Od samorzadnosci do demokracji

Od samorzadnosci do demokracji, warsztaty- kreatywnosć, programy ZHP

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Zwi¹zek Harcerstwa Polskiego
G³ówna Kwatera
OD SAMORZ¥DNOCI
DO DEMOKRACJI
b¹dmy czytelni otwarci widoczni
Propozycja programowa
dla dru¿yn harcerskich
Warszawa 2000
Propozycja programowa
OD SAMORZ¥DNOCI DO DEMOKRACJI
Redakcja merytoryczna: hm. Micha³ Królikowski, wspó³praca: phm. Pawe³ Smardz
Konsultacja: hm. Gabryjela Zieliñska, hm. Dariusz Supe³
Demokracja jest form¹ organizacji ¿ycia zbiorowego, ustrojem pañstwa, w którym trzy w³adze
(ustawodawcza, s¹downicza i wykonawcza) wzajemnie siê równowa¿¹, a w³adza najwy¿sza spo-
czywa w rêkach narodu. Samorz¹dnoæ natomiast oznacza dojrza³oæ obywatelsk¹, aktywnoæ,
ofiarnoæ i odpowiedzialnoæ za kraj, gminê, osiedle, szko³ê, pomoc innym i wszelkie dzia³ania, które
dotycz¹ ludzi i wiata, w którym ¿yjemy.
Chcemy byæ samorz¹dnym spo³eczeñstwem obywatelskim, tworzonym przez ludzi aktywnych
i odpowiedzialnych. Takimi ludmi maj¹ byæ za kilka lat nasze harcerki i nasi harcerze. Tymczasem
ju¿ dzi s¹ potrzebni sobie nawzajem, swoim rówienikom, rodzicom i rodzeñstwu, w szkole, na
osiedlu. Ju¿ teraz musz¹ przygotowywaæ siê do wiêkszych wyzwañ, przed którymi stan¹ w przy-
sz³oci, nie tak przecie¿ odleg³ej...
2
Od samorz¹dnoci do demokracji
OD SAMORZ¥DNOCI DO DEMOKRACJI
OD SAMORZ¥DNOCI DO DEMOKRACJI
Przewodnik dla dru¿ynowych
Prawo mówi, przyrzeczenie trwa, pozdrowienie przypomina... Czy¿ to tylko puste s³owa?
Wzmocnijmy nasz¹ sprê¿ystoæ, nasz¹ gotowoæ. Stawiajmy wymagania sobie i innym, wy-
ci¹gajmy konsekwencje z naszego i innych postêpowania, wychowujmy siê wzajemnie. Sza-
nujmy Harcerstwo i ¿¹dajmy dla niego szacunku.
E. Grodecka, Nasze prawo, przyrzeczenie i pozdrowienie, Warszawa 1937.
GAWÊDA ZAMIAS
ZAMIAST WSTÊPU
WSTÊPU
Nietrudno jest zachêciæ harcerzy do spo³ecznej dzia³alnoci. Pokazaæ, ¿e
mo¿emy mieæ wp³yw na to, co dzieje siê w szkole, jak funkcjonuje jej
samorz¹d, co robi¹ rówienicy. Warto zaproponowaæ im zmianê czego,
czego nikt do te pory nie zmieni³, dzia³anie, które wzbudzi podziw innych
i okrzyk: czemu ja nie jestem jednym z nich! Siêgnijmy przy tej okazji do
treci Przyrzeczenia i Prawa Harcerskiego.
Jestemy czytelni
Rozumiemy s³owa Prawa Harcer-
skiego i siêgamy do niego podczas
dokonywania wyborów i przy oce-
nie naszego postêpowania. Wie-
my, kim jestemy i co jest dla nas
wa¿ne. Nie uciekamy od trudnych
decyzji i odpowiedzialnoci za
bliskich rodzinê i przyjació³.
Staramy siê rozwi¹zywaæ proble-
my w zgodzie z wyznawanymi
przez nas harcerskimi wartocia-
mi. Rówienicy, rodzice, nauczy-
ciele i inni ludzie z naszego
otoczenia dostrzegaj¹ zgodnoæ
naszych idea³ów i postaw.
Jestemy widoczni
Zastanówmy siê, co dzi, dla wspó³czesnej dziewczyny i wspó³-
czesnego ch³opaka znacz¹ s³owa: rycerskoæ, s³u¿ba Polsce, pomoc bli-
nim. Jaki w myl Prawa i Przyrzeczenia Harcerskiego powinien byæ
wspó³czesny cz³owiek? Kiedy razem odpowiemy sobie na to pytanie, ty
jako dru¿ynowy bêdziesz wiedzia³, jakich harcerzy powiniene
wychowaæ.
Na pewno chcemy, aby ka¿da harcerka, ka¿dy harcerz by³ cz³owie-
kiem wra¿liwym, otwartym na problemy innych ludzi. Takim, który pory-
wa do dzia³ania i szuka nowych rozwi¹zañ. Przygl¹da siê uwa¿nie swoim
kolegom, chce i potrafi pomóc s³abszemu, biedniejszemu, przygnêbione-
mu. Jest wra¿liwy na krzywdê. Nie pyta siê, dlaczego ma zrobiæ co dla
innych. Dostrzega to, co jest do zrobienia i nie waha siê przyst¹piæ do
dzia³ania. wiadomie i z wewnêtrznej potrzeby uczestniczy w ulepszaniu
wiata. Wykazuje odwagê i jest przekonany o s³usznoci tego, co robi.
Dziêki naszym ideom i dzia³aniu, któ-
re jest z nimi zgodne, zmieniamy
siê sami i zmieniamy nasze otocze-
nie. Widz¹ to rodzice, nauczyciele,
koledzy. Zyskujemy szacunek i sym-
patiê dla naszej pracy w zastêpach
i dru¿ynie, podejmujemy coraz wa¿-
niejsze zadania na rzecz rodziny,
przyjació³, szko³y, osiedla.
Jestemy otwarci
Przede wszystkim chcemy, by ka¿dy z naszej dru¿yny teraz i w doro-
s³ym ¿yciu by³ cz³owiekiem spo³ecznie po¿ytecznym. Ale oprócz tego
chodzi tu przecie¿ o co jeszcze. O grê, przygodê, wyczyn o harcer-
stwo. O to, abymy zdobywaj¹c stopnie i sprawnoci, realizuj¹c wspól-
ne zadania, przestrzegaj¹c Prawa i Przyrzeczenia robili rzeczy na miarê
naszych czasów, a nawet przysz³oci, spe³niali marzenia, które innym
wydaj¹ siê nierealne, tworzyli atrakcyjny zespó³, jakiego inni mog¹ nam
pozazdrociæ.
Dziêki temu, ¿e jestemy czytelni
i widoczni, ³atwo znajdujemy przy-
jació³ i sprzymierzeñców. Stajemy
siê cennym partnerem dla rodzi-
ców, nauczycieli, cz³onków ró¿nych
stowarzyszeñ i organizacji m³odzie-
¿owych. Szanujemy czyj¹ od-
miennoæ, ale i ¿¹damy szacunku
dla siebie. Mamy umys³ otwarty na
cudze pogl¹dy i argumentacjê.
W osi¹gniêciu takich celów pomog¹ zadania propozycji programowej
Od samorz¹dnoci do demokracji. Podpowiedz¹, co zrobiæ dla innych
(wska¿¹ dzia³ania, których efekty bêd¹ s³u¿y³y nie tylko nam) i dla siebie
(ka¿dy w dru¿ynie mo¿e zmieniæ co w swoim postêpowaniu, a wspólnie
mo¿emy dokonaæ pozytywnych zmian w zespole).
Ka¿de z proponowanych zadañ mo¿e te¿ s³u¿yæ temu, aby dru¿y-
na sta³a siê czytelna, widoczna i otwarta dla osób z najbli¿szego ro-
dowiska.
propozycja programowa
3
GAWÊD
ZAMIAS
WYBIERAMY ZADANIA
Propozycjê programow¹ Od samo-
rz¹dnoci do demokracji tworzy dzie-
wiêæ zadañ dru¿yny. Zadania dotycz¹
udzia³u harcerek i harcerzy w ¿yciu bli-
skich im ludzi rodziny, przyjació³,
szko³y. Anga¿uj¹ harcerzy do samo-
dzielnego rozwi¹zywania wa¿nych
problemów, ucz¹ odpowiedzialnoci za
siebie i innych.
Z proponowanych zadañ wybierz jed-
no lub wiêcej odpowiednio do potrzeb
i mo¿liwoci twojego zespo³u. Najlepiej
zrobiæ to, planuj¹c pracê dru¿yny na
najbli¿szy rok. Przyda siê tu plakat za³¹-
czony do tego numeru gazety.
Wypisz najpierw mocne i s³abe strony dru¿yny. Teraz, uwzglêdniaj¹c je, mo¿esz okre-
liæ, co trzeba zmieniæ. Na podstawie najistotniejszych zmian sformu³uj cele. Zastanów
siê, które z prezentowanych zadañ dru¿yny pozwol¹ je zrealizowaæ.
Zamieszczone zadania mog¹ byæ tylko inspiracj¹. Trzeba je dok³adnie zaplanowaæ i za-
adaptowaæ do konkretnych warunków. Je¿eli wród naszych propozycji nie znajdziesz odpo-
wiedniego zadania, wymyl sam lub z dru¿yn¹ inne, w którym uwzglêdnisz:
ideê przygotowania harcerzy do ¿ycia w spo³eczeñstwie obywatelskim,
dzia³anie zgodne z systemem wartoci zawartym w Przyrzeczeniu i Prawie Harcerskim,
wskazówki metodyczne (np. dotycz¹ce realizacji zadañ zespo³owych, wymagañ na stop-
nie, sprawnoci).
Prezentowane zadania nawi¹zuj¹ do funkcjonuj¹cych w ZHP ju¿ wczeniej propozy-
cji programowych (Paszport do Europy, Woda jest ¿yciem, cie¿kami zdrowia).
Mo¿na wiêc siêgn¹æ do materia³ów dotycz¹cych tych programów (ksi¹¿ek, broszur,
kwartalnika Propozycje).
NA ZEWN¥TRZ I DO WEWN¥TRZ
Propozycja programowa Od samorz¹dno-
ci do demokracji stawia przed tob¹ i two-
j¹ dru¿yn¹ prawdziwe wyzwanie. Jest nim
realizacja zadania skierowanego na ze-
wn¹trz, po¿ytecznego zaakcentowania
swojej obecnoci w najbli¿szym otoczeniu
(taki charakter ma dziewiêæ za³¹czonych
zadañ). Byæ mo¿e jednak twój zespó³ bê-
dzie musia³ wykonaæ najpierw kilka zadañ
do wewn¹trz dru¿yny, tak aby przygoto-
waæ siê do realizacji wiêkszego zadania.
Zadanie na zewn¹trz uwieñczy wtedy
zadania realizowane wewn¹trz dru¿yny,
s³u¿¹ce kszta³towaniu postaw harcerek
i harcerzy oraz wzmocnieniu zespo³u.
Zamieszczony wy¿ej przyk³ad pokazuje
zarówno zadania do wewn¹trz (zadanie
1, 2, 3), jak i na zewn¹trz (zadanie 4, 5).
4
Od samorz¹dnoci do demokracji
Podczas realizacji ca³ego zadania dru-
¿yny zwróæ uwagê na w³aciw¹ postawê
twoich harcerzy, zgodn¹ z Prawem i Przy-
rzeczeniem. Pamiêtaj tak¿e o:
zadaniach indywidualnych prób na stopnie,
zadaniach wynikaj¹cych ze zdobywania
sprawnoci,
programach znaków s³u¿b, które mo¿esz
wykorzystaæ do pracy z Rad¹ Dru¿yny
lub zastêpem gimnazjalistów,
zadaniach zespo³owych zastêpów.
Przed wyborem zadañ do wewn¹trz
zadaj harcerkom i harcerzom dwa pytania:
Co ka¿dy z nas musi zmieniæ w sobie,
czego powinien nauczyæ siê, by móc
wykonaæ zadanie dla innych?
Co zmienimy w naszym zespole?
Zmiany w sobie
Zastanów siê, czy harcerze znaj¹ i rozu-
miej¹ Prawo i Przyrzeczenie. Czy warto-
ci, jakie ze sob¹ nios¹, s¹ obecne w ich
codziennym ¿yciu? Aby wzmocniæ w nich
przekonanie, ¿e warto ¿yæ zgodnie z tymi
wartociami, proponujemy kilka zadañ (dla
dru¿yny, zastêpu, zadañ indywidualnych)
skierowanych do wewn¹trz, pomocnych
w kszta³ceniu postaw harcerek i harcerzy:
przygotujcie now¹ redakcjê Prawa i Przy-
rzeczenia (inny zapis np. wspó³czesnym
jêzykiem nastolatków, streszczenie Pra-
wa Harcerskiego w mniejszej iloci punk-
tów, dodawanie nowych punktów;
powinien podo³aæ temu ju¿ bystry wywia-
dowca),
przeprowadcie konkurs na opowieci
o prawdziwych zdarzeniach zwi¹zanych
z wype³nianiem Prawa,
zorganizujcie s¹d nad Prawem lub jednym
z jego punktów (forma raczej dla star-
szych, wymaga jasnego okrelenia
przedmiotu rozprawy: im m³odsi uczest-
nicy, tym przedmiot rozwa¿añ musi byæ
konkretniejszy),
przeprowadcie konkursy rysunkowe na
temat poszczególnych punktów, wyko-
najcie gazetki cienne z rysunkami po-
kazuj¹ce przyk³ady zachowañ zgodnych
i niezgodnych z Prawem (znakomita for-
ma dla najm³odszych harcerzy).
Wymienione wy¿ej zadania mo¿ecie
zrealizowaæ jeszcze przed wyborem zada-
nia na zewn¹trz.
Pomocne mo¿e okazaæ siê tak¿e zdo-
bywanie takich sprawnoci, jak s³oñce,
Zawisza Czarny, wêze³, logos (s. 24).
Przyk³ady dzia³añ kszta³tuj¹cych kon-
kretne postawy znajdziesz w opisie ka¿-
dego z dziewiêciu zadañ.
Ty i twoi harcerze staracie siê byæ sa-
morz¹dni. Aby dziewczêta i ch³opcy uczyli
siê odpowiedzialnoci:
stwarzaj im warunki do uczestniczenia
w podejmowaniu decyzji, np. przez dzia-
³alnoæ Rady Dru¿yny, która decyduje
o sprawach dotycz¹cych ca³ej dru¿yny,
zastêpów lub poszczególnych harcerek
i harcerzy,
dziel siê kompetencjami i odpowiedzialno-
ci¹ za wspóln¹ sprawê (np. realizowane
zadanie zespo³owe) z przybocznymi,
Rad¹ Dru¿yny i zastêpem zastêpowych,
systematycznie informuj harcerzy o spra-
wach, które ich dotycz¹, s³uchaj pytañ.
Odpowiednio dobieraj¹c argumenty, sta-
raj siê wp³yn¹æ na podejmowanie decy-
zji; rozmawiaj z harcerzami o waszej
dzia³alnoci i oceniaj j¹ na bie¿¹co,
pamiêtaj o podsumowaniu ka¿dego wa-
szego dzia³ania (zadania zespo³owego,
zbiórki, akcji) oraz zachowania (zarów-
no pozytywnego, jak i budz¹cego za-
strze¿enia) najlepiej w odniesieniu do
Prawa i Przyrzeczenia.
Zmiany w zespole
Zastanów siê teraz, czy twoja dru¿yna jest
przygotowana do wykonania zadania na
zewn¹trz:
dziewczêta i ch³opcy systematycznie i pra-
wid³owo zdobywaj¹ stopnie harcerskie. W ten
sposób nie tylko poszerzaj¹ swoj¹ wiedzê
i umiejêtnoci zwi¹zane z harcerstwem, ale
równie¿ z otaczaj¹cych ich wiatem i ludmi.
Indywidualne próby na stopnie s¹ dla dru¿y-
nowego podstaw¹ do planowania pracy,
wyboru zadania zespo³owego dru¿yny, do-
boru zadañ zespo³owych zastêpów i zadañ
indywidualnych. Jeli tak nie jest, masz w¹t-
pliwoci lub chcesz poprawiæ sytuacjê
w twojej dru¿ynie, szukaj wskazówek w na-
stêpuj¹cych materia³ach: M. Królikowski,
Wspinaczka po stopniach,
Wing 1999;
Stopnie
harcerskie a kszta³cenie zastêpowych
, Pro-
pozycje, lato 2000 r.
Stopnie harcerskie
temat na zbiórkê zastêpu
, Propozycje, lato
2000 r. i komentarze do prób na kolejne stop-
nie harcerskie publikowane w Propozy-
cjach od lata 2000.
harcerki i harcerze regularnie i we w³a-
ciwy sposób zdobywaj¹ sprawnoci. S¹
dumni z wiedzy i umiejêtnoci, które daje
zdobycie kolejnych znaczków na rêka-
wie. Czy rzeczywicie tak jest? Sprawd!
Skorzystaj ze wskazówek (
Sprawnoci
jak to siê robi?,
Propozycje, lato 1997).
twoja dru¿yna pracuje systemem zastêpo-
wym. Jeli masz co do tego w¹tpliwoci,
sprawd! Mo¿esz wykonaæ test, przeanali-
zowaæ wynik i opracowaæ projekt zmian.
Wystarczy, ¿e zajrzysz do artyku³u
System
ma³ych grup
, Propozycje, wiosna 1997 r.
realizujecie zadania zespo³owe dru¿yny i za-
stêpów. Oceniæ stan rzeczy pomog¹ ci wska-
zówki w artykule
Zadania zespo³owe
,
Propozycje, wiosnajesieñ 1999 r.
CZAS REALIZACJI
Czas realizacji zadania na zewn¹trz musisz okreliæ sam lub wspólnie z dru¿yn¹. Nie
powinien byæ d³u¿szy ni¿ 23 miesi¹ce. Dziêki temu harcerze szybko bêd¹ mogli do-
strzec dokonan¹ w³asnym wysi³kiem zmianê. Warto jednak zaplanowaæ pracê tak, by
kolejne zadania zespo³owe dru¿yny rozwi¹zywa³y wasze najwa¿niejsze problemy.
PODSUMOWANIE
Program Od samorz¹dnoci do demokracji zachêca do pracy nad sob¹ przez regu-
larne zdobywanie stopni harcerskich i sprawnoci, realizowanie wspólnych zadañ, po-
szanowanie wartoci, o jakich mówi Prawo i Przyrzeczenie Harcerskie. To w³anie praca
nad sob¹ i wielka harcerska gra daj¹ wam szansê na nieprzeciêtnoæ, niezwyk³oæ, atrak-
cyjnoæ. Mog¹ sprawiæ, ¿e nic, co jest w was i obok was nie bêdzie byle jakie.
Zrealizowane przez was zadania programu Od samorz¹dnoci do demokracji przy-
czyni¹ siê do tego, ¿e bêdziecie czytelni, widoczni i otwarci.
hm. Micha³ Królikowski, phm. Pawe³ Smardz
5
propozycja programowa
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

happyhour.opx.pl