Ocena motywacji chorych z ...

Ocena motywacji chorych z miażdżycą do zaprzestania palenia tytoniu, Pielęgniarstwo licencjat cm umk, II rok, ...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne 3/2012OCENA MOTYWACJI CHORYCH Z MIAŻDŻYCĄ TĘTNIC KOŃCZYNDOLNYCH DO ZAPRZESTANIA PALENIA TYTONIUAssessment of motivation of the patients with atherosclerosisof the lower limbs to stop smokingDanuta Ponczek, Katarzyna ZamiarZakład Teorii Pielęgniarstwa, Katedra Pielęgniarstwa i Położnictwa, Wydział Nauk o Zdrowiu,Collegium Medicumim. Ludwika Rydy-giera w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w ToruniuPielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne 2012; 3: 123-128Praca wpłynęła: 4.01.2012; przyjęto do druku: 7.09.2012Adres do korespondencji:dr n. med. Danuta Ponczek, Zakład Teorii Pielęgniarstwa, Katedra Pielęgniarstwa i Położnictwa, Wydział Nauk o Zdrowiu,Collegium Medicumw Bydgoszczy, ul. Techników 3, 85-801 Bydgoszcz, tel. +48 52 585 58 05, e-mail: am.danuta@wp.plS t re s z c ze n i eWstęp: Miażdżyca kończyn dolnych jest przewlekłą cho-robą układu krążenia. W piśmiennictwie wymienia się liczne czyn-niki ryzyka, m.in. palenie tytoniu. Chorzy powinni podjąć wal-kę z nałogiem.Cel pracy: Ocena stopnia motywacji chorych do porzucenianałogu oraz poziomu uzależnienia od nikotyny. Podjęto równieżpróbę określenia czynników wpływających na motywacjępacjenta do zaprzestania palenia.Materiał i metody: Zbadano 60 osób hospitalizowanych w Kli-nice Chirurgii Ogólnej i Naczyń Szpitala Uniwersyteckiego im.dr. A. Jurasza w Bydgoszczy. Kryterium włączenia chorych dobadania była obecność objawów klinicznych i rozpoznanie prze-wlekłego niedokrwienia kończyn dolnych oraz palenie tytoniu.Do celów badawczych wykorzystano: test N. Schneider, kwe-stionariusz Fagerströma i ankietę własnego autorstwa.Wyniki: W teście motywacji średni wynik wyniósł 6,83. Goto-wość porzucenia nałogu wyrażało 58,3% badanych. Średnia –6,55 – uzyskana na podstawie kwestionariusza uzależnienia odnikotyny Fagerströma wskazała na średni poziom uzależnieniawszystkich ankietowanych. Pacjenci silnie uzależnieni od niko-tyny wykazali się brakiem gotowości do zerwania z nałogiem.Chorzy z wyższym i średnim wykształceniem oraz wyższym pozio-mem świadomości zdrowotnej charakteryzowali się większąmotywacją do porzucenia nałogu.Wnioski: Troska o własne zdrowie oraz nasilone objawy cho-robowe wpływały na zwiększenie motywacji u palących. Doinnych czynników korzystnie wpływających na motywacjęnależały: wsparcie ze strony rodziny, deklarowanie chęci porzu-cenia nałogu, znajomość powodów, dla których pali się papie-rosy. Brak gotowości do podjęcia zmian spowodowany był głów-nie brakiem wiedzy badanych na temat możliwości walkiz nałogiem, w tym gdzie i jak szukać pomocy.Słowa kluczowe: motywacja, zaprzestanie palenia, miażdżycatętnic kończyn dolnych, uzależnienie.SummaryIntroduction: Atherosclerosis of the lower limbs is a chron-ic disease of the circulatory system. It is caused by many fac-tors including cigarette smoking. Patients should try to fight theaddiction.Aim of the study: For this purpose an assessment of thedegree of the patients’ motivation to give up the habit of smok-ing and the level of nicotine addiction was performed and anattempt to determine factors affecting the patient's motivationto stop smoking was made.Material and methods: 60 patients hospitalized in the Gen-eral and Vascular Surgery Department of the A. Jurasz Univer-sity Hospital in Bydgoszcz were examined. The criteria of includ-ing patients into the study was the presence of clinicalsymptoms and the diagnosis of the chronic lower limbischemia and cigarette smoking. For study purposes N. Schnei-der’s test, Fagerström’s questionnaire and a survey preparedby the authors were used.Results: The average result of the motivation test was 6.83.Willingness to give up the addiction was shown by 58.3% ofrespondents. The average result – 6.55 – obtained by the Fager-ström’s questionnaire on nicotine addiction indicated theaverage level of addiction of all respondents. Patients who areheavily addicted to nicotine showed a lack of readiness to quitthe smoking habit. Patients with the secondary and higher edu-cation and higher levels of health awareness had higher moti-vation to give up the habit.Conclusions: Caring for one’s own health and severesymptoms increased smokers’ motivation. Other factors thatimprove the motivation included: support from family, declar-ing willingness to give up the habit, knowledge of the reasonswhy the patient smokes cigarettes. The lack of willingness tochange was mainly caused by the lack of knowledge ofrespondents about the possibility of fighting the addiction includ-ing where and how to seek help.Key words: motivation, smoking cessation, atherosclerosisof the lower limbs, addiction.123Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne 3/2012WstępMiażdżyca jest chorobą przewlekłą i wieloczynniko-wą, spowodowaną działaniem różnych mechanizmów opi-sywanych m.in. z wykorzystaniem teorii lipidowej, teoriireakcji zapalnej i teorii reakcji na uraz. Postęp medycy-ny umożliwił lepsze zrozumienie istoty tej choroby.Obecnie zamiast rutynowych amputacji w przebiegu nie-dokrwienia kończyn dolnych, stosuje się zabiegi rewa-skularyzacyjne, przywracające lub poprawiające krążeniekrwi tętniczej. Leczenie chirurgiczne stosuje się główniew zaawansowanym stadium choroby [1].Podkreśla się znaczący wpływ stylu życia na progre-sję i rozwój miażdżycy. Do czynników ryzyka I rzędu zali-czono m.in.: nadciśnienie tętnicze, zwiększenie stężeniacholesterolu całkowitego, otyłość i palenie tytoniu. Nega-tywny i znaczący wpływ palenia na rozwój chorób ukła-du oddechowego i krążenia jest dzisiaj oczywisty. W latach2002–2003 średnia częstość rozpowszechnienia paleniatytoniu w Unii Europejskiej była oceniana na 29% (35%mężczyźni i 22% kobiety). Polska należy do krajów o naj-większej konsumpcji tytoniu na świecie – pali ok. 35% pol-skiej populacji, w tym ok. 40% mężczyzn i 25% kobiet.Według prognoz Światowej Organizacji Zdrowia (WorldHealth Organization– WHO), jeśli skala palenia tytoniusię nie zmniejszy, w 2030 r. coroczna liczba zgonów pala-czy wyniesie 10 mln [za: 2]. Palenie tytoniu zwiększa2–3-krotnie ryzyko rozwoju miażdżycy, chorzy palący sąw większym stopniu zagrożeni postępem choroby orazwystąpieniem powikłań, w tym zawału serca, udarumózgu, i zgonem. Dlatego zaprzestanie palenia stanowipodstawową składową w walce z chorobą [3]. Podjęcie wal-ki z nałogiem jest trudne, w znacznym stopniu zależy onood motywacji chorego do zaprzestania palenia. Motywacjaprzybiera różne formy, ale wszystkie one obejmują pro-cesy umysłowe, które pobudzają, pozwalają na dokona-nie wyboru i ukierunkowują nasze zachowanie. Bezmotywacji człowiek nie jest w stanie osiągnąć pożąda-nego celu. W obliczu progresji chorób cywilizacyjnych zna-czenia nabiera również problem uzależnienia od nikotynyoraz motywy kierujące ludźmi w podejmowaniu zmian sty-lu życia.Celem pracy było określenie gotowości chorychz miażdżycą tętnic kończyn dolnych do zaprzestania pale-nia tytoniu, czynników wpływających na motywację, a tak-że ocena występującego u nich poziomu uzależnienia odnikotyny.rium doboru grupy było uzależnienie od nikotyny (z wywia-du) oraz zdiagnozowana miażdżyca tętnic kończyn dol-nych. Średnia wieku mężczyzn wynosiła 60,6 ±10,1 roku,a kobiet 56,2 ±9,9 roku. Najliczniejszą grupę stanowili bada-ni z wykształceniem zawodowym (40%), najmniej liczną– z wykształceniem wyższym (6,7%), w większościrespondenci byli żonaci/zamężne (78,3%), mieszkaliw mieście (76,7%), byli na emeryturze lub rencie (70%),określali swoje warunki mieszkaniowe jako dobre (56,7%).Najczęściej stosowaną formą wypoczynku ankietowanychbyło oglądanie programów telewizyjnych (41,7%) i spa-cer na świeżym powietrzu (36,6%), najrzadziej – odwie-dzanie znajomych, rodziny (11,7%) i jazda na rowerze (10%).Badania przeprowadzono metodą sondażu diagno-stycznego z wykorzystaniem standaryzowanych kwe-stionariuszy: N. Schneider w celu oceny motywacji doporzucenia nałogu i Fagerströma do określenia stopniauzależnienia od nikotyny. Zastosowano również autorskąankietę oceniającą dane społeczno-demograficzne, tj.: płeć,wiek, wykształcenie, miejsce zamieszkania, stan cywilny,aktywność zawodową, warunki mieszkaniowe, formywypoczynku, czas palenia papierosów, wiedzę chorego natemat jednostki chorobowej, samoocenę stanu zdrowia,okres chorowania na miażdżycę tętnic kończyn dol-nych, obecność dolegliwości bólowych związanych z roz-wojem choroby, okoliczności, w których pojawia się ból.Test opracowany przez N. Schneider składa się z 12 rów-noważnych pytań, na które można odpowiedzieć twier-dząco lub przecząco. W teście bada się deklarowaną chęćchorego do rzucenia palenia, jego doświadczenia w tymzakresie, motywy tej decyzji, wiedzę o nawykach zwią-zanych z paleniem, metodach terapii odwykowej i obja-wach zespołu abstynencyjnego, a także możliwościwsparcia społecznego w okresie abstynencji. Uzyskaniew teście 7 i więcej odpowiedzi „tak” świadczy o tym, żebadany jest gotowy do zmiany. Jeśli pacjent częściej zakre-ślił odpowiedź „nie”, oznacza to, że jego gotowość dozerwania z nałogiem jest niska i być może w ogóle nie zde-cyduje się na podjęcie próby zaprzestania palenia lub teżmoże ponieść porażkę już w pierwszych dniach absty-nencji. Należy określić, na które pytania pacjent odpo-wiedział przecząco, ponieważ to one wpływają na niskipoziom motywacji do porzucenia nałogu. W kwestiona-riuszu tolerancji nikotyny Fagerströma można uzyskać od0 do 11 punktów. Wyższy wynik testu oznacza silniejszeuzależnienie od nikotyny [4].Do opracowania wyników zastosowano analizę opi-sową, test nieparametryczny Spearmana orazUManna--Whitneya. Przyjęto poziom istotnościp≤0,05.Materiał i metodyBadania przeprowadzono w grupie 60 osób (43 męż-czyzn i 17 kobiet), hospitalizowanych z powodu miażdżycytętnic kończyn dolnych w Klinice Chirurgii Ogólneji Naczyń Szpitala Uniwersyteckiego im. dr. A. Jurasza w Byd-goszczy na przełomie 2010 i 2011 r. (KB 350/210). Kryte-WynikiWiększość badanych paliła papierosy powyżej 30 lat(65%), 16,7% ankietowanych 25–30 lat, 10% badanych20–25 lat, 8,3% respondentów 5–20 lat, żaden z bada-124Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne 3/2012nych nie palił krócej niż 5 lat. Chorzy (63,3%) uważali, żepalenie papierosów ma wpływ na ich obecny stan zdro-wia (ryc. 1.).Niewiele osób uznało swój obecny stan zdrowia zadobry (16,7%). Żaden z badanych nie stwierdził, że jest onbardzo dobry. Większość oceniła go jako średni (45%). Pozo-stałe osoby uznały go za zły i bardzo zły. Najliczniejsza(45%) grupa chorowała na miażdżycę tętnic kończyn dol-nych powyżej 6 lat (ryc. 2.).Tylko 15% ankietowanych stwierdziło, że nie wystę-pują u nich dolegliwości bólowe związane z chorobą.W grupie pozostałych osób najczęściej odczuwany(38,3%) był ból spoczynkowy (ryc. 3.).Nieco ponad połowa badanych (51,7%) stwierdziła, żezna zasadnicze czynniki predysponujące do rozwojuchoroby. Spośród czynników wymienionych w kwestio-nariuszu ankiety 91,7% badanych wskazało, że najwięk-sze znaczenie ma palenie tytoniu, a 76,7% – nadciśnie-nie tętnicze. Aż 45% badanych nie wiedziało, że znaczącymczynnikiem ryzyka jest również cukrzyca, a 31,7% bada-nych, że otyłość. Pośród badanych 56,7% uznało, że posia-da wiedzę na temat choroby. Mając określić poziom swo-jej wiedzy, blisko połowa (48,3%) osób oceniła go jakoprzeciętny, 31,7% jako niski, 20% jako dobry. Odpowiedzi„bardzo dobry” nie zaznaczył żaden z respondentów.Analizując wyniki testu N. Schneider, okazało się, że86,7% badanych wyraziło chęć rzucenia palenia tytoniu.Większość badanych (96,7%) zdecydowałaby się zaprze-stać palenia dla samych siebie, a nie dla kogoś z rodziny.Wcześniejsze próby rzucenia nałogu miało za sobą78,3% osób. Około 1/3 ankietowanych przyznała się, żenie umie wskazać sytuacji, w których najczęściej sięga-ją po papierosa, a 40% stwierdziło, że nie zna powodówswojego palenia. Na pomoc w rzuceniu nałogu ze stronyrodziny czy znajomych mogło liczyć 61,7% respondentów.Około połowa badanych przyznała, że członkowie ich rodzinrównież palą. Podobnie przedstawiała się sytuacja w miej-scu pracy. Większość (68,7%) określiła się jako zadowo-lonych z pracy i trybu życia. Bardzo duży odsetek respon-dentów (81,7%) stwierdził, że nie orientuje się, gdzie i w jakisposób szukać pomocy w razie problemów z utrzymaniemabstynencji, a tylko 20% badanych mniej nie znało rów-nież pokus i trudności, na jakie są narażeni w tym okre-sie. Większość badanych (83,3%) nie wiedziało, w jaki spo-sób samemu poradzić sobie w sytuacjach kryzysowych.Wyliczając średnie testu N. Schneider, najniższe wyni-ki (obniżające poziom motywacji do zaprzestania palenia)uzyskali badani w kwestii radzenia sobie samemuw sytuacjach kryzysowych – średnia 0,17 ±0,3758 oraz orien-towania się, gdzie i w jaki sposób szukać pomocy, gdywystępują problemy z utrzymaniem abstynencji – śred-nia 0,18 ±0,3902. Najwyższe wyniki (podnoszące poziommotywacji do porzucenia nałogu) uzyskali badani w kwe-stii, czy chcesz rzucić palenie – średnia 0,87 ±0,3428, orazczy decyzja o rzuceniu palenia podjęta jest dla siebie, czydla rodziny. Zdecydowana większość podejmowała tę decy-8063,360[%]4025,02010,01,7zdecydowanie takraczej takraczej niezdecydowanie nieRyc. 1. Rozkład wpływu palenia papierosów na zdrowiebadanych(Czy uważa Pani/Pan, że palenie papierosów ma negatywnywpływ na Pani/Pana zdrowie?)6045,040[%]26,721,7206,71–2 lat4–6 lat2–4 latpowyżej 6 latRyc. 2. Rozkład czasu trwania choroby (miażdżyca tętnickończyn dolnych)5038,34030,030[%]21,72010ból spowodowany przejściem powyżej 200 mból spowodowany przejściem poniżej 200 mból spoczynkowybrak odpowiedzi10,0Ryc. 3. Rozkład okoliczności odczuwania bólu kończyn dol-nych w przebiegu miażdżycy tętnic125Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne 3/2012zję dla siebie – średnia 0,97 ±0,1810. Biorąc pod uwagęwszystkich badanych, średni wynik 6,83 ±2,1006 świad-czy o braku gotowości do zmian. Gotowość taką wyka-zało 58,3% badanych.Podjęto również próbę ustalenia, czy istnieją zależnościpomiędzy wynikami testu N. Schneider i zmiennymi, taki-mi jak: wiek, płeć, wykształcenie i miejsce zamieszkania,wiedza na temat choroby i samoocena stanu zdrowia.W odniesieniu do zmiennej „wykształcenie” dokonanołącznej analizy badanych o wykształceniu wyższymi średnim (z powodu małej liczby chorych z wykształce-niem wyższym – 4 osoby), natomiast w odniesieniu dozmiennej „samoocena stanu zdrowia” analizowano łącz-nie chorych z bardzo złą i złą samooceną (mała liczba cho-rych z bardzo złą samooceną – 4 osoby). Nie wykazanoznamiennych statystycznie różnic w wynikach testuN. Schneider ze względu na płeć (p > 0,05). Odnotowanoistotną statystycznie, na poziomie niskim, korelację po-między wykształceniem a wynikami testu (p = 0,032031).Wraz ze wzrostem poziomu wykształcenia, wzrastała rów-nież gotowość respondentów do rzucenia palenia papie-rosów. Miejsce zamieszkania i samoocena stanu zdrowiabadanych nie wpływały znacząco na gotowość badanychdo rzucenia palenia (p > 0,05). Samoocena poziomuwłasnej wiedzy miała znaczący (p = 0,0082), na poziomieśrednim, wpływ. Wraz z jej wzrostem pojawiała się tak-że większa gotowość do zmian.Zgodnie z wynikami testu Fagerströma większość bada-nych sięgała po papierosa w ciągu 30 minut po przebu-dzeniu (70%). Podobna grupa badanych (78,3%) niemiała trudności w powstrzymaniu się od palenia w miej-scach publicznych i objętych zakazem palenia. Z pierw-szego „porannego” papierosa potrafiło zrezygnować61,7% osób, pozostałe 38,3% nie musiało palić rano, zato trudno było im zrezygnować z wypalania papierosóww pozostałej części dnia. W odniesieniu do liczby wypa-lanych papierosów w ciągu dnia odnotowano brakwyraźnej, zdecydowanej przewagi którejkolwiek z grup.Większość paliła jednak 16–25 papierosów dziennie6051,740[%]26,721,720niski poziom uzależnieniaśredni poziom uzależnieniawysoki poziom uzależnieniaRyc. 4. Rozkład wyników testu Fagerströma(38,3%), ale niewiele mniej, bo 35%, paliło ich ponad 25,pozostali mniej niż 15. Najwięcej badanych (55%) naj-częściej paliło papierosy w pierwszych godzinach po prze-budzeniu, a nie w godzinach późniejszych. Ponad poło-wa ankietowanych (68,3%) stwierdziła, że potrafią siępowstrzymać od palenia podczas choroby, która zmuszaich do reżimu łóżkowego. Były jednak osoby, które pali-ły pomimo konieczności leżenia w łóżku (31,7%). Połowabadanych paliła papierosy o zawartości nikotyny powy-żej 1,3 mg. Papierosy z zawartością nikotyny 1,0–1,2 mgpaliło 21,7%. Najmniejszą zawartość nikotyny – 0,9 mg –preferowało 28,3% osób. Zdecydowana większość (85%)zawsze zaciągała się dymem tytoniowym. Żadna z osóbnie zaznaczyła odpowiedzi „nigdy”, 15% czasami zacią-gało się dymem tytoniowym. Analizując średnie testuFagerströma, okazało się, że najniższe wyniki uzyskali bada-ni w kwestii powstrzymywania się od palenia w miejscachpublicznych, w których obowiązuje zakaz palenia – śred-nia 0,22 ±0,4155, oraz powstrzymania się od paleniaw czasie choroby – średnia 0,32 ±0,4691. Niższe wynikiwpłynęły na niski poziom uzależnienia od nikotynyu ankietowanych. Najwyższe wyniki z kolei uzyskaliw kwestiach: zawartość nikotyny w papierosach – śred-nia 1,22 ±0,8654, oraz zaciąganie się dymem tytoniowym– średnia 1,85 ±0,3601. Wysokie wyniki wpłynęły na pod-wyższenie poziomu uzależnienia u respondentów. Biorącpod uwagę wszystkich ankietowanych, wynik świadczyo średnim poziomie uzależnienia – średnia 6,55 ±2,4106,mediana 6,0. Rozkład procentowy poziomów uzależnie-nia badanej grupy przedstawiono na rycinie 4.Podjęto również próbę ustalenia, czy istnieją różnicebądź istotne związki pomiędzy wynikami testu Fager-ströma i ww. zmiennymi społeczno-demograficznymi. Płećokazała się czynnikiem znamiennym (p = 0,0051). Zarów-no wśród mężczyzn, jak i kobiet najwięcej było osób o śred-nim poziomie uzależnienia (ok. 52%). Ponadto w grupiemężczyzn dominowali chorzy o wysokim poziomie uza-leżnienia (34,9%), natomiast wśród kobiet o niskimpoziomie uzależnienia (41,2%). Znamienny wpływ na po-ziom uzależnienia miało również wykształcenie badanych.Najwięcej osób o niskim poziomie uzależnienia było w gru-pie z wykształceniem średnim i wyższym (41,7%). W gru-pie z wykształceniem podstawowym takich osób nie odno-towano. Wysoki poziom uzależnienia w największymstopniu prezentowali badani z wykształceniem zawodo-wym (37,5%). Samoocena stanu zdrowia zaznaczyła sięrównież znamiennym (p = 0,0465), na poziomie średnim,wpływem na poziom uzależnienia. Najwięcej osób o wyso-kim poziomie uzależnienia oceniło swój stan zdrowia jakodobry (43,5%). Respondenci w średnim stopniu uzależnieninajczęściej określili swój stan zdrowia jako zły (80%), 39,1%jako dobry, 51,9% średni. Wśród badanych znalazły się oso-by, które wykazały niski poziom uzależnienia od nikoty-ny. W tej grupie złe zdrowie w samoocenie respondentówzgłosiło 20%, średnie 25,9%, a dobre 17,4%. Odnotowa-no także istotną statystycznie korelację na poziomie śred-126Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne 3/2012nim pomiędzy samooceną poziomu wiedzy a wynikamitestu Fagerströma (p = 0,0047). W grupie o wysokim pozio-mie uzależnienia najwięcej osób (42,1%) wykazało niskipoziom wiedzy na temat swojej choroby, 24,1% przeciętny,tylko 8,3% dobry. Ankietowani, których uzależnieniekształtowało się na poziomie niskim, określili swojąwiedzę na temat miażdżycy tętnic kończyn dolnych jakodobrą – 41,7%, przeciętną – 24,1%, niską – 5,3%. W gru-pie uzależnionych w stopniu średnim za dobrze wyedu-kowanych w zakresie swojej jednostki chorobowej uwa-żało się 50% osób, przeciętnie – 51,7%, nisko – 52,6%.Zauważono również istotną statystycznie korelację napoziomie średnim pomiędzy wynikami testu N. Schneidera wynikami testu Fagerströma (p = 0,027625). Najwięcejosób (60%) wykazujących gotowość do zaprzestania pale-nia odnotowano wśród badanych o średnim poziomie uza-leżnienia. Respondenci o niskim poziomie uzależnienia rów-nież chcieliby rzucić nałóg palenia (25,7%), 4 osoby (16%)takiej gotowości nie wykazały. Brak motywacji do zaprze-stania palenia odnotowano wśród respondentów o wyso-kim poziomie uzależnienia (44%), jednak znalazło sięw tej grupie 5 osób (14,3%), które wyrażały chęć porzu-cenia nałogu. Nie wykazano znamiennych statystycznieróżnic w wynikach testu Fagerströma ze względu na wieki miejsce zamieszkania.Omówienie wynikówMotywacja jest ogólnym określeniem wszystkichprocesów zaangażowanych w inicjowanie, ukierunkowaniei utrzymanie fizycznych i psychicznych aktywności.Wymaga pobudzenia i determinuje jedną z możliwychreakcji, którą uruchomi człowiek w danej sytuacji. Moty-wacja jest niezbędna do osiągnięcia pożądanego celu.W zależności od poziomu motywacji, jaką wykazujeczłowiek, można mówić o sukcesie lub porażce. Zwięk-szona motywacja u badanego świadczy o jego gotowo-ści do podejmowania zmian w swoim życiu, wyzwańi dążenia do wyznaczonego celu [5].W pracy poruszono kwestię oceny motywacji chorychz miażdżycą tętnic kończyn dolnych do zaprzestania pale-nia tytoniu. Pomocny w tym celu okazał się test N. Schne-ider. Otrzymane wyniki wskazały, które aspekty w dużejmierze wpływają na wzrost poziomu motywacji (zado-wolenie z pracy i trybu życia, chęć rzucenia palenia, rzu-cenie palenia dla siebie samego, podejmowane próby rzu-cenia palenia, znajomość sytuacji, w których sięga się popapierosa, znajomość powodów, dla których się pali, moż-liwość otrzymania pomocy ze strony rodziny i znajomychw walce z porzuceniem nałogu), a które wręcz przeciw-nie – obniżają poziom motywacji do porzucenia nałogu(brak orientacji, gdzie i w jaki sposób szukać pomocyw razie problemów z rzuceniem palenia, brak świadomościtrudności w okresie abstynencji, brak wiedzy, jak radzićsobie w sytuacjach kryzysowych). Poznanie czynnikówmotywujących palaczy do porzucenia nałogu wydaje siękluczowe w leczeniu uzależnienia od nikotyny, jak rów-nież w prowadzeniu działań profilaktycznych. Diagnozagotowości pacjenta do zerwania z nałogiem stanowi pierw-szy krok w postępowaniu w ramach poradnictwa anty-nikotynowego.Palenie tytoniu przyczynia się do rozwoju poważnychchorób, głównie ze strony układu krążenia i oddechowego,jak też następstw ekonomicznych i społecznych. Ryzykowystąpienia chorób tytoniozależnych istotnie malejewraz z upływem czasu od zaprzestania palenia [4].W piśmiennictwie analizowano poziom motywacji dorzucenia palenia tytoniu w różnych grupach chorych, m.in.z miażdżycą tętnic kończyn dolnych, przewlekłą obtura-cyjną chorobą płuc (POChP), astmą oskrzelową [1, 6].Według Sztuczki i wsp. [1] osoby w zaawansowanym sta-dium choroby (III i IV stopień niedokrwienia kończyn dol-nych wg klasyfikacji Fontaine’a) charakteryzowały sięmniejszym poziomem motywacji do zaprzestania paleniaw porównaniu z chorymi w stadium początkowym(I i II stopień niedokrwienia). Według autorek postawa tychpacjentów mogła wynikać z poprawy stanu fizycznego(zmniejszenia dolegliwości bólowych), będącego skutkiemzabiegu chirurgicznego, co dało im poczucie wyleczenia.W opisywanym badaniu 85% respondentów skarżyło sięna dolegliwości bólowe, a prawie 40% na ból spoczynkowy,co również wskazuje na znaczny stopień zaawansowaniachoroby. Średni wynik testu N. Schneider 6,83 świadczyo tym, że gotowość tych pacjentów do zerwania z nało-giem nie była zbyt wysoka. W badaniu przeprowadzonymprzez Targowskiego i wsp. [6], oceniającym motywację dozaprzestania palenia tytoniu w przebiegu chorób układuoddechowego, wykazano, że większym poziomem moty-wacji charakteryzowali się pacjenci z POChP, czyli bardziejnasilonymi objawami chorobowymi, w porównaniu z cho-rymi na astmę oskrzelową.W grupie opisywanej przez Sztuczkę i wsp. [1] istot-nie większa liczba chorych z niedokrwieniem I i II stop-nia posiadała wiedzę na temat pokus i trudności poja-wiających się w okresie abstynencji oraz możliwościradzenia sobie w sytuacjach kryzysowych i uzyskania pro-fesjonalnej pomocy w walce z nałogiem, niż chorych z IIIi IV stopniem niedokrwienia, którzy nie posiadali takiejwiedzy. Podobne wyniki przedstawili Targowski i wsp. [6],którzy podają, że osoby z cięższym przebiegiem choroby(POChP w porównaniu z astmą oskrzelową) częściej niepotrafiły poradzić sobie w przypadku trudności z utrzy-maniem abstynencji i nie orientowały się, gdzie i w jakisposób szukać pomocy. W badaniach autorek ok. 80%respondentów nie posiadało wiedzy z zakresu możliwo-ści walki z nałogiem i radzenia sobie w sytuacjach kry-zysowych.Jednym z czynników motywujących do porzucenianałogu jest większa świadomość zdrowotna [1]. WedługBorzęckiego i wsp. [7] większość osób palących uczest-niczących w badaniu była świadoma zagrożeń wynika-127 [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

happyhour.opx.pl