Odporność układu polskiej ...

Odporność układu polskiej przestrzeni na zakłócenia zewnętrzne, ( ͡~ ͜ʖ ͡°) rozwiń horyzonty, ...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
ODPORNOŚĆ UKŁADU
POLSKIEJ PRZESTRZENI
NA ZAKŁÓCENIA ZEWNĘTRZNE
– PRZESTRZENNE I TERYTORIALNE
UWARUNKOWANIA OBRONNOŚCI
I BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA
płk dr inż. Zbigniew Lach
ppłk dr inż. Andrzej Łaszczuk
prof. dr hab. Julian Skrzyp
Akademia Obrony Narodowej
w Warszawie
 SPIS TREŚCI
1. CEL I ZAŁOŻENIA EKSPERTYZY ..........................................................................................................
605
1.1. Cel ekspertyzy ...................................................................................................................................................... 605
1.2. Założenia ekspertyzy ........................................................................................................................................... 607
2. IDENTYFIKACJA ZEWNĘTRZNYCH ZAGROŻEŃ / WYZWAŃ I SZANS DLA
BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA ...............................................................................................................
609
2.1. Ocena położenia geopolitycznego Polski i antycypowane strategiczne zmiany w środowisku
zewnętrznym wpływające na bezpieczeństwo państwa w latach 2008–2033 .............................................. 609
2.1.1 Uwarunkowania historyczne ................................................................................................................... 609
2.1.2. Ocena położenia geopolitycznego Polski po rozszerzeniu Nato i Unii Europejskiej na wschód ... 614
2.1.3. Antycypowane strategiczne zmiany w środowisku zewnętrznym wpływające na bezpieczeństwo
państwa w latach 2008–2033 ................................................................................................................... 625
2.2. Szanse, wyzwania i zagrożenia zewnętrzne obronności i bezpieczeństwa państwa – kontekst globalny
i regionalny ........................................................................................................................................................... 629
2.3. Wnioski ................................................................................................................................................................. 630
3. STRATEGIA BUDOWANIA ODPORNOŚCI UKŁADU POLSKIEJ PRZESTRZENI ...........................
632
3.1. Środkowoeuropejski region geostrategiczny - implikacje przestrzenne dla Polski .................................... 632
3.2. Strategiczne przedsięwzięcia wzmocnienia układu polskiej przestrzeni ..................................................... 635
3.3. Strategiczne przedsięwzięcie realizacji zadań państwa gospodarza (Host Nation Suport – HNS) –
implikacje przestrzenne w zakresie przygotowania infrastruktury .............................................................. 640
3.4. Realizacja programu inwestycji organizacji traktatu północnoatlantyckiego w dziedzinie
bezpieczeństwa (NATO Security Inwestment Programme — NSIP) ........................................................... 643
3.5. Wnioski ................................................................................................................................................................. 642
4. KIERUNKI WZMOCNIENIA UKŁADU POLSKIEJ PRZESTRZENI W KONTEKŚCIE
WYKORZYSTANIA SZANS I PRZECIWDZIAŁANIA POTENCJALNYM ZAGROŻENIOM
ZEWNĘTRZNYM ......................................................................................................................................
646
4.1. Wykorzystanie położenia terytorium państwa w kontekście wzmocnienia walorów obronnych
i bezpieczeństwa kraju ........................................................................................................................................ 646
4.2. Zasadnicze problemy bezpieczeństwa energetycznego państwa – aspekty surowcowe
i terytorialno-przestrzenne ................................................................................................................................ 651
4.3. Strategiczna infrastruktura krytyczna państwa wobec zagrożeń asymetrycznych
i niekonwencjonalnych form walki sieciocentrycznej .................................................................................... 657
4.4. Ochrona terytorium i ludności przed bronią masowego rażenia ................................................................. 660
4.5. Zagrożenia terrorystyczne i rakietowe – aspekty przestrzenno-terytorialne .............................................. 664
4.6. Wnioski ................................................................................................................................................................. 667
5. REKOMENDACJE DLA KPZK .................................................................................................................
668
LITERATURA ................................................................................................................................................
671
ZAŁĄCZNIK NR 1 .........................................................................................................................................
674
ZALĄCZNIK NR 2 .........................................................................................................................................
676
– 603 –
Odporność układu polskiej przestrzeni na zakłócenia...
tom
IV
1. Cel i założenia ekspertyzy
1.1. Cel ekspertyzy
Komponenty zagospodarowania przestrzennego kraju, w tym infrastruktura transportu
i obiekty systemu obronnego są immobilne, czyli bezwładne i trwale związane z określonym
obszarem, zaś koncepcje geopolityczne i geostrategiczne są zmienne oraz powinny być do-
stosowywane do dynamicznych, turbulentnych zmian otoczenia państwa.
Inercja elementów infrastruktury bezpieczeństwa (w tym obronnej) jest więc w sprzecz-
ności z dynamiką procesów politycznych, gospodarczych i militarnych. Typowym tego przy-
kładem mogą być działania wojenne między Francją i Niemcami w okresie pierwszej i dru-
giej wojny światowej.
Przed pierwszą wojną światową w koncepcji strategicznej Francji preferowano natarcie
jako zasadniczy sposób prowadzenia wojny. W tej sytuacji Niemcy wybudowały linię umoc-
nień tzw. Linię Zygfryda, stanowiącą bastion trudny do zdobycia. Francuzi stosując konse-
kwentnie wypracowaną wcześniej strategię natarcia stracili na tym froncie kilka milionów
żołnierzy. W wyniku tych doświadczeń Francuzi zbudowali w okresie międzywojennym linię
umocnień wzdłuż granicy z Niemcami (Linia Maginoto) chcąc w ten sposób zabezpieczyć się
przed agresją wojsk niemieckich. Niemcy w tej sytuacji pominęły ten pas umocnień i wyko-
nały uderzenie na Francję przez terytorium Belgii. W okresie „zimnowojennym” NRF wybu-
dowała wzdłuż swojej wschodniej granicy pas komór do umieszczenia ładunków jądrowych,
który po zjednoczeniu znalazł się w środku ich terytorium, abstrahując już od bezsensowno-
ści takich poczynań, szczególnie w kontekście doświadczeń w Czarnobylu.
Współcześnie istnieje inne podejście do kwestii bezpieczeństwa narodowego, na które
składa się całokształt przedsięwzięć mających na celu niezakłócony i stabilny rozwój pań-
stwa oraz realizowanie polskiej racji stanu. Bezpieczeństwo państwa dotyczy niemal wszyst-
kich żywotnych sfer funkcjonowania kraju, w tym: bezpieczeństwa politycznego, w wymia-
rze zewnętrznym i wewnętrznym, militarnego (obronności), ekonomicznego, kulturowego,
społecznego, obywatelskiego, ekologicznego czy będących wypadkową wielu wymienionych,
np.: bezpieczeństwa energetycznego, informacyjnego i telekomunikacyjnego.
Uwarunkowania obronności państwa, jak i szereg pozostałych problemów bezpieczeń-
stwa, postrzegane są również w uwarunkowaniach zewnętrznych i wewnętrznych, chociaż
coraz częściej z uwagi na spójność bezpieczeństwa i jego nierozłączność oraz wzajemne prze-
nikanie się problemów, te dwa aspekty rozpatrywane są łącznie.
Dla wypracowania rekomendacji do KPZK w obszarze bezpieczeństwa, w tym obronno-
ści, zasadnym jednak było rozdzielne rozpatrywanie odporności układu polskiej przestrzeni
w kontekście zakłóceń zewnętrznych oraz problemów wewnętrznych, niezależnie od – jak
wspomniano – przenikania się wielu z nich. Przedstawiając współczesne uwarunkowania
obronne, które determinują wymagania strukturalne w stosunku do sił zbrojnych
1
, należy
do nich zaliczyć: ochronę i obronę infrastruktury krytycznej państwa, zintegrowane systemy
sieciocentryczne z informatycznymi podsystemami funkcjonalnymi (rozpoznanie; łączność
i dowodzenie, precyzyjne rażenie – targeting, logistyka), systemy przetrwania wojsk (obrona
1
Samol B. (2007)
Docelowe wymagania strukturalne w stosunku do Sił Zbrojnych RP z uwzględnieniem skutków
nansowych,
[w:]
Wizja Sił Zbrojnych RP – materiał z konferencji,
wyd. BBN, Warszawa.
– 605 –
tom
IV
Zbigniew Lach, Andrzej Łaszczuk, Julian Skrzyp
przeciwchemiczna, ochrona wojsk, obrona elektroniczna), zintegrowana logistyka i mobil-
ność wojsk.
Uwarunkowania powyższe determinowane są również przewidywanymi działaniami ze
strony potencjalnego przeciwnika, stąd należy się w tym względzie liczyć z następującymi
możliwościami: precyzyjne uderzenia lotnicze i rakietowe na newralgiczne obiekty militarne
i infrastrukturę krytyczną, działania terrorystyczne i dywersyjne, w tym z użyciem broni ma-
sowego rażenia, desanty, cyberataki na systemy sieciocentryczne, użycie zdalnych środków
rozpoznania i rażenia oraz wiele innych konwencjonalnych a także niekonwencjonalnych
metod, sposobów i środków współczesnego prowadzenia walki. Działania te mogą być reali-
zowane w odniesieniu do całego terytorium kraju, szczególnie obiektów wojskowych i new-
ralgicznych systemów infrastruktury krytycznej. Ponadto, zarówno wyposażenie naszych sił
zbrojnych, jak i ich przygotowanie do prowadzenia walki i operacji, powinno uwzględniać
również, możliwy asymetryczny charakter działań potencjalnego przeciwnika.
Budowanie więc systemu obronnego, tylko i wyłącznie pod kątem zagrożenia z określo-
nego kierunku i wobec jednoznacznie de niowanego przeciwnika, ma ograniczone uza-
sadnienie, szczególnie w kontekście nieokreśloności i zmienności potencjalnych i realnych
zagrożeń oraz wobec takich wyzwań, jak: terroryzm międzynarodowy, proliferacja broni ma-
sowego rażenia (BMR), cyberterroryzm, kon ikty lokalne i regionalne na obrzeżach Soju-
szu i in. Wynika to m.in. także ze wspomnianych już zmienności koncepcji geopolitycznych
i geostrategicznych. Obecnie w świecie można zaobserwować cztery globalne procesy po-
wodujące zmiany sytuacji geopolitycznej, są to: globalizacja, modernizacja, demokratyzacja
wewnątrz państw i na zewnątrz, pomnożenie aktorów politycznej sceny międzynarodowej.
Przykładami zmiany sytuacji geopolitycznej, w jakiej znalazła się Polska, mogą także być:
1. Rozpad dwubiegunowego świata zapoczątkowany rozpadem Związku Radzieckiego,
rozwiązaniem Układu Warszawskiego i Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej.
2. Zmiany ustrojowe w państwach Europy Środkowo-Wschodniej, w tym również w Polsce.
3. Rozpad Czechosłowacji i zjednoczenie Niemiec.
4. Rozpad Jugosławii i powstanie na jej gruzach wielu nowych państw.
5. Rozszerzenie Unii Europejskiej (UE) i NATO oraz działania związane z dalszym rozsze-
rzeniem tych organizacji.
W wyniku wymienionych zmian geopolitycznych Polska stała się państwem, które nie
zmieniając swego terytorium „zmieniło” wszystkich sąsiadów. Nowymi sąsiadami naszego
kraju, stały się na wschodzie: obwód kaliningradzki Federacji Rosyjskiej, Litwa, Białoruś
i Ukraina; na południu: Słowacja i Czechy oraz na zachodzie: zjednoczone Niemcy. Spo-
śród wymienionych państw Litwa, Słowacja, Czechy i Niemcy oraz Polska należą do układu
zbiorowego bezpieczeństwa, jakim jest Sojusz Północnoatlantycki oraz wspólnej przestrzeni
gospodarczej, którą tworzy Unia Europejska.
Federacja Rosyjska (obwód kaliningradzki), Białoruś i Ukraina nie należą do wymienio-
nych wyżej organizacji. Tworzą jednak Wspólnotę Niepodległych Państw (WNP), przy czym
Ukraina nie raty kowała tego porozumienia, lecz podjęła starania o przyjęcie jej do NATO
i UE. Z kolei Białoruś i Rosja tworzą ponadto Związek Białorusi i Rosji – ZBiR.
Zasygnalizowana dynamika zmian geopolitycznych, zachodzących w bezpośrednim oto-
czeniu Polski, narzuca niejako cel i ramy niniejszej ekspertyzy, gdyż przestrzeń kształtowa-
na w pewnych uwarunkowaniach geopolitycznych nie spełnia w sposób optymalny swoich
funkcji w innych warunkach geopolitycznych.
– 606 –
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

happyhour.opx.pl