Ocena i dokumentowanie ryzyka ...

Ocena i dokumentowanie ryzyka zawodowego w zakładach o znacznym stopniu zagrożeń zawodowych, Ocena ryzyka ...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
SPRAWOZDANIE GIP Z DZIAŁALNOŚCI PIP W 2008 r.
W ocenie pracodawców na stwierdzone przez
inspektorów pracy nieprawidłowości, rzutują przede
wszystkim:
– wysokie koszty szkoleń, oceny ryzyka, badań
identyfikacyjnych czynników biologicznych oraz
odkażania;
– brak publikacji nt. szkodliwych czynników biolo-
gicznych;
– brak środków finansowych uniemożliwiający ko-
rzystanie z wykwalifikowanej służby bhp;
– niejednoznacznośćzapisu
§ 7 ust. 9 rozporządze-
nia Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 roku
w sprawie szkodliwych czynników biologicznych
dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony
zdrowia pracowników zawodowo narażonych na
te czynniki
, dotyczącego konieczności przepro-
wadzenia badań na obecność szkodliwego czyn-
nika biologicznego.
Natomiast inspektorzy pracy, podsumowując
wyniki kontroli, wskazują zwłaszcza na:
– niski poziom wiedzy pracodawców w zakresie
obowiązujących przepisów i skutków działania
czynników biologicznych na zdrowie pracownika;
– powszechne bagatelizowanie zagrożeń wynika-
jące z przeświadczenia, że tzw. prace biurowe
są bezpieczne, a także – lekceważenie zagrożeń
wynikających ze złego stanu obiektów, w których
wykonywana jest praca.
Z uwagi jednak na przypuszczalnie długi okres
tworzenia tych standardów, celowe wydaje się usta-
nowienie przepisu regulującego bezpieczeństwo i hi-
gienę pracy w archiwach będących pomieszczeniami
stałej pracy, z określeniem wymagań dotyczących
pomieszczeń, temperatury, wilgotności, środków
ochrony (zarówno zbiorowej jak i indywidualnej) oraz
wyposażenia stanowisk pracy.
27. Ocena i dokumentowanie
ryzyka zawodowego w zakładach
o znacznym stopniu zagrożeń
zawodowych
Skontrolowano 825 pracodawców, zatrudniają-
cych prawie 91,7 tys. pracowników, w tym 31,9 tys.
kobiet oraz 3 299 pracowników młodocianych. Były
to zakłady pracy prowadzące różnorodną działal-
ność, charakteryzujące się wysokim wskaźnikiem wy-
padkowości lub zapadalności na choroby zawodowe.
Największą grupę (37% ogółu zakładów) stanowiły
małe firmy, zatrudniające od 10 do 49 pracowników
oraz mikroprzedsiębiorstwa (28%), zatrudniające do
9 pracowników.
Do
oceny ryzyka zawodowego
pracodawcy naj-
częściej wykorzystywali metodę opisaną w
normie
PN-N-18002:2000 Systemy zarządzania bezpieczeń-
stwem i higieną pracy – Ogólne wytyczne do oceny
ryzyka zawodowego
oraz jakościową metodę oceny ry-
zyka zawodowego w miejscu pracy
Risc score
(war-
tościowanie ryzyka). Z ustaleń inspektorów pracy
wynika, że w co 7. zakładzie pracy nie określono
metody szacowania poziomu ryzyka zawodowego
i kryteriów jego oceny. Nieprawidłowości w zakresie
oceny ryzyka zawodowego występowały już na eta-
pie przygotowań do tego procesu, generując kolejne
błędy.
Wspomniane uchybienia polegały przede wszyst-
kim na niesporządzeniu wykazu stanowisk pracy,
których ocena miała dotyczyć (21% kontrolowanych
zakładów), na nieokreśleniu w dokumentach zakła-
dowych (np. w regulaminie pracy) sposobu poinfor-
mowania pracowników o zagrożeniach i ryzyku zawo-
dowym występującym na stanowiskach pracy (26%),
a także niekonsultowaniu z pracownikami sposobu
przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego oraz in-
formowania o nim (35%). Niepokojące jest, że
w co
3. kontrolowanym zakładzie nie zebrano aktualnych
informacji niezbędnych do dokonania prawidłowej
oceny ryzyka
, najczęściej w zakresie obowiązujących
przepisów, badań i pomiarów czynników szkodli-
wych występujących w środowisku pracy, pomiarów
elektrycznych, dokumentacji technicznej i dokumen-
tacji z przeglądów użytkowanych maszyn i urzą-
dzeń technicznych oraz zaistniałych wypadków przy
pracy.
Podczas kontroli inspektorzy przekazywali pra-
codawcom materiały informacyjne na temat
oceny
ryzyka
oraz udzielili 670
porad technicznych
i 312
porad prawnych
. W 14 zakładach poinformowali
przedstawicieli związków zawodowych i służby bhp
o sposobach oceny ryzyka. Do Agencji Nieruchomo-
ści Rolnych Skarbu Państwa oraz Powiatowego In-
spektora Nadzoru Budowlanego
skierowali pisma
do-
tyczące złego stanu technicznego kontrolowanych
obiektów. Ponadto o trudnych warunkach pracy spo-
wodowanych złym stanem technicznym obiektów poin-
formowany został dyrektor urzędu marszałkowskiego.
Zgodnie z
dyrektywą 2000/54/WE
pracodawca
ma obowiązek ustalić i ocenić zagrożenie stwarzane
w miejscu pracy przez szkodliwe czynniki biologicz-
ne. Dla pracowników omawianej grupy zakładów
największe zagrożenie stanowią grzyby i pleśń
. Nie-
stety, w praktyce taka ocena ciągle nastręcza trud-
ności. Przykładowo – interpretacja stężenia pleśni
w atmosferze środowiska pracy zależy od wilgotno-
ści, pory roku, czy nawet od pory dnia, a ponadto
brak jest standaryzowanych metod próbkowania
i pomiarów.
Należy oczekiwać, że prace zainicjowane przez
Instytut Medycyny Wsi w Lublinie dotyczące zawo-
dowej ekspozycji na bioaerozole, przyczynią się do
ustanowienia norm Wspólnoty Europejskiej umożli-
wiających wdrożenie dyrektywy 2000/54/WE.
140
V. WYNIKI KONTROLI UJĘTYCH W PLANIE ROCZNYM
Wykres 61. Ocena ryzyka zawodowego – naruszenia przepisów
wyznaczanie dopuszczalności ryzyka zawodowego
szacowanie poziomu ryzyka zawodowego
wyznaczanie dopuszczalności ryzyka zawodowego dla każdego
zagrożenia związanego z wykonywaną pracą
oszacowanie poziomu ryzyka zawodowego dla każdego
zagrożenia związanego z wykonywaną pracą
przeprowadzenie oceny ryzyka na wszystkich
stanowiskach pracy w zakładzie (grupach stanowisk)
dokonanie oceny ryzyka zawodowego przy organizacji
nowych stanowisk pracy
dokonanie oceny ryzyka zawodowego po zmianie przepisów
prawa odnoszących się do stanowisk pracy w zakładzie
identyfikacja zagrożeń związanych z wykonywaną pracą
uwzględnienie szczególnych kryteriów dla kobiet ciężarnych,
młodocianych, niepełnosprawnych
dokonanie oceny ryzyka zawodowego przy wprowadzeniu zmian
technologicznych lub organizacyjnych na stanowiskach pracy
%zakładów,wktórychnaruszonoprzepisy 0 10 20 30 40 50 60
Źródło: dane PIP.
Brak tych informacji miał wpływ na identyfikację
zagrożeń
występujących na stanowiskach pracy.
Rokrocznie wyniki kontroli wskazują, że ten etap ana-
lizy ryzyka zawodowego jest najtrudniejszy dla osób
przeprowadzających ocenę.
Nieprawidłowości w tym
zakresie stwierdzono w ponad połowie zakładów pra-
cy
. Dotyczyły one 1 518 stanowisk pracy, na których
zatrudnionych było 8 212 pracowników.
pracowało 2 555 osób. Podkreślić należy również, że
w ponad połowie kontrolowanych zakładów w oce-
nie ryzyka nie uwzględniono szczególnych kryteriów
odnoszących się do kobiet w ciąży, młodocianych
i niepełnosprawnych
.
W 12% zakładów, w których oszacowano ryzyko
zawodowe, nie wyznaczono jego dopuszczalności.
W pozostałych zakładach, na 430 stanowiskach pra-
cy, dopuszczalność ryzyka wyznaczono błędnie,
np. dla całego stanowiska pracy (podobnie jak przy
szacowaniu ryzyka). Nie wyodrębniono w ten sposób
zagrożeń, których aktywacja spowodować może
następstwa ciężkie w skutkach. Utrudnia to, a nawet
niejednokrotnie wręcz uniemożliwia pracodawcy
ustalenie planu działań prewencyjnych, obejmują-
cych w pierwszej kolejności czynności o najwyższym
ryzyku zawodowym.
W co 3. zakładzie, w którym z oceny ryzyka
wynikała konieczność podjęcia przedsięwzięć ko-
rygujących, nie zaplanowano takich działań.
Ocena
ryzyka zawodowego nadal jest postrzegana przez
pracodawców jako jednorazowe wypełnienie obowiąz-
ku prawnego, nie zaś jako źródło wiedzy o rodzaju
i charakterze zagrożeń oraz jako proces ciągły
(zarzą-
dzanie ryzykiem w celu utrzymania go na poziomie
akceptowalnym). Świadczy o tym również bardzo
duża skala nieprawidłowości dotyczących oceny
ryzyka zawodowego przy organizacji nowych stano-
wisk pracy, przy wprowadzaniu zmian technicznych
Budzi to uzasadniony niepokój, tym bardziej
że nie zidentyfikowano wielu istotnych zagrożeń fi-
zycznych i chemicznych związanych z wykonywaną
pracą, jak np. zagrożeń spowodowanych występo-
waniem pyłu drewna twardego (działania rakotwór-
cze), hałasem przy pracach ślusarskich, pracami na
wysokości, pracą przy maszynach z nieosłoniętymi
elementami napędowymi.
Poziomu ryzyka zawodowego nie oszacowano
w co 10. zakładzie pracy. Dotyczyło to prac wykony-
wanych przez 1 875 pracowników. Jednakże w pra-
wie co 6. zakładzie, w którym oszacowano poziom
ryzyka, popełniono błędy. Polegały one na szacowa-
niu poziomu ryzyka nie dla poszczególnych zagrożeń
zawodowych, lecz kompleksowo dla stanowiska pra-
cy; czasem nie oszacowano poziomu ryzyka zawo-
dowego dla niektórych zidentyfikowanych wcześniej
zagrożeń. Błędy dotyczyły 516 stanowisk, na których
141
SPRAWOZDANIE GIP Z DZIAŁALNOŚCI PIP W 2008 r.
i organizacyjnych oraz po zmianach w przepisach
prawa obejmujących stanowiska pracy i procesy
technologiczne występujące w zakładzie. Często
też analiza ryzyka zawodowego nie jest ponownie
przeprowadzana na tych stanowiskach, gdzie mia-
ło miejsce zdarzenie wypadkowe. Pracodawcy nie
sprawdzają, czy wynikające z oceny ryzyka środki
profilaktyczne były wystarczające i czy w wyniku wy-
padku nie pozyskano nowych informacji o źródłach
zagrożeń wcześniej nie zidentyfikowanych. Są to zja-
wiska wysoce niepokojące, wskazujące na potrzebę
działań edukacyjnych i promocyjnych.
Bagatelizowanie znaczenia oceny ryzyka powo-
duje także, że pracodawcy – pomimo jej wykonania
– nie informują o nim pracowników
. Problem dotyczył
co 5. pracodawcy, a nie poinformowanych zostało
1 837 pracowników.
Na podstawie przeprowadzonych kontroli należy
stwierdzić, że w większości zakładów dokumenta-
cja dotycząca oceny ryzyka zawodowego zosta-
ła sporządzona w wyniku realizacji wcześniejszych
decyzji inspektorów PIP i nie była wykorzystywana
w celu zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony pra-
cowników przed zagrożeniami. W ocenie pracodaw-
ców jest to obowiązek czysto formalny, który realizują,
aby wykazać jego wypełnienie organom kontrolnym.
Dlatego najczęściej powierzają ocenę ryzyka oso-
bom spoza zakładu, nie ingerując w proces jej
przeprowadzania i uzyskane wyniki. Pracodawcy nie-
jednokrotnie nie są również przekonani do ewentual-
nych efektów, jakie może przynieść im zastosowanie
środków profilaktycznych wynikających z ww. oceny.
Często też decydują względy finansowe – brak fun-
duszy na wprowadzenie działań korygujących. Przy
takim podejściu pracodawców, osoby dokonujące
oceny ryzyka zawodowego w zakładzie (w przypadku
małych zakładów, a takich skontrolowano najwięcej,
są to zwykle osoby z zewnątrz), niejednokrotnie nie
czują się zobligowane do przeprowadzenia rzetel-
nej oceny i udzielenia porad co do sposobu realiza-
cji działań korygujących i zapobiegawczych, w tym
ustalenia priorytetów tych działań. Z kolei pracodaw-
cy skarżą się na jakość usług świadczonych przez
te osoby.
Działania wynikające z oceny ryzyka zawodowego
Badane zagadnienia
Odsetek kontrolowanych zakładów pracy,
w których stwierdzono nieprawidłowości
Zaplanowanie działań korygujących i/lub zapobiegawczych
wynikających z oceny ryzyka zawodowego
36
Zrealizowanie zaplanowanych działań korygujących
i/lub zapobiegawczych
16
Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego (resztkowego)
po zrealizowaniu działań korygujących i/lub zapobiegawczych
36
W opinii inspektorów pracy, na stwierdzane
nieprawidłowości duży wpływ ma brak zaangażowa-
nia pracodawców, związany z niedostatkiem wie-
dzy na temat oceny ryzyka i możliwości jej wy-
korzystania do działań profilaktycznych, których
efektem byłaby poprawa bezpieczeństwa pracy
w zakładzie.
tępne na rynku, nie uwzględniając specyfiki danego
zakładu.
Duża skala stwierdzonych nieprawidłowości uza-
sadnia potrzebę:
dalszego prowadzenia kontroli ukierunkowa-
nych na kwestię oceny ryzyka zawodowego –
w określonych grupach zakładów lub wybranych
branżach, w celu eliminowania nieprawidłowości
i diagnozowania ich przyczyn;
rozwijania poradnictwa dla pracodawców w za-
kresie oceny ryzyka, w tym propagowania pro-
stych metod oceny ryzyka możliwych do stoso-
wania w małych zakładach o nieskomplikowanej
technologii oraz organizowania spotkań o cha-
rakterze warsztatów, podnoszących umiejętności
w zakresie analizy ryzyka;
podjęcia działań informacyjnych – adresowanych
do studentów uczelni technicznych, jako przyszłej
kadry kierowniczej – na temat celu i zasad oceny
ryzyka zawodowego.
Pracodawcy nie dostrzegają w dokonywaniu
oceny ryzyka wymiernych korzyści, kierując się je-
dynie bieżącym wynikiem finansowym firmy. Innym
problemem, sygnalizowanym przez inspektorów
pracy, jest brak kadry wystarczająco przygotowa-
nej merytorycznie do sporządzania oceny ryzyka
i praktycznego wdrażania w zakładach pracy dzia-
łań z niej wynikających. Należy przy tym także zwró-
cić uwagę na nierzetelność osób i firm świadczą-
cych usługi w zakresie oceny ryzyka zawodowego,
pomimo wysokich kosztów tych usług. Wykorzy-
stują one często gotowe wzorce dla określonych
stanowisk, przygotowywane samodzielnie lub dos-
142
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

happyhour.opx.pl