcin May
PARP
Wydanie I
Publikacja bezpłatna
Publikacja powstała w ramach projektu „Uruchomienie wielofunkcyjnej platformy komunikacji inter-
netowej wspierającej realizację działań 8.1 i 8.2 PO IG”, realizowanego przez Polską Agencję Rozwoju
Przedsiębiorczości, współinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego.
Wspieramy e-biznes www.web.gov.pl
Copyright © by Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Warszawa 2009, Wszelkie prawa zastrze-
żone. Żaden fragment nie może być wykorzystywany w jakiejkolwiek formie ani przekładany na język
mechaniczny bez zgody PARP.
Spis treści
1. Ochrona praw konsumenta
4
1.1. Konsument i strażnicy jego praw 4
1.2. Zbiorowe interesy konsumentów 4
1.3. Klauzule abuzywne
5
2. Nieuczciwe praktyki rynkowe
6
2.1. Praktyka wprowadzająca w błąd 7
2.2. Agresywna praktyka rynkowa
8
2.3. Ochrona przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi 8
3. Ochrona konkurencji
8
3.1. Swoboda prowadzenia działalności gospodarczej
8
3.2. Praktyki ograniczające konkurencję
9
3.3. Zwalczanie nieuczciwej konkurencji
10
3.4. Niektóre delikty nieuczciwej konkurencji
11
Ochrona praw konsumenta
3
www.parp.gov.pl
www.web.gov.pl
1. Ochrona praw konsumenta
Problematyka praw konsumenta regulowana jest w Polsce - w pierwszej kolejności - przepisami konsty-
tucyjnymi, na mocy których władze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców przed
działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi prakty-
kami rynkowymi. Przepisy dotyczące ochrony - słabszej rynkowo - pozycji konsumentów znajdują się
w Kodeksie cywilnym, w ustawie z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenc-
kiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego, w ustawie z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsu-
mentów, ustawie z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialno-
ści za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (w tej ustawie znalazły się m.in. przepisy dotyczące
zawierania umów na odległość), problematyka konsumencka regulowana jest również w szeregu innych
ustaw szczegółowych, jak np. w ustawie z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim, w ustawie Prawo
bankowe, czy ustawie o usługach turystycznych. Przepisy polskich ustaw stanowią implementację odpo-
wiednich regulacji Unii Europejskiej, które poświęcone są ochronie konsumentów.
1.1. Konsument i strażnicy jego praw
Zgodnie z postanowieniami Kodeksu cywilnego za
konsumenta
uważa się osobę izyczną dokonującą
czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Do tak
rozumianego pojęcia odwołują się również inne przepisy konsumenckie, w szczególności przepisy ustawy
o ochronie konkurencji i konsumentów. W relacjach biznesowych konsument jest z reguły słabszą stroną,
dlatego system prawa traktuje go szczególnie, otwierając nad nim swoisty parasol ochronny. Przykładowo
- zgodnie z Kodeksem cywilnym - niejednoznacznie sformułowane postanowienia znajdujące się we
wzorcach umownych tłumaczy się na korzyść konsumenta. Z tego samego powodu postanowienia umów
zawieranych z konsumentami, które nie były z nimi indywidualnie uzgodnione, nie wiążą ich, o ile kształ-
tują prawa konsumenta oraz jego obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając
jego interesy. Mamy wówczas do czynienia z niedozwolonymi postanowieniami umownymi. W relacjach
z konsumentami na przedsiębiorcy ciąży często szereg obowiązków informacyjnych, np. dotyczących jego
działalności (siedziby, nazwy, itp.), ale również dotyczących oferowanych przez niego produktów i usług.
Centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach ochrony konkurencji i konsumen-
tów jest
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
1
(UOKiK). Prezes tego urzędu ma szereg
uprawnień związanych z ochroną konsumentów, np. wydaje decyzję o uznaniu praktyki za naruszającą
zbiorowe interesy konsumentów i nakazującą zaniechanie jej stosowania. W takiej decyzji może określić
środki usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów w celu zapewnie-
nia wykonania nakazu, w szczególności zobowiązać przedsiębiorcę do złożenia jednokrotnego lub wielo-
krotnego oświadczenia o odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie, może nakazać publikację decyzji
w całości lub w części na koszt przedsiębiorcy. Z punktu widzenia przedsiębiorcy istotnym uprawnieniem
Prezesa UOKiK jest prawo żądania od przedsiębiorcy pewnych informacji i dokumentów, a przedsiębiorcy
są obowiązani do przekazywania takich materiałów. W toku postępowania przed Prezesem UOKiK może
być - w zakresie objętym postępowaniem - przeprowadzona kontrola u każdego przedsiębiorcy. Kontrolę
taką przeprowadzają upoważnieni pracownicy Urzędu lub Inspekcji Handlowej.
Pewne działania na rzecz konsumentów wykonują również
powiatowi (miejscy) rzecznicy konsumen-
tów
. Do zadań takich rzeczników należy zapewnienie bezpłatnego poradnictwa konsumenckiego i infor-
macji prawnej w zakresie ochrony interesów konsumentów, składanie wniosków w sprawie stanowienia
i zmiany przepisów prawa miejscowego w zakresie ochrony interesów konsumentów, a także występo-
wanie do przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów. Jednym z uprawnień
rzecznika konsumentów jest to, że może wytaczać powództwa na rzecz konsumentów oraz wstępować,
za ich zgodą, do toczącego się postępowania w sprawach o ochronę interesów konsumentów. Jeśli do
przedsiębiorcy zwróci się rzecznik konsumentów - przedsiębiorca jest obowiązany udzielić mu wyjaśnień
i informacji będących przedmiotem wystąpienia oraz ustosunkować się do uwag i opinii przedstawionych
przez rzecznika. Rzecznicy konsumentów współpracują z delegaturami UOKiK, a także organami Inspekcji
Handlowej oraz organizacjami konsumenckimi.
1.2. Zbiorowe interesy konsumentów
Zgodnie z ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów - zakazane jest stosowanie praktyk naruszają-
cych
zbiorowe interesy konsumentów
. Chodzi tu o bezprawne działania przedsiębiorców (mogą to być
również zaniechania, gdy istnieje obowiązek działania), chociaż podstawy bezprawności będą wynikały
zarówno z przepisów konsumenckich, jak i z innych przepisów (np. omówionej już wyżej ustawy o prawie
autorskim i prawach pokrewnych, ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji itp.). Ustawa o ochronie
konkurencji i konsumentów wyjaśnia, czym są takie praktyki. Chodzi o:
stosowanie postanowień wzorców umów, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzor-
Ochrona praw konsumenta
4
www.parp.gov.pl
www.web.gov.pl

ców umow
y uznanych za niedozwolone,

naruszanie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji,

nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji.
Ustawa wyjaśnia, że zbiorowym interesem konsumentów nie jest suma indywidualnych interesów konsu-
mentów. Chodzi - w gruncie rzeczy - o takie interesy, które mogą dotyczyć nieograniczonej lub niemożli-
wej do ustalenia liczby konsumentów.
Godzącym w zbiorowe interesy konsumentów było - zgodnie z decyzją UOKiK - fałszowanie nagłówków
poczty elektronicznej w taki sposób, że ich odbiorca mógł być wprowadzony w błąd co do ich pocho-
dzenia oraz ich statusu prawnego
2
. Inny przykład dostarcza nam Decyzja Prezesa UOKiK - Delegatury
w Krakowie
3
, zgodnie z którą praktyką naruszającą zbiorowe interesy konsumentów było naruszenie obo-
wiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji, przy rozpowszechnianiu treści
oraz mechanizmów obsługujących transakcje kupna-sprzedaży, umieszczonych na stronach interneto-
wych przedsiębiorcy. Prezes UOKiK uznał również za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumen-
tów umieszczanie na okładkach płyt CD i DVD klauzul, które dotyczyły zakresu prawnoautorskiej ochrony
egzemplarzy utworów wprowadzanych do obrotu
4
. Informacje te sugerowały bezwzględny zakaz poży-
czania oraz kopiowania utworu bez zgody właściciela praw autorskich, tymczasem w ustawie o prawie
autorskim i prawach pokrewnych znajdują się przepisy o tzw. dozwolonym użytku osobistym.
Z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów
może wystąpić: Rzecznik Praw Obywatelskich, rzecznik ubezpieczonych, rzecznik konsumentów, organi-
zacja konsumencka. Może z takim wnioskiem wystąpić również zagraniczna organizacja wpisana na listę
organizacji uprawnionych w państwach Unii Europejskiej do złożenia wniosku o wszczęcie postępowania,
opublikowaną w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich.
Za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów Prezes UOKiK może nałożyć na przedsiębiorcę
karę
inansową
do 10 proc. przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia
kary. W przypadku niewywiązywania się przedsiębiorcy z nałożonych decyzją obowiązków - Prezes UOKiK
może nałożyć na przedsiębiorcę karę w wysokości do 10 tys. euro za każdy dzień zwłoki.
1.3. Klauzule abuzywne
Szczególna troska systemu prawnego o prawa konsumenckie skutkuje wprowadzeniem pewnych
ograniczeń w stosowaniu klauzul umownych w relacjach z konsumentami. Zgodnie z Kodeksem cywil-
nym - w razie wątpliwości uważa się, że niedozwolonymi postanowieniami umownymi są te, które
w szczególności:
wyłączają lub ograniczają odpowiedzialność względem konsumenta za szkody na osobie

wyłączają lub istotnie ograniczają odpowiedzialność względem konsumenta za niewykonanie
lub nienależyte wykonanie zobowiązania,
wyłączają lub istotnie ograniczają potrącenie wierzytelności konsumenta z wierzytelnością dru-

giej strony,
przewidują postanowienia, z którymi konsument nie miał możliwości zapoznać się przed zawar-

ciem umowy,
zezwalają kontrahentowi konsumenta na przeniesienie praw i przekazanie obowiązków wynika-

jących z umowy bez zgody konsumenta,
uzależniają zawarcie umowy od przyrzeczenia przez konsumenta zawierania w przyszłości dal-

szych umów podobnego rodzaju,
uzależniają zawarcie, treść lub wykonanie umowy od zawarcia innej umowy, niemającej bezpo-

średniego związku z umową zawierającą oceniane postanowienie,
uzależniają spełnienie świadczenia od okoliczności zależnych tylko od woli kontrahenta

konsumenta,
przyznają kontrahentowi konsumenta uprawnienia do dokonywania wiążącej interpretacji

umowy,
uprawniają kontrahenta konsumenta do jednostronnej zmiany umowy bez ważnej przyczyny

wskazanej w tej umowie,
przyznają tylko kontrahentowi konsumenta uprawnienie do stwierdzania zgodności świadcze-

nia z umową,
wyłączają obowiązek zwrotu konsumentowi uiszczonej zapłaty za świadczenie niespełnione

w całości lub części, jeżeli konsument zrezygnuje z zawarcia umowy lub jej wykonania,
przewidują utratę prawa żądania zwrotu świadczenia konsumenta spełnionego wcześniej niż

świadczenie kontrahenta, gdy strony wypowiadają, rozwiązują lub odstępują od umowy,
pozbawiają wyłącznie konsumenta uprawnienia do rozwiązania umowy, odstąpienia od niej lub

jej wypowiedzenia,
zastrzegaj
ą dla kontrahenta konsumenta uprawnienie wypowiedzenia umowy zawartej na czas

2 Decyzja Prezesa UOKiK z dnia 20 lipca 2007 r., Nr DDK- 18/2007
3 Decyzja Prezesa UOKiK - Delegatury w Krakowie z dnia 7 marca 2005 r., Nr RKR - 10 /2005
4 Decyzja Prezesa UOKiK z dnia 31 stycznia 2007 r., Nr DDK-5/2007
Ochrona praw konsumenta
5
www.parp.gov.pl
www.web.gov.pl

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • happyhour.opx.pl
  • Tematy

    Cytat


    Facil(e) omnes, cum valemus, recta consili(a) aegrotis damus - my wszyscy, kiedy jesteśmy zdrowi, łatwo dajemy dobre rady chorym.
    A miłość daje to czego nie daje więcej niż myślisz bo cała jest Stamtąd a śmierć to ciekawostka że trzeba iść dalej. Ks. Jan Twardowski
    Ad leones - lwom (na pożarcie). (na pożarcie). (na pożarcie)
    Egzorcyzmy pomagają tylko tym, którzy wierzą w złego ducha.
    Gdy tylko coś się nie udaje, to mówi się, że był to eksperyment. Robert Penn Warren