Ocena funkcji

Ocena funkcji, praca

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Artykuł oryginalny/
Original article
Ocena funkcji intelektualnych pacjentów z chorobą afektywną
dwubiegunową w okresie remisji
Assessment of intellectual functioning in euthymic patients with bipolar disorder
Aleksandra Suwalska, Dorota Łojko, Justyna Janik, Wiktor Pałys, Janusz Rybakowski
Klinika Psychiatrii Dorosłych, Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
Neuropsychiatria i Neuropsychologia 2008; 3, 3–4: 116–125
Adres do korespondencji:
dr med. Aleksandra Suwalska
Klinika Psychiatrii Dorosłych
Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
ul. Szpitalna 27/33, 60-572 Poznań
tel. +48 61 849 15 31, faks +48 61 848 03 92
Streszczenie
Celem pracy
była ocena funkcji intelektualnych pacjen-
tów z chorobą afektywną dwubiegunową oraz opis pro-
filu ewentualnych deficytów poznawczych w zakresie
funkcji werbalnych i niewerbalnych, jak również poszu-
kiwanie możliwych związków z przebiegiem choroby.
Materiał i metoda:
Do badania włączono piętnastu pa-
cjentów z chorobą afektywną dwubiegunową (CHAD)
w remisji trwającej przynajmniej 4 mies. (4 mężczyzn,
11 kobiet; średni wiek 53,1±11 lat; poziom wykształ-
cenia 13,0±3,2 roku edukacji) oraz 15 osób zdrowych
dobranych pod względem wieku, płci i poziomu wy-
kształcenia. Przeprowadzono ocenę stanu psychicznego
przy zastosowaniu
Skali depresji Hamiltona
i
Skali Youn-
ga
. Wykorzystano
Test krótkiej oceny stanu psychicznego
ce-
lem wykluczenia otępienia oraz
Skalę inteligencji Wechslera
dla dorosłych wersję zrewidowaną
WAIS-R (PL) celem oce-
ny inteligencji.
Wyniki:
Pacjenci uzyskali istotnie gorszy wynik w ska-
li pełnej i bezsłownej
Skali inteligencji Wechslera dla do-
rosłych
niż zdrowe osoby z grupy kontrolnej, wyniki
w zakresie skali słownej nie różniły się istotnie. Pacjen-
ci z chorobą afektywną dwubiegunową w remisji osiągnę-
li istotnie niższe wyniki niż grupa kontrolna w zakresie
testów niewerbalnych, tj.
Symbole cyfr
,
Klocki
,
Braki w ob-
razkach
, co sugeruje zaburzenia funkcji wzrokowo-prze-
strzennych oraz organizacji percepcyjnej. W zakresie
funkcji werbalnych różnice dotyczyły wyłącznie testu
Podobieństwa
, co może wskazywać na słabszą zdolność
myślenia abstrakcyjnego osób z grupy badanej. Zabu-
rzenia czynności poznawczych wykazywały związek
z przebiegiem choroby afektywnej, w tym liczbą epizo-
dów zwłaszcza depresyjnych.
Wnioski:
Gorsze wyniki w skali bezsłownej u pacjen-
tów z CHAD mogą sugerować zaburzenia czynności
prawej półkuli, która odgrywa istotną rolę w procesach
wzrokowo-przestrzennych i organizacji percepcyjnej.
Abstract
The aim of the study
was to assess the intellectual
functioning of patients with bipolar disorder in remission
and to delineate putative cognitive deficits in verbal and
nonverbal functions and their associations with the
course of illness.
Material and method:
Fifteen patients with bipolar
disorder (BD) in remission lasting for at least 4 months
(4 male, 11 female; mean age 53.1±11.0 years;
education level 13.0±3.2 years) and 15 age-, gender-
and education-matched healthy controls were included.
Mental state was assessed using the Hamilton
Depression Rating Scale (HAMD), and Young Mania
Scale (YMS). Mini Mental State Examination (dementia
screening) and Wechsler Adult Intelligence
Scale-Revised (WAIS-R) (assessment of intelligence
quotient) were administered.
Results:
Bipolar patients scored significantly lower than
controls in full scale and Performance IQ (PIQ) of
Wechsler Adult Intelligence Scale-Revised but not
verbal measures of IQ. BD patients had significantly
lower scores than controls in several performance
subtests: Digit Symbols, Block Design, and Picture
Completion suggesting visuospatial and perceptual
organization dysfunctions. Bipolar patients also scored
significantly worse on one verbal subtest. Similarities,
which may be associated with abstract thinking
difficulties in the patients group. Cognitive deficits were
associated with the course of affective disorder including
number of affective episodes, especially depressions.
Conclusions:
Worse results in performance IQ in
bipolar patients may suggest lateralized dysfunction of
the right hemisphere (RH) which plays a significant role
in visuospatial processing and perceptual organization
of intellectual functioning.
Key words:
bipolar disorder, remission, cognitive
functions, Wechsler Intelligence Scale Revised
Słowa kluczowe:
choroba afektywna dwubiegunowa,
remisja, czynności poznawcze,
Skala inteligencji Wechsle-
ra dla dorosłych wersja zrewidowana
116
Neuropsychiatria i Neuropsychologia
2008
 Ocena funkcji intelektualnych pacjentów z chorobą afektywną dwubiegunową w okresie remisji
Wstęp
W XX w. początkowo panowało przekona-
nie, że „istotne obniżenie funkcji poznawczych
jest związane ze schizofrenią, ale nie chorobą
afektywną dwubiegunową” (Kraepelin 1913).
Do niedawna więc badania intelektu skupiały
się głównie na ocenie chorych na schizofrenię.
Przeprowadzono też wiele badań oceniających
globalnie intelekt, ale też poszczególne funkcje
poznawcze u chorych z zaburzeniami afektyw-
nymi. Badania prowadzono w trakcie trwania
epizodów depresyjnych i maniakalnych
(Gruzelier i wsp. 1988; McGrath i wsp. 1997;
Morice 1990; Waddington i wsp. 1989; Wolfe
i wsp. 1987). Stwierdzono również, że 30–50%
pacjentów z CHAD (chorobą afektywną dwu-
biegunową) po ustąpieniu objawów afektyw-
nych nie osiąga poziomu funkcjonowania
przedchorobowego, co w znacznej mierze jest
związane z zaburzeniami poznawczymi
(Goodwin i Jamison 1990). Do oceny funkcjo-
nowania intelektualnego powszechnie używa się
skali Wechslera (Wechsler 1981). W Polsce sto-
suje się wersję oznaczaną jako
Skala inteligencji
Wechslera dla dorosłych
, wersję zrewidowaną
WAIS-R (
Wechsler Assesment of Inteligence Scale-
-Revised
) (Brzeziński i Hornowska 1998) oraz
Skalę inteligencji Wechslera dla dorosłych. Wersja
zrewidowana – renormalizacja 2004
– WAIS-R
(PL) (Brzeziński i wsp. 2004).
Prowadzono badania ilorazu inteligencji (IQ)
skalą WAIS-R w populacji chorych psychicznie
(Iverson i wsp. 2001) oraz u pacjentów
z CHAD. Nie opisano wielu badań z zastoso-
waniem pełnej skali WAIS-R u osób z chorobą
dwubiegunową. Do oceny ogólnego funkcjono-
wania intelektualnego badacze używali też in-
nych skal, co utrudnia porównanie uzyskanych
wyników (Sapin i wsp. 1987; Zubieta
i wsp. 2001) lub też stosowali tylko wybrane
podtesty. W polskim badaniu stwierdzono, że
pacjenci z depresją w przebiegu CHAD osiąga-
li istotnie gorsze wyniki w niewerbalnej części
Skali inteligencji Wechslera dla dorosłych
niż pa-
cjenci z depresją w przebiegu choroby afektyw-
nej jednobiegunowej (Borkowska i Rybakow-
ski 2001).
Przegląd badań czynności poznawczych pa-
cjentów z CHAD w remisji, u których zastoso-
wano podtesty
Skali inteligencji Wechslera dla
dorosłych
, przedstawiono w tabeli 1.
Dotychczas w Polsce nie prowadzono badań
inteligencji pacjentów w remisji CHAD. Auto-
rzy niniejszej pracy przeprowadzili zatem bada-
nie mające na celu ocenę funkcji intelektualnych
pacjentów z chorobą afektywną dwubiegunową
oraz opis profilu ewentualnych deficytów po-
znawczych w zakresie funkcji werbalnych i nie-
werbalnych, jak również poszukiwanie
możliwych związków z przebiegiem choroby.
Materiał i metoda
Grupa pacjentów
W badaniu uczestniczyło piętnastu pacjentów
z rozpoznaniem choroby afektywnej dwubiegu-
nowej zgodnie z kryteriami ICD-10 (1998) leczo-
nych w Poradni Przyklinicznej Katedry Psychia-
trii Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcin-
kowskiego w Poznaniu. Od co najmniej 4 mies.
pacjenci byli w remisji. Diagnozę i przebieg cho-
roby potwierdzono za pomocą kwestionariusza
SCID–IV (First i wsp. 1997). Osoby zakwalifi-
kowane poddane zostały również ocenie standar-
dowymi skalami psychometrycznymi w celu
potwierdzenia remisji: 17-punktową skalę
Hamiltona (
Hamilton Depression Rating Scale
)
(Hamilton 1960) (wymagany wynik 7 i mniej
punktów) oraz skalą manii Younga (
Young
Mania Rating Scale
) (Young i wsp. 1978) (wy-
magany wynik mniej niż 6 punktów). Kryteria
włączenia stanowił również czas trwania choro-
by afektywnej dwubiegunowej przynajmniej
5 lat oraz czas trwania kuracji profilaktycznej
– przynajmniej 2 lata. W grupie pacjentów
z CHAD 9 osób przyjmowało węglan litu, po-
zostali chorzy otrzymywali karbamazepinę
(4 osoby), lek przeciwdepresyjny (1 osoba) i po-
chodne kwasu walproinowego (1 osoba). Trzy oso-
by otrzymywały dodatkowo atypowy neuroleptyk
w małej dawce (2 chorych leczonych karbamaze-
piną i 1 litem).
Do grupy kontrolnej wybrano 15 osób do-
branych do badanych pod względem wieku, płci
i wykształcenia (mierzonego liczbą lat eduka-
cji). Osoby z grupy kontrolnej były rekrutowa-
ne spośród pracowników kliniki, ich krewnych
i znajomych. Włączono osoby, które nigdy nie
chorowały psychicznie, nie leczyły się psychia-
trycznie i nie miały krewnych I stopnia chorych
psychicznie. Kryteria wykluczenia w obu gru-
pach stanowiły stwierdzenie ciężkiej i/lub nie-
stabilnej choroby somatycznej, otępienia
i nadużywanie substancji psychoaktywnych
w ciągu ostatnich 6 mies.
U wszystkich uczestników badania przepro-
wadzono badanie lekarskie oraz badania labora-
toryjne (morfologia krwi, enzymy wątrobowe,
próby nerkowe, hormony tarczycy, ocena gospo-
darki lipidowej, cukier w surowicy), których wy-
niki znajdowały się w granicach normy.
Neuropsychiatria i Neuropsychologia
2008
117
Tabela 1. Przegląd badań czynności poznawczych w CHAD, w których zastosowano podtesty
Skali inteligencji Wechslera
Badanie
Pacjenci/osoby
Wiek –
Kryteria
Funkcje
Zaburzenia
Bez zaburzeń
kontrolne
średnia (SD)
remisji
zaburzone
w WAIS
w WAIS
Altshuler
40/22
49,9
HDRS <6 i YMS <7,
czynności wykonawcze,
–
Słownik
i
Klocki
i wsp. (2004)
(40 CHAD I)
(13,9)
badanie
pamięć werbalna i uczenie
prospektywne 3 mies.
Coffman i wsp.
30/30
32
pacjenci ambulatoryjni,
funkcje wykonawcze, pamięć,
–
skala werbalna
(1990)
(6,2)
objawy psychotyczne
czynności wzrokowo-
i niewerbalna
w wywiadzie
-przestrzenne
inteligencji
El-Badri i wsp.
29/26
30,7
stabilny nastrój;
planowanie, pamięć wzrokowa,
Symbole cyfr,
–
(2001)
(CHAD I)
(6,1)
śr. BDI =9,6 (8,4)
zmiana kryterium, pamięć operacyjna
Powtarzanie cyfr
Ferrier i wsp.
41/20
45,7 (10,0)
HDRS <9
pamięć operacyjna,
Powtarzanie cyfr
Symbole cyfr,
(1999)
43,7 (11,2)
i MSS <20
czynności wykonawcze,
wspak
Powtarzanie
kontrola wykonawcza
cyfr wprost
Hawkins i wsp.
22/26
41,9
stabilni pacjenci
funkcje wykonawcze,
Symbole cyfr
Powtarzanie cyfr,
(1997)
(12,7)
ambulatoryjni
uczenie się
Podobieństwa, Arytmetyka
Jones i wsp.
26/16
35,6
minimalne
pamięć
Klocki
Słownik,
(1994)
(11,1)
objawy, stabilni
wzrokowa, funkcje
Podobieństwa,
pacjenci ambulatoryjni
wykonawcze i uwaga
Rozumienie
Krabbendam
22/22
47,7
Ham-D =3,4, YMRS =0,77,
funkcje wykonawcze,
Symbole cyfr
–
i wsp. (2000)
(12 – CHAD I, 10 – CHAD II)
(8,3)
pełna remisja DSM-IV
fluencja werbalna
Malhi i wsp.
25/25
38,6
HDRS <10,
pamięć werbalna
Symbole cyfr
,
Powtarzanie
(2007)
(CHAD I) (14 w remisji)
(11,0)
YMS <10 przez > miesiąc
– odtwarzanie
cyfr wspak
Martinez-Aran
44/30
38,5
HDRS <9 i YMS <7
funkcje wykonawcze,
Powtarzanie
Powtarzanie
i wsp. (2004b)
(10,1)
przez 6 mies.
pamięć werbalna
cyfr wspak
cyfr wprost
Martinez-Aran
46/35
38,4
HDRS <9, YMS <7,
fluencja słowna semantyczna,
Powtarzanie
i wsp. (2007)
lepsze funkcjonowanie
(9,5)
co miesiąc przez 6 mies.
uczenie werbalne i pamięć
cyfr
werbalna, uwaga, pamięć operacyjna,
Martinez-Aran
31/35
39,5
HDRS <9, YMS <7,
jw. + czynności
Powtarzanie
i wsp. (2007)
gorsze funkcjonowanie
(10,2)
co miesiąc przez 6 mies.
wykonawcze
cyfr
Paradiso i wsp.
31 (CHAJ
57
HDRS-23 <14
CHAD – bez
CHAD
Symbole cyfr
(1997)
i CHAD)/19 (11 – CHAD)
(11,3)
i MBRS <16
zaburzeń
– nie ma
Sapin i wsp.
20/20
36,75
ocena
pamięć
Klocki,
(1987)
(2,05)
kliniczna
niewerbalna
Powtarzanie cyfr
Thompson
63/63
44,4 (8,6)
HDRS <8, YMS <8
szybkość psychomotoryczna,
Symbole cyfr,
Powtarzanie cyfr
(2005)
(54 – CHAD I,
przez miesiąc
uwaga, planowanie, czynności
Powtarzanie cyfr wspak
wprost
9 – CHAD II)
wykonawcze, uczenie werbalne
i pamięć werbalna, pamięć przestrzenna
i przestrzenna pamięć operacyjna, fluencja słowna
Wilder-Willis
14/12
33 (7)
YMS <6
ciągłość uwagi i ruchy precyzyjne
Powtarzanie cyfr
i wsp. (2001)
Zubieta i wsp.
15/15
39
HDRS <6 i
uczenie werbalne i pamięć werbalna,
Powtarzanie cyfr
(2001)
(15 – CHAD I)
(13)
YMS <4 przez 6 mies.
funkcje wykonawcze, szybkość motoryczna
Ocena funkcji intelektualnych pacjentów z chorobą afektywną dwubiegunową w okresie remisji
Po wyjaśnieniu celów i zasad badania wszy-
scy badani wyrazili pisemną zgodę na udział
w nim. Badanie uzyskało akceptację Komisji
Bioetycznej przy Uniwersytecie Medycznym im.
K. Marcinkowskiego w Poznaniu.
Grupy pacjentów i kontrolna były dobrane
pod względem płci, wieku i poziomu wykształ-
cenia. Mimo że nasilenie depresji w grupie cho-
rych było niewielkie, obserwowano istotną
różnicę w skali HAM-D pomiędzy pacjentami
a grupą kontrolną.
Porównanie wyników skali WAIS-R przed-
stawiono w tabeli 3.
Pacjenci uzyskali istotnie gorsze wyniki
w skali pełnej i bezsłownej niż zdrowe osoby
z grupy kontrolnej, wyniki w zakresie skali
słownej nie różniły się istotnie. Stwierdzono
istotne statystycznie różnice pomiędzy grupą
badaną oraz kontrolną, głównie w zakresie pod-
testów niewerbalnych, tj.
Symbole cyfr
,
Klocki
,
Braki w obrazkach.
W zakresie funkcji werbalnych różnice doty-
czyły wyłącznie testu
Podobieństwa
, osoby cho-
re wykonały to zadanie istotnie gorzej.
Przeprowadzono również porównanie wyko-
nania testów w grupie pacjentów leczonych pro-
filaktycznie węglanem litu i innymi lekami
(tab. 4.).
Nie stwierdzono istotnych różnic wyników
skali WAIS-R pomiędzy pacjentami leczonymi
profilaktycznie węglanem litu i pacjentami le-
czonymi innymi lekami.
Przeprowadzono również analizę związku wy-
ników skali WAIS-R i czynników klinicznych
w grupie pacjentów z chorobą afektywną dwu-
biegunową (tab. 5.).
W grupie pacjentów z CHAD związek z wie-
kiem wykazywał jedynie wynik podtestu
Po-
rządkowanie obrazków.
Stwierdzono również związek wyników ska-
li inteligencji z poziomem wykształcenia – IQ
skali słownej oraz większość jej podtestów (z wy-
jątkiem powtarzania cyfr), a także
Układanki
i
Symbole cyfr
oraz skala pełna wykazywały ko-
relację z liczbą lat edukacji.
Nie stwierdzono związku wyników skali
WAIS-R z wiekiem początku choroby, długo-
ścią choroby i długością profilaktyki. Wyniki
podtestu
Porządkowanie obrazków
wykazywały
związek z łączną liczbą depresji i liczbą epizo-
dów ogółem, a wyniki skali bezsłownej i IQ ska-
li bezsłownej wykazywały związek z łączną
liczbą epizodów depresyjnych.
Metoda
U wszystkich badanych przeprowadzono ba-
danie przy zastosowaniu WAIS-R (
Wechsler As-
sesment of Intelligence Scale-Revised
). Analizie
poddano wyniki poszczególnych podtestów,
skali ogólnej (IQ) oraz skali słownej (ang.
ver-
bal intelligence quotient
– VIQ) i bezsłownej (ang.
performance intelligence quotient
– PIQ).
Uwzględniono przyjęte w literaturze zało-
żenia dotyczące angażowania w ich wykonanie
poszczególnych funkcji poznawczych (Brzeziń-
ski i Hornowska 1998; Iverson i wsp. 2001).
Podtesty:
Wiadomości
,
Słownik
i
Podobieństwa
mogą służyć do badania pamięci semantycznej
(dotyczącej faktów, pojęć oraz relacji między
nimi). Podskala
Wiadomości
mierzy ogólną wie-
dzę,
Słownik
i
Podobieństwa
– znajomość zna-
czenia słów. Podtesty
Układanki
i
Klocki
z WAIS-R badają zdolności wzrokowo-prze-
strzenne, a na ich wykonanie mają także
wpływ uwaga, umiejętności przeszukiwania
wzrokowego i logicznego myślenia oraz koor-
dynacja wzrokowo-ruchowa. Do oceny szyb-
kości psychomotorycznej można użyć
Symboli
cyfr
(Brzeziński i Hornowska 1998; Pąchal-
ska 2007). Podtest
Słownik
traktuje się jako
miarę werbalnej skrystalizowanej wiedzy,
Po-
wtarzanie cyfr
jako miarę pamięci operacyj-
nej/uwagi,
Symbole cyfr
jako miarę szybkości
przetwarzania informacji,
Klocki
jako miarę roz-
wiązywania problemów (Depp i wsp. 2007;
Pawełczyk i Pawełczyk 2007).
Analiza statystyczna danych
Sprawdzono dystrybucję rozkładu przy za-
stosowaniu testu Shapiro-Wilka, rozkład da-
nych był rozkładem normalnym. Do analizy
zastosowano testy parametryczne. Różnice mię-
dzy grupami były oceniane testem t dla dwóch
prób niezależnych. Przyjęto jako istotny poziom
p
Omówienie i dyskusja
Dokonane pomiary IQ u chorych z CHAD
w okresie remisji w porównaniu z osobami zdro-
wymi wykazały, że pacjenci uzyskali istotnie
gorszy wynik w zakresie IQ skali pełnej i skali
bezsłownej niż zdrowe osoby z grupy kontrol-
Wyniki
Dane kliniczne i demograficzne badanej gru-
py przedstawiono w tabeli 2.
Neuropsychiatria i Neuropsychologia
2008
119
0,05. Związki pomiędzy danymi demogra-
ficznymi i klinicznymi a wynikami testów neu-
ropsychologicznych badano przy zastosowaniu
współczynnika korelacji Pearsona.
≤
Aleksandra Suwalska, Dorota Łojko, Justyna Janik, Wiktor Pałys, Janusz Rybakowski
Tabela 2. Charakterystyka demograficzna i kliniczna badanej grupy (test t dla prób niezależnych, zmienna płeć – test
χ
2
)
Pacjenci (n=15)
Grupa kontrolna (n=15)
Statystyka
wiek (średnia ±SD)
53,1±11,0
53,5±11,1
NS
płeć M : K
4:11
4:11
NS*
edukacja (lata) (średnia ±SD)
13,0±3,2
12,9±2,8
NS
aktywność zawodowa: emerytura/renta
6 : 9
10 : 5
NS*
MMSE (średnia ±SD)
28,8±1,2
29,4±1,2
NS
HAMD (średnia ±SD)
3,6±0,5
1,2±0,4
p<0,01
skala Younga (średnia ±SD)
1,1±0,3
1,0±0,0
NS
czas trwania choroby (średnia ±SD) 20,9±9,8
liczba epizodów afektywnych (średnia ±SD) 8,9±3,0
HAMD –
Skala depresji Hamiltona
, MMSE –
Mini Mental State Examination
(
Test krótkiej oceny stanu psychicznego
)
2
NS – różnica nieistotna statystycznie
Tabela 3. Porównanie wyników skali WAIS-R w grupie pacjentów i zdrowych osób z grupy kontrolnej (test t dla prób niezależnych)
Pacjenci (n=15)
Grupa kontrolna
(średnia ±SD)
(n=15)
Statystyka
(średnia ±SD)
Wiadomości
10,8±3,2
12,8±2,8
NS
Powtarzanie cyfr
10,2±3,2
11,6±2,7
NS
Słownik
12,3±3,2
12,4±3,9
NS
Arytmetyka
11,1±3,8
12,2±3,1
NS
Rozumienie
11,7±2,6
13,0±3,1
NS
Podobieństwa
11,1±3,0
13,4±3,0
p<0,05
Braki w obrazkach
10,0±4,2
12,9±3,0
p<0,05
Porządkowanie obrazków
9,8±2,5
11,3±3,2
NS
Klocki
10,3±2,7
13,3±3,6
p<0,05
Układanki
10,3±2,9
12,7±3,5
p=0,05
Symbole cyfr
9,9±2,7
13,3±3,3
p<0,01
IQ skala słowna
107,1±16,5
116,4±13,8
NS
IQ skala bezsłowna
100,7±14,3
117,6±20,1
p<0,05
różnica VIQ i PIQ
6,4±10,2
–1,2±14,7
NS
IQ skala pełna
103,7±14,6
117,3±15,7
p<0,05
NS – różnica nieistotna statystycznie
nej, natomiast wyniki w zakresie IQ skali słow-
nej nie różniły się istotnie. Pacjenci uzyskali
średnio IQ skali pełnej 103, a zdrowi mieli śred-
nio IQ=117. Wynik w skali bezsłownej pacjen-
tów wyniósł średnio 100, natomiast zdro-
wych 117 punktów. Stwierdzone istotnie staty-
stycznie różnice pomiędzy grupą badaną oraz
kontrolną, głównie w zakresie testów niewer-
balnych (
Symbole cyfr
,
Klocki
i
Braki w obrazkach
),
wskazują, że u chorych są upośledzone funkcje
wzrokowo-przestrzenne oraz organizacja per-
cepcyjna. W zakresie funkcji werbalnych różni-
ce dotyczyły wyłącznie podtestu
Podobieństwa
,
co może wskazywać na słabszą zdolność myśle-
nia abstrakcyjnego osób z grupy badanej. Róż-
nica między IQ skali słownej i skali bezsłownej
była większa w grupie chorych niż u zdrowych,
ale nie była duża (6 punktów).
W nielicznych badaniach porównujących IQ
chorych z CHAD ze zdrowymi osobami uzyska-
no sprzeczne wyniki. Różnic nie stwierdzili Cof-
fman i wsp. (1990) w przeprowadzonym bada-
120
Neuropsychiatria i Neuropsychologia
2008
* test
χ
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

happyhour.opx.pl