Filozofia jest sztuką życia. Cyceron

odpady

odpady, SGGW Rolnictwo Materiały

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Monitor Polski Nr 11
— 538 —
Poz. 159
Za∏àcznik 2
ODPADY KOMUNALNE
SPIS TREÂCI
SPIS TABEL............................................................................................................................................................ 539
SPIS RYSUNKÓW.................................................................................................................................................. 540
1. WPROWADZENIE.............................................................................................................................................. 542
2. STAN AKTUALNY GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI W POLSCE .............................................. 542
2.1. èród∏a wytwarzania odpadów komunalnych.......................................................................................... 542
2.2. Bilans odpadów komunalnych ................................................................................................................. 542
2.3. Charakterystyka jakoÊciowa odpadów komunalnych............................................................................ 543
2.3.1. Wskaêniki charakterystyki jakoÊciowej odpadów komunalnych .................................................. 543
2.3.2. Ustalenie danych wyjÊciowych w zakresie strumienia odpadów

do konstrukcji KPGO ........ 547
2.4. Stan aktualny w zakresie zbierania i transportu odpadów ................................................................... 549
2.5. Stan aktualny w zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów ....................................................... 551
3. OKREÂLENIE CELÓW DO OSIÑGNI¢CIA W GOSPODARCE ODPADAMI KOMUNALNYMI WYNIKAJÑ-
CYCH Z DIAGNOZY STANU OBECNEGO........................................................................................................ 555
4. PROGNOZA........................................................................................................................................................ 555
5. ZA¸O˚ENIA DO PLANU GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI ........................................................ 559
5.1. Wymogi prawne......................................................................................................................................... 559
5.2. Warianty rozwiàzaƒ technicznych i technologicznych........................................................................... 560
5.2.1. Odpady komunalne ulegajàce biodegradacji ................................................................................ 561
5.2.2. Odpady opakowaniowe.................................................................................................................... 572
5.2.3. Odpady wielkogabarytowe............................................................................................................... 572
5.2.4. Odpady budowlane........................................................................................................................... 573
5.2.5. Odpady niebezpieczne wytwarzane w grupie odpadów komunalnych ....................................... 574
5.2.6. Odpady tekstylne............................................................................................................................... 577
6. PLAN PRZEDSI¢WZI¢å TECHNICZNO-TECHNOLOGICZNYCH .................................................................... 578
6.1. Odpady komunalne ulegajàce biodegradacji .......................................................................................... 578
6.2. Odpady opakowaniowe ............................................................................................................................ 586
6.3. Odpady wielkogabarytowe....................................................................................................................... 586
6.4. Odpady budowlane.................................................................................................................................... 588
6.5. Odpady niebezpieczne wytwarzane w grupie odpadów komunalnych .............................................. 588
6.6. Sk∏adowanie............................................................................................................................................... 591
7. HARMONOGRAM REALIZACJI ZADA¡ .......................................................................................................... 594
8. NIEZB¢DNE KOSZTY ZWIÑZANE Z REALIZACJÑ PRZEDSI¢WZI¢å W GOSPODARCE ODPADAMI
KOMUNALNYMI ............................................................................................................................................... 599
8.1. Koszty zbiórki, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych ............................ 599
8.1.1. Koszty zbiórki odpadów komunalnych............................................................................................ 599
8.1.2. Koszty transportu odpadów komunalnych ..................................................................................... 600
8.1.3. Koszty odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych ....................................................... 600
8.2. Koszty odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych ulegajàcych biodegradacji.................. 602
8.3. Koszty odzysku i unieszkodliwiania odpadów wielkogabarytowych .................................................. 604
8.4. Koszty odzysku i unieszkodliwiania odpadów budowlanych ............................................................... 606
8.5. Koszty unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunal-
nych............................................................................................................................................................. 608
8.6. Sumaryczne koszty odzysku i unieszkodliwiania wybranych strumieni odpadów komunalnych ... 610
8.7. Nak∏ady zwiàzane z budowà nowych sk∏adowisk odpadów komunalnych........................................ 613
8.8. ¸àczne nak∏ady i koszty odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych .................................. 613
9. SPIS LITERATURY ............................................................................................................................................. 633
Monitor Polski Nr 11
— 539 —
Poz. 159
SPIS TABEL
Tabela 2-1
Wskaêniki charakterystyki iloÊciowej odpadów komunalnych ..............................................
543
Sk∏ad morfologiczny odpadów domowych i z obiektów infrastruktury
*
..............................
Tabela 2-2
543
Tabela 2-3
Âredni sk∏ad odpadów wielkogabarytowych ..........................................................................
545
Tabela 2-4
Âredni sk∏ad odpadów budowlanych i poremontowych........................................................
546
Tabela 2-5
Âredni sk∏ad odpadów z ogrodów i parków............................................................................
546
Tabela 2-6
Sk∏ad morfologiczny zmiotek ulicznych ..................................................................................
546
Tabela 2-7
Wskaêniki generowania strumieni odpadów komunalnych dla obszarów miejskich i wiej-
skich ............................................................................................................................................
548
Tabela 2-8
Bilans odpadów komunalnych w Polsce w 2000 r. wed∏ug strumieni odpadów z podzia-
∏em na miasto/wieÊ..................................................................................................................
549
Tabela 4-1
Prognoza liczby ludnoÊci na lata 2005, 2010 i 2014 w podziale na miasto/wieÊ ..................
557
Tabela 4-2
Prognoza zmian wskaêników emisji w latach 2005, 2010 i 2014 w Polsce w podziale na
miasto/wieÊ................................................................................................................................
558
Tabela 4-3
Prognoza iloÊci odpadów komunalnych w Polsce na lata 2005, 2006, 2010, 2014 ..............
559
Tabela 5-1
Opcje zagospodarowania odpadów komunalnych ulegajàcych biodegradacji poza sk∏a-
dowaniem ..................................................................................................................................
563
Tabela 5-2
Wykaz potencjalnie odzyskiwanych materia∏ów z odpadów wielkogabarytowych ............
573
Tabela 5-3
Metody unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów
komunalnych..............................................................................................................................
576
Tabela 6-1
Planowany odzysk i unieszkodliwianie (poza sk∏adowaniem) odpadów komunalnych ule-
gajàcych biodegradacji w poszczególnych województwach ................................................
579
Tabela 6-2
Planowana iloÊç odpadów wielkogabarytowych zbierana selektywnie w poszczególnych
województwach ........................................................................................................................
587
Tabela 6-3
Planowana iloÊç odpadów budowlanych zbierana selektywnie w poszczególnych woje-
wództwach..................................................................................................................................
589
Tabela 6-4
Planowane iloÊci odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunal-
nych zbierane selektywnie w poszczególnych województwach............................................
590
Tabela 6-5
IloÊç sk∏adowanych odpadów komunalnych w latach 2002—2014 ......................................
592
Tabela 6-6
Planowana obj´toÊç sk∏adowisk odpadów komunalnych......................................................
593
Tabela 7-1
Przyrost zdolnoÊci odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych ulegajàcych bio-
degradacji w okresach 2006—2010 i 2011—2013....................................................................
597
Tabela 8-1
Jednostkowe koszty zbierania odpadów komunalnych i ich frakcji......................................
599
Tabela 8-2
Koszty transportu odpadów......................................................................................................
600
Tabela 8-3
Koszty odzysku lub unieszkodliwiania odpadów w ró˝nych technologiach ........................
600
Tabela 8-4
Nak∏ady inwestycyjne wybranych obiektów ..........................................................................
601
Tabela 8-5
Koszty odzysku i unieszkodliwiania odpadów budowlanych, wielkogabarytowych i nie-
bezpiecznych ..............................................................................................................................
601
Tabela 8-6
Przewidywane koszty odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych ulegajàcych
biodegradacji w okresie krótkoterminowym — do roku 2006 ..............................................
602
Tabela 8-7
Przewidywane koszty odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych ulegajàcych
biodegradacji — rok 2013..........................................................................................................
603
Tabela 8-8
Niezb´dne nak∏ady inwestycyjne oraz koszty funkcjonowania systemu zagospodarowa-
nia odpadów wielkogabarytowych w roku 2006 ....................................................................
605
Tabela 8-9
Niezb´dne nak∏ady inwestycyjne oraz koszty funkcjonowania systemu zagospodarowa-
nia odpadów wielkogabarytowych w roku 2014 ....................................................................
606
Tabela 8-10
Niezb´dne nak∏ady inwestycyjne oraz koszty funkcjonowania systemu zagospodarowa-
nia odpadów budowlanych w roku 2006 ................................................................................
607
Tabela 8-11
Niezb´dne nak∏ady inwestycyjne oraz koszty funkcjonowania systemu zagospodarowa-
nia odpadów budowlanych w roku 2014 ................................................................................
608
Tabela 8-12
Nak∏ady i koszty zwiàzane z unieszkodliwianiem komunalnych odpadów niebezpiecznych
wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych do roku 2006 ............................................
609
Tabela 8-13
Nak∏ady i koszty zwiàzane z unieszkodliwianiem komunalnych odpadów niebezpiecznych
wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych w latach 2007—2014................................
610
Monitor Polski Nr 11
— 540 —
Poz. 159
Tabela 8-14
¸àczne nak∏ady na zagospodarowanie wybranych strumieni odpadów komunalnych do
2006 r. ........................................................................................................................................
611
Tabela 8-15
¸àczne nak∏ady na zagospodarowanie wybranych strumieni odpadów komunalnych
w latach 2006—2014..................................................................................................................
612
Tabela 8-16
Zestawienie ∏àcznych nak∏adów inwestycyjnych na zagospodarowanie wybranych stru-
mieni odpadów komunalnych w Polsce do 2014 r. ................................................................
612
Tabela 8-17
Nak∏ady inwestycyjne na budow´ sk∏adowisk i koszty funkcjonowania systemu transpor-
tu i unieszkodliwiania odpadów komunalnych na sk∏adowiskach ........................................
613
Tabela 8-18
Nak∏ady inwestycyjne obiektów i instalacji ............................................................................
614
Tabela 8-19
Roczne koszty funkcjonowania systemu unieszkodliwiania odpadów komunalnych ........
614
Tabela 8-20
Jednostkowe koszty zagospodarowania odpadów komunalnych — w przeliczeniu na
1 mieszkaƒca ..............................................................................................................................
615
Tabela XX-1
— Bilans odpadów komunalnych powstajàcych w Polsce (wg stanu w roku 2000)............
616
Tabela XX-2
— Bilans odpadów komunalnych powstajàcych na terenach miejskich (wg stanu w roku
2000) ......................................................................................................................................
617
Tabela XX-3
— Bilans odpadów komunalnych powstajàcych na terenach wiejskich (wg stanu w roku
2000) ......................................................................................................................................
618
Tabela XX-4
— IloÊç odpadów komunalnych sta∏ych wywiezionych w 2000 r. ........................................
619
Tabela XX-5
— Wyniki selektywnej zbiórki w poszczególnych województwach ......................................
620
Tabela XX-6
— IloÊç odpadów komunalnych poddanych recyklingowi organicznemu w kompostow-
niach w 2000 r. ......................................................................................................................
621
Tabela XX-7
— Liczba i powierzchnia czynnych sk∏adowisk zorganizowanych oraz iloÊç odpadów wy-
wiezionych na nie w roku 2000 ..........................................................................................
622
Tabela XX-8
— Powierzchnia sk∏adowisk zorganizowanych zamkni´ta i zrekultywowana w 2000 r. oraz
sk∏adowiska o zakoƒczonej eksploatacji..............................................................................
623
Tabela XX-9
— Odgazowanie sk∏adowisk odpadów komunalnych w 2000 r. ..........................................
624
Tabela XX-10
— Prognoza strumieni odpadów dla województw i Polski w roku 2005 ..............................
625
Tabela XX-11
— Prognoza strumieni odpadów komunalnych dla województw i Polski w roku 2006 ......
626
Tabela XX-12
— Prognoza strumieni odpadów komunalnych dla województw i Polski w roku 2010 ......
627
Tabela XX-13
— Prognoza strumieni odpadów komunalnych dla województw i Polski w roku 2014 ......
628
Tabela XX-14
— Planowany odzysk i unieszkodliwianie odpadów komunalnych w 2005 r. ......................
629
Tabela XX-15
— Planowany odzysk i unieszkodliwianie odpadów komunalnych w 2006 r. ......................
630
Tabela XX-16
— Planowany odzysk i unieszkodliwianie odpadów komunalnych w 2010 r. ....................
631
Tabela XX-17
— Planowany odzysk i unieszkodliwianie odpadów komunalnych w 2014 r. ......................
632
SPIS RYSUNKÓW
Rysunek 2–1
Sk∏ad morfologiczny odpadów domowych wytworzonych na terenach miejskich ............
544
Rysunek 2–2
Sk∏ad morfologiczny odpadów domowych wytworzonych na terenach wiejskich ............
544
Rysunek 2–3
Sk∏ad morfologiczny odpadów domowych i z obiektów infrastruktury................................
545
Rysunek 2–4
Sk∏ad odpadów wielkogabarytowych......................................................................................
545
Rysunek 2–5
Sk∏ad odpadów budowlanych i poremontowych ..................................................................
546
Rysunek 2–6
IloÊci wytwarzanych odpadów komunalnych w poszczególnych województwach ............
554
Rysunek 5–1
Ograniczanie iloÊci odpadów komunalnych ulegajàcych biodegradacji kierowanych do
sk∏adowania w przyj´tych przedzia∏ach czasowych KPGO ..................................................
561
Rysunek 5–2
Strumienie odpadów organicznych kierowanych do kompostowni ....................................
565
Rysunek 5–3
Schemat pracy nowoczesnej kompostowni ............................................................................
566
Rysunek 5–4
Schemat instalacji fermentacji..................................................................................................
567
Rysunek 5–5
Schemat technologiczny procesu fermentacji ........................................................................
567
Rysunek 5–6
Bilans masowy procesu fermentacji zmieszanych odpadów komunalnych ........................
568
Rysunek 5–7
Schemat technologiczny nowoczesnej spalarni odpadów.....................................................
570
Rysunek 5–8
Blokowy schemat ideowy poszczególnych faz i bilansu masy instalacji pirolitycznej ........
571
Monitor Polski Nr 11
— 541 —
Poz. 159
Rysunek 6–1
Planowany odzysk i unieszkodliwianie (poza sk∏adowaniem) odpadów komunalnych ule-
gajàcych biodegradacji w latach 2005—2013 w woj. dolnoÊlàskim......................................
580
Rysunek 6–2
Planowany odzysk i unieszkodliwianie (poza sk∏adowaniem) odpadów komunalnych ule-
gajàcych biodegradacji w latach 2005—2013 w woj. kujawsko-pomorskim ........................
580
Rysunek 6–3
Planowany odzysk i unieszkodliwianie (poza sk∏adowaniem) odpadów komunalnych ule-
gajàcych biodegradacji w latach 2005—2013 w woj. lubelskim ............................................
580
Rysunek 6–4
Planowany odzysk i unieszkodliwianie (poza sk∏adowaniem) odpadów komunalnych ule-
gajàcych biodegradacji w latach 2005—2013 w woj. lubuskim ............................................
581
Rysunek 6–5
Planowany odzysk i unieszkodliwianie (poza sk∏adowaniem) odpadów komunalnych ule-
gajàcych biodegradacji w latach 2005—2013 w woj. ∏ódzkim ..............................................
581
Rysunek 6–6
Planowany odzysk i unieszkodliwianie (poza sk∏adowaniem) odpadów komunalnych ule-
gajàcych biodegradacji w latach 2005—2013 w woj. ma∏opolskim ......................................
581
Rysunek 6–7
Planowany odzysk i unieszkodliwianie (poza sk∏adowaniem) odpadów komunalnych ule-
gajàcych biodegradacji w latach 2005—2013 w woj. mazowieckim ....................................
582
Rysunek 6–8
Planowany odzysk i unieszkodliwianie (poza sk∏adowaniem) odpadów komunalnych ule-
gajàcych biodegradacji w latach 2005—2013 w woj. opolskim ............................................
582
Rysunek 6–9
Planowany odzysk i unieszkodliwianie (poza sk∏adowaniem) odpadów komunalnych ule-
gajàcych biodegradacji w latach 2005—2013 w woj. podkarpackim ....................................
582
Rysunek 6–10
Planowany odzysk i unieszkodliwianie (poza sk∏adowaniem) odpadów komunalnych ule-
gajàcych biodegradacji w latach 2005—2013 w woj. podlaskim ..........................................
583
Rysunek 6–11
Planowany odzysk i unieszkodliwianie (poza sk∏adowaniem) odpadów komunalnych ule-
gajàcych biodegradacji w latach 2005—2013 w woj. pomorskim ........................................
583
Rysunek 6–12
Planowany odzysk i unieszkodliwianie (poza sk∏adowaniem) odpadów komunalnych ule-
gajàcych biodegradacji w latach 2005—2013 w woj. Êlàskim................................................
583
Rysunek 6–13
Planowany odzysk i unieszkodliwianie (poza sk∏adowaniem) odpadów komunalnych ule-
gajàcych biodegradacji w latach 2005—2013 w woj. Êwi´tokrzyskim ..................................
584
Rysunek 6–14
Planowany odzysk i unieszkodliwianie (poza sk∏adowaniem) odpadów komunalnych ule-
gajàcych biodegradacji w latach 2005—2013 w woj. warmiƒsko-mazurskim......................
584
Rysunek 6–15
Planowany odzysk i unieszkodliwianie (poza sk∏adowaniem) odpadów komunalnych ule-
gajàcych biodegradacji w latach 2005—2013 w woj. wielkopolskim ....................................
584
Rysunek 6–16
Planowany odzysk i unieszkodliwianie (poza sk∏adowaniem) odpadów komunalnych ule-
gajàcych biodegradacji w latach 2005—2013 w woj. zachodniopomorskim........................
585
Rysunek 6–17
Planowany odzysk i unieszkodliwianie (poza sk∏adowaniem) odpadów komunalnych ule-
gajàcych biodegradacji w latach 2005—2013 w Polsce..........................................................
585
Rysunek 7–1
Przyrost zdolnoÊci odzysku i unieszkodliwiania (poza sk∏adowaniem) odpadów komunal-
nych ulegajàcych biodegradacji ..............................................................................................
596
Rysunek 7–2
IloÊci odpadów komunalnych przeznaczone do odzysku i unieszkodliwiania przewidziane
w KPGO w poszczególnych przedzia∏ach czasowych ............................................................
598
Monitor Polski Nr 11
— 542 —
Poz. 159
1. WPROWADZENIE
w gospodarstwach domowych, a tak˝e odpady nieza-
wierajàce odpadów niebezpiecznych pochodzàcych od
innych wytwórców odpadów, które ze wzgl´du na swój
charakter lub sk∏ad sà podobne do odpadów powstajà-
cych w gospodarstwach domowych”.
W procesie dostosowawczym Polski do wymogów
Unii Europejskiej spoÊród wielu spraw wymagajàcych
uporzàdkowania, bàdê zmian — problem przebudowy
gospodarki odpadami jest jednym z bardziej istotnych.
Tak wi´c êród∏ami wytwarzania odpadów komunal-
nych sà:
Dzia∏ania dla realizacji celu, jakim jest budowa no-
wych systemów gospodarki odpadami, powinny prze-
biegaç równolegle na kilku p∏aszczyznach:
— prawnej,
— organizacyjnej,
— ekonomicznej,
— techniczno-technologicznej.
— gospodarstwa domowe,
— obiekty infrastruktury, takie jak: handel, us∏ugi i rze-
mios∏o, szkolnictwo, obiekty turystyczne, targowi-
ska.
Przyj´to do dalszych rozwa˝aƒ nast´pujàce grupy
odpadów, które wytwarzane sà przez wy˝ej wymienio-
ne êród∏a:
W 2001 r. wesz∏y w ˝ycie nowe ustawy (w tym usta-
wa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach — Dz. U.
Nr 62, poz. 628, ze zm.), co by∏o wa˝nym krokiem
w procesie dostosowania naszego prawa do dyrektyw
Unii Europejskiej.
— odpady z gospodarstw domowych,
— odpady z obiektów infrastruktury,
— odpady wielkogabarytowe,
Nowa ustawa o odpadach wprowadza znaczne
zmiany w dotychczasowych, ma∏o skutecznych, roz-
wiàzaniach prawnych.
— odpady z budowy, remontów i demonta˝u obiek-
tów budowlanych,
Przede wszystkim wyraênie okreÊla zasady post´-
powania z odpadami, które mo˝na scharakteryzowaç
nast´pujàco:
— odpady z ogrodów i parków,
— odpady z czyszczenia ulic i placów,
— zapobieganie i minimalizacja powstawania odpa-
dów,
— odpady niebezpieczne wytwarzane w grupie odpa-
dów komunalnych.
— poddanie odzyskowi odpadów, których powstawa-
nia w danych warunkach techniczno-ekonomicz-
nych nie da si´ uniknàç,
2.2. Bilans odpadów komunalnych
Potencjalne iloÊci wytwarzanych w Polsce odpa-
dów komunalnych okreÊlono w oparciu o trzy zasadni-
cze êród∏a informacji:
— unieszkodliwianie odpadów,
— bezpieczne dla zdrowia ludzkiego i Êrodowiska —
sk∏adowanie odpadów, których nie da si´, z uwagi
na warunki techniczno-ekonomiczne — poddaç od-
zyskowi bàdê unieszkodliwiç.
— dane GUS za 2000 r.,
— wyniki badaƒ wskaêników nagromadzenia odpa-
dów komunalnych prowadzonych przez ró˝ne
oÊrodki naukowe w Polsce [22, 32, 60, 65, 73] oraz
oszacowane wskaêniki w ramach zrealizowanych
programów gospodarki odpadami komunalnymi
[4, 6, 48, 57, 58, 59, 61],
Wdro˝enie tych zasad do praktyki wymaga opraco-
wania okreÊlonej strategii ÊciÊle zwiàzanej z obszarem
dzia∏aƒ. Temu celowi s∏u˝à plany gospodarki odpada-
mi, do których przygotowania zobowiàzuje nowa usta-
wa o odpadach.
— zebrane drogà ankietyzacji dane z powiatów i gmin;
ankiety zosta∏y rozes∏ane do wszystkich gmin
w Polsce. Nie otrzymano odpowiedzi z wszystkich
jednostek administracyjnych, w wielu przypadkach
informacje nie sà pe∏ne. W zwiàzku z brakiem kom-
pletnych informacji otrzymane dane z gmin i po-
wiatów pos∏u˝y∏y do weryfikacji danych wyznaczo-
nych poprzez przyj´te wskaêniki nagromadzenia
odpadów oraz danych otrzymanych z GUS.
Dziedzinà wymagajàcà szczególnych przedsi´-
wzi´ç jest gospodarka odpadami komunalnymi.
W niniejszym dokumencie przedstawiono plan go-
spodarki odpadami komunalnymi na szczeblu krajo-
wym, z uwzgl´dnieniem zadaƒ dla poszczególnych wo-
jewództw, wynikajàcych z wymogów prawa krajowego
i unijnego.
2. STAN AKTUALNY GOSPODARKI ODPADAMI
KOMUNALNYMI W POLSCE
Potencjalna iloÊç wytwarzanych w Polsce odpadów
komunalnych okreÊlona zosta∏a w oparciu o dane
wskaênikowe, które przyj´te zosta∏y dla 7 êróde∏ po-
wstawania odpadów, z uwzgl´dnieniem ró˝nic dla jed-
nostek miejskich i wiejskich. Wskaêniki te przedstawia
tabela 2—1.
2.1. èród∏a wytwarzania odpadów komunalnych
Zgodnie z ustawà o odpadach — definicja odpadów
komunalnych jest nast´pujàca:
„odpady powstajàce
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • happyhour.opx.pl
  • Tematy

    Cytat


    Facil(e) omnes, cum valemus, recta consili(a) aegrotis damus - my wszyscy, kiedy jesteśmy zdrowi, łatwo dajemy dobre rady chorym.
    A miłość daje to czego nie daje więcej niż myślisz bo cała jest Stamtąd a śmierć to ciekawostka że trzeba iść dalej. Ks. Jan Twardowski
    Ad leones - lwom (na pożarcie). (na pożarcie). (na pożarcie)
    Egzorcyzmy pomagają tylko tym, którzy wierzą w złego ducha.
    Gdy tylko coś się nie udaje, to mówi się, że był to eksperyment. Robert Penn Warren