ochrona

ochrona, Studia Wnig Gig, semestr 2, ochrona środowiska, OŚ wykłady

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Emisja
- wprowadzenie bezpośrednio lub pośrednio, w wyniku działalności człowieka do powietrza,
gleby, wody lub ziemi:
a) substancji; b) energii takiej jak: ciepło, hałas, wibracje lub pole magnetyczne; c) hałas - dźwięki o
częstotliwościach od 16 - 16000
Hz.
Metodyka referencyjna
- rozumie się przez to określoną na podstawie ustawy metodę pomiarów lub
badań
,
która może obejmować w szczególności sposób pobierania próbek
,
sposób interpretacji
wyników, a także metodyki modelowania rozprzestrzeniania się
z
anieczyszczeń i energii w
środowisku.
Ścieki
- rozumie się przez to pojęcie wprowadzane do wód lub do ziemi:
a) wody zużyte na cele bytowe i gospodarcze,
b) ciekłe odchody zwierzęce z wyjątkiem gnojowicy,
c) wody opadowe lub roztopowe, ujęte w systemy kanalizac
y
jne, pochodzące z powierzchni
zanieczyszczonych, w tym z centrum miast, terenów przemysłowych i składowych, bez
transportowych oraz dróg i parkingów o trwałej nawierzchni,
d) wody odciekowe ze składowisk odpadów, wykorzystane solanki, wody lecznicze i termalne,
e) wody pochodzące z odwodnienia zakładów górniczych, z wyjątkiem wód wprowadzonych do
górotworów, jeżeli rodzaje i ilość substancji zawartej w wodzie jest tożsama z rodzajami lub ilością
zawartych w pobranej wodzie,
f) wody odprowadzane z obiektów gospodarki rybackiej, jeżeli występują w nich nowe substancje lub
zwiększone zostaną ilości substancji w stosunku do zawartych w pobranej wodzie.
Ustawa o odpadach
Ustawa o odpadach z 27.04.2001 Dz.u.62 pozycja 628 określa zasady postępowania z odpadami w
sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska.
Odpady oznaczają
każdą substancję lub przedmiot należący do jednej kategorii w załączniku nr. 1 do
ust. o odpadach, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do pozbycia jest
zobowiązany. Załącznik nr.1 zawiera 16 kategorii odpadów:
Q1 – pozostałości z produkcji lub konsumpcji;
Q2 – produkty nie odpowiadające wymaganiom jakościowym;
Q3 – produkty, których termin przydatności upłynął;
Odpady
:
• niebezpieczne; • inne niż niebezpieczne; • obojętne.
Odpady niebezpieczne
– są to te odpady, które należą do kategorii lub rodzaju określonej na liście A
załącznika nr.2 do ustawy oraz posiadające conajmniej 1 z właściwości wymienionych w załączniku
nr.4.
Odpad obojętny
– to taki odpad, który nie ulega istotnym przemianom fizycznym, chemicznym lub
biologicznym jest nie rozpuszczalny w wodzie, nie wchodzi w reakcje fizyczne lub chemiczne, nie
powoduje zagrożenia środowiska i nie ulega biodegradacji.
Katalog odpadów
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów
Dz.u.112 poz.206. Rozporządzenie to określa katalog odpadów wraz z
l
istą
,
odpadów
niebezpiecznych i sposób klasyfikowania odpadów. Katalog odpadów dzieli odpady w zale
ż
ności od
źródła ich powstawania na 20 grup. Każdy rodzaj odpadu ma
6-cio
cyfrowy kod:
- pierwsze dwie cyfry - grupa odpadów (l - 20),
- następne dwie - podgrupa,
- ostatnie dwie - rodzaj,
-* - zaliczenie odpadów do niebezpiecznych.
Grupa 0l - odpady powstające przy produkcji, poszukiwaniu, wydobywaniu oraz chemicznej i
f
i
zycznej obróbce rud.
01 01 - odpady z wydobywania kopalin.
01 01 02 - odpady z wydobywania kopalin innych niż rudy metali.
01 05 - płuczki wiertnicze i inne odpady wiertnicze.
01 05 04 - płuczki i odpady wiertnicze z odwiertów wody słodkiej.
01 05 05
*
- płuczki i odpady wiertnicze zawierające ropę naftową.
1
ZANIECZYSZCZENIA I OGNISKA ZANIECZYSZCZEŃ WÓD PODZIEMNYCH
Ź
ródła zanieczyszczeń - pochodzą najczęściej spoza warstwy i należy ustalić ich pochodzenie.
Miejsce występowania zanieczyszczeń:
–
na powierzchni,
–
w powietrzu,
– pod powierzchnią ziemi.
Rodzaje zanieczyszczeń:
– chemiczne,
– biologiczne,
– fizyczne (np.: zawiesiny, zmiana temp., barwy, itp.).
Charakter przestrzenny źródeł zanieczyszczeń:
– punktowy (otwory, otwory chłonne),
– liniowy (rurociągi, rzeki, kanały),
– mało- i średniopowierzchniowy (małe i duże środowiska),
– wielkopowierzchniowy (opad gazów i pyłów).
Rozpoznanie zagrożeń - dla rozpoznania i prognozowania przemieszczania się zanieczyszczeń należy:
• zbadać warunki przemieszczania się substancji zanieczyszczających,
• układ kompleksów litologicznych,
• własności i parametry ośrodka hydrogeologicznego (skład mineralny, możliwości wymiany jonowej
i własności sorpcyjne, skład ziarnowy, porowatość, wielkość i charakter porów, własności filtracyjne),
• warunki hydrauliczne (spadek hydrauliczny, prędkość przepływu),
• ilość wód przesączających się, związanych i wolnych,
• chemizm wód przesączających się,
• warunki biologiczne.
GŁÓWNE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ WÓD PODZIEMNYCH
I. W górnictwie przez:
• wiercenia (filtracja płuczki do górotworu -
ucieczki,
zła likwidacja otworów piezometrycznych i
geotechnicznych, przez które zanieczyszczenia dostają się do gruntu),
• odkrywki,
• zwałowiska,
• podziemne magazyny gazu (może wystąpić skażenie metanem lub bakteriami),
• podziemne magazyny środków pędnych,
• eksploatacja złóż (odwadnianie) - zubożenie zasobów wód podziemnych.
II. W przemyśle przez:
• emisję substancji,
• zrzut ścieków,
• składowiska Odpadów.
III. W gospodarce komunalnej przez:
• eksploatację wody,
• zrzut ścieków,
• składowanie
śmieci,
• cmentarze. IV. W transporcie przez:
• transport i składowanie produktów naftowych,
• środki przeciwśniegowe.
Typy procesów zachodzących w warstwie wodonośnej:
1)
Rozcieńczanie.
2) Działanie buforowe pod wpływem zmiany pH.
3) Wytrącanie się substancji przy kontakcie z wodą lub substancjami stałymi.
4) Hydroliza.
5)
Rozkład substancji przez utlenianie i redukcje.
6) Filtracja mechaniczna.
7) Parowanie i uchodzenie w formie gazowej.
8)
Rozkład i asymilacja biologiczna.
9) Rozpad radioaktywny.
10) Filtracja membranowa.
11)Sorpcja.
podkreślone
są istotne.
2
Zanieczyszczenia produktami naftowymi
(l m
3
skazi l min m
3
wody):
– ropa naftowa ł jej produkty psują zapach i smak wody,
– czas rozprzestrzeniania fazy olejowej w zależności od warunków wynosi od kilku dni do kilku lat,
– prędkość ich migracji w wodzie zależy od ich rozpuszczalności w wodzie, gęstości właściwej i
lepkości;
– ropa i jej produkty naftowe są z reguły lżejsze od wody słodkiej i wykazują większą lepkość;
– strefa zanieczyszczona płynami węglowodorowymi
jest najczęściej ograniczona
do stropowej części
warstwy wodonośnej;
– węglowodory niemieszające się z wodą tworzą na powierzchni wód podziemnych warstwę plamy,
soczewki, itp.;
– węglowodory rozpuszczają się w wodzie, tworzą z nią emulsję.
• przy przedostaniu się do wody, przemieszczają się w poziomie wytwarza się przy tym strefa: –
gazowa; – olejowa; – rozpuszczania w wodzie.
• wielkość i kształt strefy olejowej (w strefie areacji) zależy od przepuszczalności ośrodka
porowatego.
• w ośrodku szczelinowym rozprzestrzenianie ropopochodnych jest nieregularne i zależy od układu
szczelin i ich rozwartości.
• maksymalna głębokość ich przenikania zależy od podłoża skalnego i charakteru cieczy.
• węglowodory wyczuwalne są organoleptyczne w bardzo małych ilościach w rozcieńczeniu
1:1000000.
• we wszystkich krajach istnieją odpowiednie przepisy zabezpieczające i ochronne.
Zasady i cele monitoringu środowiska gruntowo-wodnego
Rodzaje:
• krajowy;
• regionalny;
• lokalny.
Żądania, cele i zasady tworzenia sieci monitoringu lokalnego:
1. Zadaniem monitoringu lokalnego jest rozpoznanie i śledzenie wpływu istniejących lub
potencjalnych ognisk zanieczyszczeń na jakość wód podziemnych w celu przeciwdziałania
ewentualnej degradacji jakości tych wód.
2. Monitoring lokalny winien być tworzony także wokół dużych ujęć wód podziemnych w formie tzw.
sieci osłonowej.
3. Sieci monitoringu lokalnego powinny być finansowane przez właścicieli obiektów stanowiących
zagrożenie dla wód podziemnych lub przez użytkowników wodociągów.
4. W uzasadnionych przypadkach wyżej wymienione podmioty gospodarcze mogą być zobowiązane
do realizacji monitoringu jakości wód podziemnych poprzez wydanie przez terenowy organ
administracji państwowej stosownej decyzji.
5. Projekt lokalnego monitoringu jakości wód podziemnych zatwierdza Geolog Wojewódzki.
6. Monitoring lokalny powinien uwzględnić specyfikę poszczególnych ognisk zanieczyszczeń,
warunki hydrogeologiczne w ich rejonie lub w rejonie ujęć wody, w tym ujęć infiltracyjnych.
7. Dla każdego analizowanego ogniska zanieczyszczeń lub ujęcia winien być opracowany projekt sieci
lokalnego monitoringu wód podziemnych (LWMP).
8. Zaprojektowanie sieci monitoringowej wokół ogniska zanieczyszczeń wymaga w pierwszej
kolejności przeprowadzenia prac studialnych i wstępnych badań terenowych, mających na celu
rozpoznanie rodzaju ogniska zanieczyszczeń oraz warunków hydrogeologicznych w jego otoczeniu.
9. Monitoringiem powinien być w pierwszej kolejności objęty pierwszy poziom wodonośny.
10. Istotnie znaczenie ma ilość otworów obserwacyjnych tworzących sieć lokalnego monitoringu i ich
rozmieszczenie.
11. Ilość i rozmieszczenie otworów obserwacyjnych uzależnione są od rozmiarów obiektu
uciążliwego i układu pola hydrodynamicznego wód podziemnych w jego otoczeniu. Orientacyjna
gęstość sieci monitoingu lokalnego winna kształtować się na poziomie l punktu LMWP/ha.
12. Punkty monitoringu w otoczeniu składowiska powinny być zlokalizowane generalnie w 3 strefach:
• od strony napływu wód podziemnych w rejonie składowiska. Służą one do wyznaczenia naturalnego
tła hydrogeochemicznego wód czystych napływających w rejon składowiska;
• w obrębie składowiska. Pozwalają one na określenie max stężeń zanieczyszczeń przenikających ze
składowiska do podłoża;
• poniżej składowiska na obszarze dopływu wód podziemnych w strefie wód zanieczyszczonych
zlokalizowana w 3 strefach;
3
• na obszarze odpływu wód podziemnych z rejonu składowiska punkty LMWP winny być
zlokalizowane w 3 stertach odległościowych od konturu składowiska. Wyznacza się je dla 3 różnych
czasów przepływu wód;
•
T
I
< 200 dni. T
II
= 2 lata, T
III
> 2 a. Pierwsza seria winna być zlokalizowana w odległości od
składowiska nie większej niż określona 200-dniowym czasem przepływu wód (T
I
< 200 d). Druga i
trzecia seria punktów monitorujących winny znaleźć się w odległości określonej czasem przepływu
wynoszącym ok. 2 lata (T
II
, T
III
>2a);
• Jeśli w warunkach hydrogeologicznych znana jest rzeczywista prędkość migracji wód podziemnych,
to zasięg stref, w jakich powinny być zlokalizowane punkty monitoringu poniżej składowiska można
wyznaczyć na podstawie odpowiednich wzorów.
Przygotowanie projektu badań monitoringowych
:
– rozpoznanie stężeń;
– projekt, realizację, eksploatację
sieci lokalnego monitoringu wód podziemnych przygotowywane z
wytycznymi Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska.
1. Prace wstępne:
• analiza archiwalnych materiałów hydrogeologicznych i hydrochemicznych;
• analiza materiałów archiwalnych dotyczących ogniska zanieczyszczeń lub ujęć wody;
• wizja lokalna ogniska zanieczyszczeń lub ujęcia wody i jego otoczenia;
• wstępne terenowe badanie hydrogeologiczne w istniejących studniach i ciekach powierzchniowych.
2. Opracowanie projektu monitoringu lokalnego:
• charakterystyka ogniska zanieczyszczeń lub ujęcia,
• charakterystyka hydrogeologiczna, hydrogeochemiczna rejonu ogniska;
• charakterystyka warunków i czynników mogących wpływać na zanieczyszczenie wód podziemnych;
• określenie zadań;
• projekt sieci obserwacji;
• określenie metodyki częstotliwości pomiarów i zakresu oznaczania wskaźników fizykochemicznych
wód;
• zatwierdzenie projektu sieci przez geologa wojewódzkiego.
3. Realizacja:
• adaptacja techniczna istniejących punktów obserwacyjnych;
• wykonanie nowych otworów.
4. Eksploatacja sieci monitoringu:
• szczególne rozpoznanie ogniska zanieczyszczeń;
• opróbowanie sieci monitoringu i wykonanie badań składu chemicznego próbek wody.
5. Opracowanie raportu o stanie jakości i zagrożenia wód podziemnych na podstawie jednorocznych
badań:
• szczególnie charakteru ogniska zanieczyszczeń;
• określenie jakości, stopniał zasięgu degradacji jakościowej;
• prognoza rozprzestrzeniania i ocena zagrożenia ujęć wód;
• propozycje odnośnie ograniczenia zagrożenia wód;
• wytyczne i harmonogram badań wieloletnich.
Częstotliwość i zakres oznaczania wskaźników zanieczyszczeń
:
– Analiza
podstawowa
- obejmuje: barwę, odczyn, elektryczna przewodność, sucha pozostałość,
twardość ogólna, azot amonowy, azotany, azotyny, chlorki, fluorki, itp. Stosuje się ją: (przy
systematycznych badaniach w sieciach monitoringu krajowego i regionalnego);
–
Analiz
a
szczegółowa
– obejmuje, ozn. wskaźników objętych analizą podstawową + 50 %
wskaźników spośród innych wymienionych w klasyfikacji jakości zwykłych wód podziemnych dla
potrzeb monitoringu. Stosuje się ją: (w sieciach monitoringu krajowego jeden raz w roku);
–
Analiza
wskaźnikowa
– obejmuje ozn. wybranego zespołu wskaźników spośród wymienionych dla
analizy podstawowej lub szczegółowej jak i innych dodatkowych. Ich ilość dostosowuje się do
lokalnych warunków hydrogeochemicznych i potrzeb badawczych. Stosuje się ją w sieciach
monitoringu lokalnego wokół ognisk zanieczyszczeń; w sieciach monitoringu lokalnego wokół ujęć
wód podziemnych..
Częstotliwość poboru próbek
.
Powinna być określona w oparciu o nast. dane::
– ocenę warunków hydrogeologicznych decydujących o podatności zb. wód podziemnych na
zanieczyszczenia;
– czas migracji zanieczyszczeń w poziomie i w pionie;
– aktualna jakość wody;
4
– stopień degradacji jakościowej obszaru;
– potencjalne zagrożenie dla jakości wód podziemnych;
– koszty poboru próbek wody i badań składu chemicznego.
Optymalnie 4 - 6-krotne opróbowanie w ciągu roku. Względy organizacyjne i ekonomiczne: maks. 4
min. 2/ rok.
Metodyka poboru próbek:
– generalną zasadą, którą należy zachować przy poborze próbki wody jest to, by reprezentowała ona
rzeczywisty skład chem. wód podziemnych w miejscu poboru;
– ważną rzeczą jest konstrukcja piezometru, musi ona zapewniać by materiały użyte w konstrukcji nie
powodowały zanieczyszczenia próbki oraz by nie dochodziło do niekontrolowanego dopływu
zanieczyszczeń z pow. terenu lub sąsiednich warstw wodonośnych;
– zmiany jakości wody wywołane naruszeniem pierwotnych warunków przez wykonanie piezometru,
eliminuje się w dużej mierze przez właściwą wymianę wody stagnującej w otw. obserwacyjnym;
– sprzęt pomiarowy należy skalibrować przed przyst. do pomiarów, w miarę możliwości także po
zakończeniu jeśli zachodzi potrzeba kalibruje się go dodatkowo w trakcie pomiaru.
Podstawowe kryteria lokalizacji składowisk:
1. Powinno znajdować się poza obsz. zasilania ujęć wód podz.
2. Zwierciadło wód powinno wyst. możliwie głęboko i nie sięgać do strefy składowania nawet przy
stanach maks.
3. Konieczne jest dobre rozp. kier. migracji wód podz.
4. Podłoże składowiska powinno być szczelne w tym celu należy:
• uszcelnić dno i boki składowiska (mat. min., syntet. lub ich kombinacją);
• odl. pomiędzy stopą wyrobiska mat., zwierciadłem powinna wynosić min. 0,5m.
5. Naturalnymi mat. izolującymi mogą być: iły, gliny i inne utw. o miąższości nie mniejszej niż 0,6m,
jeżeli charakt. się nast. cechami:
• wsp. filtracji k<10
7
;
• średnica efektywna <0,002 mm;
• stopień wilgotności =0,95;
• wilgotność naturalna = wilgotności optymalnej.
Problemy ochrony środ. związane z bud. gazociągów.
Zgodnie z obow. prawem gazociągi mogą pogorszyć stan środ., a niektóre nawet być szkodl. dla niego
i zdrowia ludzi. Ich kwalifikacja uzależniona jest:
• zasięgu gazociągu;
• ilości przesyłanego gazu;
• wł. przesyłanego gazu;
• czasu ekspl. gazociągu;
• naruszeniu ekosys. w trakcie bud.;
• przebiegu gazociągów przez tereny wymagające szcz. ochr. i związanych z tym kosztów bud.;
• skutków potencjalnej awarii w okresie eksploatacji;
• niekorzystnych oddziaływań na elementy środowiska w okresie budowy i eksploatacji.
Wpływ bud. i ekspl. gazociągów przesyłowych na środ.
Uzależniony jest od:
• parametrów techn. gazociągu;
• ilości i wielkości obiektów towarzyszących takich jak: tłocznie, stacje pomiarowe, redukcyjne;
• rodz. wyposażenia-armatury, odwadniaczy, zapór;
• rasy przebiegu;
•głębokości posadowienia;
• bud. geol. podłoża;
• warunków hydrogeol.;
• warunków krajobrazowych;
• szaty roślinnej;
• fauny i rodz. zasobów naturalnych oraz klimatu;
• czasu prow. prac bud.
Przygotowanie trasy gazociągu
wiąże się z: wytyczenie pasa roboczego pod wykop;
przygotowaniem do prac ziemnych; przygotowaniem miejsca do skł. humusu i gruntów z wykopu.
Przygotowanie pasa roboczego wiąże się często również z:
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

happyhour.opx.pl