Odporność organizmu

Odporność organizmu, Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->ODPORNOŚĆ ORGANIZMUOdporność immunologiczna - zdolność organizmu do obrony przed antygenami. Zadaniamimechanizmów obronnych jest niedopuszczenie do wniknięcia ciał obcych, a jeśli już dostanąsię do wnętrza, to odróżnienie ich od własnych substancji i unieszkodliwienie.Mechanizmy reakcji odpornościowejW organizmie człowieka istnieje szereg zabezpieczeń chroniących przed wniknięciemchorobotwórczych czynników. Czynniki te, to przede wszystkim drobnoustroje, jak wirusy,bakterie, grzyby czy pierwotniaki. Czynnikami chorobotwórczymi są też pasożyty jelitowe, takiejak tasiemiec, glista czy owsiki. Czynniki chorobotwórcze nazywane są w medycyniepatogenami.Uwaga!Używa się terminu „czynniki chorobotwórcze”, a nie „organizmy chorobotwórcze”, gdyżwirusy nie są organizmami.Nauka o reakcjach odpornościowych organizmu to immunologia.Reakcje odpornościowe w organizmie są dwojakiego rodzaju.Odporność nieswoista -jest nazywana„pierwszą linią obrony organizmu”.Jej podstawowezadanie to:••nie dopuścić do wniknięcia patogenu do organizmu;lub, jeśli pokona bariery ochronne i wniknie - natychmiastunieszkodliwić i zlikwidowaćpatogen,póki nie zdążył poczynić szkód w organizmie.Mechanizmy działające w obrębie odporności nieswoistej1. Skóra posiada zwartą strukturę, co stanowi doskonałą barierę mechaniczną, ponadto kwaśnyodczyn potu jest zabójczy dla większości bakterii. Praktycznie tylko zranienie możeumożliwić zarazkom wniknięcie do wnętrza organizmu przez skórę.2. Błony śluzowe wyścielające układy pokarmowy czy oddechowy są łatwiejsze dosforsowania, ale i tu występuje zabezpieczenie w postaci enzymu o nazwielizozym.Jest onobecny na powierzchni śluzówek, we łzach, ślinie, a jego rola polega na rozkładaniu ścianykomórkowej większości bakterii.3. Dla drobnoustrojów próbujących wniknąć do organizmu drogą pokarmową zabójcze jestniskie pH żołądka.4. Pod powierzchnią skóry i błon śluzowych znajdują się spore ilości leukocytów, które wprzypadku przeniknięcia czynnika chorobotwórczego zjadają go (fagocytują). Leukocyty tetoneutrofileorazmakrofagi.Szczególnie te drugie mają zdolność pochłaniania ogromnychilości „intruzów”, tym samym znacznie redukując ich ilość.5. Komórki, które zostały zainfekowane wirusem wydzielająinterferon.Jest to białko, któreprzenika do sąsiednich, jeszcze nie zakażonych komórek i tam, w razie ataku wirusa blokujejego namnażanie.Odporność swoistaJeśli obcym czynnikom uda się pokonać nieswoiste bariery, uruchamiana zostaje„druga liniaobrony”,stosowana przeciw konkretnemu czynnikowi chorobotwórczemu. Rozpoznanie rodzajuczynnika odbywa się na podstawie substancji znajdującej się na jego powierzchni, nazywanejantygenem.Substancja ta to najczęściej białko, ale może to być też inny związek organiczny.Antygeny znajdują się na powierzchni wszystkich komórek, w każdym organizmie, a w przypadkuwirusów, na powierzchni ich cząstek. Są pewnego rodzaju „wizytówką”, określająca przynależnośćkomórki.System odpornościowy organizmu odróżnia własne antygeny od obcych i reagujetylko na obecność tych drugich.Antygeny nie muszą być bezpośrednio związane z czynnikiem chorobotwórczym - np. niektóretoksyny produkowane przez bakterie, albo jad żmii też zawierają antygeny. Zdarzają się takżeantygeny pochodzenia syntetycznego.Antygeny to substancje zdolne do wywołania w organizmie reakcji odpornościowej.Odpowiedź organizmu, będącą reakcją na wniknięcie antygenu nazywamy odpowiedziąimmunologiczną.Przebieg swoistej reakcji odpornościowej1.Makrofagi,które stanowiły ostatnią barierę odporności nieswoistej i fagocytowaływnikające drobnoustroje, nie trawią ich w całości. Fragmenty niestrawione, zawierająceantygeny, umieszczane są na zewnętrznej powierzchni błony komórkowej makrofaga.Mówimy, żemakrofagi prezentują antygeny.2. Inne białe krwinki,limfocyty,posiadają na swej powierzchni specjalne receptory, dziękiktórym rozpoznają antygen. Rozpoznanie odbywa się na zasadzie wzajemnego dopasowania(zasada klucz - zamek). Ilość różnych receptorów jest ogromna, a poszczególne limfocytyposiadają różne ich rodzaje. Receptory pasujące do danego antygenu występują tylko nanielicznych limfocytach. Ustalenie, że prezentowany przez makrofag antygen jest „obcy” iuruchomienie odpowiedzi immunologicznej należy dolimfocytów T pomocniczych(inaczej T-helper, w skrócie Th).3. Pobudzone w wyniku kontaktu z antygenem limfocyty Th wydzielająinterleukiny.Są tosubstancje, które oddziałują na pozostałe limfocyty: T cytotoksyczne (Tc) i B, prowadząc doich intensywnego namnożenia.Pobudzeniu i namnożeniu ulegają tylko te limfocyty, któreposiadają receptory pasujące do antygenu.Limfocyty T pomocnicze (Th) są niezbędne douruchomienia swoistej odpowiedzi immunologicznej, a podczas jej zachodzenia sterująjej przebiegiem.4. Dalsza obrona idzie dwoma torami:•odpowiedź komórkowa- polega na zabiciu komórki posiadającej rozpoznaneantygeny. Strategia ta może być stosowana wobec obcych komórek, ale częściejwykorzystywana jest przeciw komórkom własnego organizmu, które zostałyzainfekowane wirusem albo uległy zmianie nowotworowej (na ich powierzchnipojawiają się wówczas nietypowe antygeny). Za ten rodzaj reakcji odpowiadająlimfocyty T cytotoksyczne.•odpowiedź humoralna- polega na wytworzeniu przezlimfocyty Bprzeciwciałwiążących antygeny.Przeciwciała (inaczej immunoglobuliny) to białka, które mogą związać i zneutralizowaćantygen.W praktyce przeciwciało jest identyczne z receptorem, który znajdował się na pobudzonymlimfocycie B.Każde przeciwciało pasuje tylko do jednego antygenu (jak klucz do zamka).Ponieważ ilość antygenów mogących zagrozić organizmowi jest ogromna, musi istnieć możliwośćwyprodukowania odpowiedniej ilości przeciwciał. Limfocyty B są potencjalnie zdolne dowyprodukowania1018 różnych rodzajów przeciwciał- jest to ilość znacznie przekraczająca ilośćantygenów, z jaką może się zetknąć człowiek nawet podczas najdłuższego życia.Pobudzone limfocyty B rosną, a następnie intensywnie się dzielą, dając potomstwo klonów (czyliidentycznych komórek), „posiadających przepis” na właściwe przeciwciało. Te limfocyty B, któreprzestają się już dzielić i rozpoczynają masową produkcję przeciwciał nazywamyplazmocytami.Część potomnych limfocytów nie produkuje przeciwciał, tylko przekształca się w tzw.komórkipamięci.Głównym zadaniem swoistej odpowiedzi immunologicznej jest produkowanie przeciwciałskierowanych przeciwko określonemu antygenowi.Utworzenie kompleksu przeciwciało-antygenzlikwidowania czynnika chorobotwórczego.uruchamiaróżneprocesyprowadzącedoZestawienie roli poszczególnych leukocytów w reakcji odpornościowejRodzaj leukocytówRola w reakcji obronnejZwiązane z odpornością nieswoistą, w której sąna pierwszej linii obrony. Jako pierwszeobojętnochłonne (neutrofile)pojawiają się np. w miejscu zranienia ipochłaniają wnikające patogeny. Mogą teższybko się namnażać.Związane z odpornością nieswoistą, pojawiająsię w zakażeniach przewlekłych, jako komórkiwspomagające funkcjonowanie całegosystemu. Uczestniczą w reakcjachalergicznych.Związane z odpornością nieswoistą,wspomagają działanie systemuodpornościowego, biorą udział w reakcjachalergicznych.Biorą udział w reakcjach nieswoistych poprzezpochłanianie ogromnej ilości patogenów, lubich fragmentów, a także umożliwiająrozpoczęcie reakcji swoistej, dziękiprezentowaniu antygenów limfocytom.Pełnią kluczową rolę w swoistej odpowiedziimmunologicznej, poprzez inicjowanie reakcji,sterowanie jej przebiegiem i koordynację pracyposzczególnych leukocytów (wszystko todzięki wydzielaniu odpowiednich substancjichemicznych).Zabijają komórki posiadające antygenysklasyfikowane jako obce - odpowiedźkomórkowa.Uczestniczą w odpowiedzi humoralnej -produkują przeciwciała (immunoglobuliny)wiążące antygeny. Niektóre przekształcają sięw komórki pamięci.granulocytykwasochłonne (eozynofile)zasadochłonne (bazofile)makrofagiT pomocnicze (Th)limfocytyT cytotoksyczne (Tc)BRodzaje odpowiedzi immunologicznejPierwotna odpowiedź immunologicznato reakcja organizmu na pierwsze zetknięcie z antygenem.Czas potrzebny na znalezienie właściwego przeciwciała i uruchomienie reakcji odpornościowej jestwtedy dość długi - trwa kilka, a nawet kilkanaście dni. W tym czasie dochodzi do zachorowania.Wtórna odpowiedź immunologicznato reakcja będąca odpowiedzią na ponowny kontakt zantygenem. W organizmie krążą komórki pamięci z gotowym „przepisem na przeciwciało”.Dlatego reakcja rozpoczyna się bardzo szybko - do kilku godzin po wniknięciu antygenu. Równieżilość produkowanych przeciwciał jest znacznie większa niż przy odpowiedzi pierwotnej. Dziękitemu przy ponownym kontakcie z tym samym antygenem nie dochodzi już do zachorowania.Sposoby nabywania odpornościOdporność biernapolega na dostarczeniu do organizmu gotowych przeciwciał przeciwko danemuantygenowi. Sposób ten daje co prawda szybką reakcję odpornościową, ale ilość przeciwciał szybkoulega wyczerpaniu i odporność zostaje utracona.Odporność czynnapolega na pobudzeniu organizmu do samodzielnej produkcji przeciwciał.Sposób ten jest powolny, ale nabyta ta drogą odporność, dzięki komórkom pamięci trwa całymilatami, nieraz całe życie.Każdy z tych rodzajów odporności może być nabywany drogą naturalną lub sztuczną. [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

happyhour.opx.pl