Ocena funkcjonalna pacjentów w ...

Ocena funkcjonalna pacjentów w starszym wieku, Pielęgniarstwo(1)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Muszalik M i wsp. Ocena funkcjonalna pacjentów w starszym wieku w odniesieniu do jakości życia ...
569
Ocena funkcjonalna pacjentów w starszym wieku
w odniesieniu do jakości życia w świetle kwestionariusza
Oceny Funkcjonalnej Przewlekle Chorych
Functional assessment of elderly patients with regard to quality of life using the Functional
Assessment of Chronic Illness Therapy questionnaire (FACIT-F)
Marta Muszalik
1/
, Kornelia Kędziora-Kornatowska
1,2/
, Maciej Sury
3/
, Tomasz Kornatowski
2,4/
1/
Katedra i Klinika Geriatrii, Wydział Nauk o Zdrowiu, Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy, Uniwersytet
Mikołaja Kopernika w Toruniu
2/
Wydział Nauk o Zdrowiu, Wyższa Szkoła Ekonomii i Prawa w Kielcach
3/
Hospicjum Domowe w Pile
4/
Katedra i Zakład Farmakologii i Terapii, Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja
Kopernika w Toruniu
Wprowadzenie.
Choroby przewlekłe pojawiające się w okresie późnej
dorosłości znacznie obniżają sprawność funkcjonalną i jakość życia.
Cel.
Analiza porównawcza oceny funkcjonalnej oraz jakości życia pacjentów
w starszym wieku przewlekle chorych w świetle badania skalą ADL
i kwestionariuszem FACIT-F.
Materiał i metody.
Grupę badaną stanowiło 60 pacjentów w wieku
od 60 do 90 roku życia; 32 pensjonariuszy DPS w Pile i 28 pacjentów
domowego hospicjum opieki paliatywnej w Pile mieszkających z rodziną.
Pacjenci hospicjum byli głównie z chorobami nowotworowymi, natomiast
pensjonariusze DPS z chorobami przewlekłymi. Badania wykonano w 2007
r. Narzędziami badawczymi były: 1. kwestionariusz oceny funkcjonalnej osób
przewlekle chorych FACIT-F (wersja 4) wersja polska; 2. kwestionariusz oceny
sprawności codziennej (ADL) na podstawie skali Katza; 3. kwestionariusz
ankiety do pomiaru satysfakcji z opieki domowej.
Wyniki.
Wartości oceny stanu funkcjonalnego i jakości życia w badanej
grupie pacjentów były niższe od średnich wartości zakładanych. Średnia
osiągnięta wartość FACIT-F dla kobiet (74.3) jest porównywalna ze średnią
dla mężczyzn (74.8). Średnia wartość FACIT-F dla osób przebywających
w DPS była niższa niż dla osób mieszkających z rodziną. Większość badanych
pacjentów była na średnim i niskim poziomie w skali ADL.
Wnioski.
1. Stan funkcjonalny badanych pacjentów mierzony skalą ADL
i FACIT-F wykazuje korelację dodatnią. Istnieje korelacja między oceną
satysfakcji z opieki, samooceną zdrowia i wiekiem a oceną funkcjonalną
i jakością życia. 2. Poziom satysfakcji z opieki skorelowany był z wynikiem
ogólnym FACIT i ADL. 3. Nie stwierdzono zależności między czasem trwania
choroby, miejscem zamieszkania, sytuacją materialną, wykształceniem, płcią
i rodzajem jednostki chorobowej a poziomem sprawności funkcjonalnej
i jakości życia w badanej grupie.
Introduction.
Chronically diseases of elderly people considerably lower
functional capability and quality of life.
Aim.
Comparative analysis of functional assessment and quality of
life among chronically ill elderly patients using ADL scale and FACIT-F
questionnaire.
Material and methods.
The group under trial consisted of 60 patients, 60
to 90 years of age. 32 were the patients of the Social Care Nursing Home
and 28 were the patients of Palliative Home Care Center, living with their
families. The following diagnostic questionnaires were used: 1. FACIT-F
scale, v.4 (Polish version), 2. Katz ADL scale, 3. The scale for the assessment
of satisfaction with home care. The permission to do this research was given
by the Bio-Ethical Committee at the university.
Results.
The indices of the functional status as well as of the quality
of life in the trial group proved to be lower than expected. The average
FACIT-F score in females (74.3) is comparable with the average score in
males (74.8). The average FACIT-F score for Nursing Home patients was
lower than for persons living with their families.
Conclusion.
1. There is a (positive) correlation between ADL and FACIT-F
scores. Also, it turned out that satisfaction with care, self-evaluation of one’s
health and patient’s age correlate with the functional assessment and the
quality of life. 2. Satisfaction with care correlates with the FACIT and ADL.
3. No signiicant dependence was discovered between the functional well-
being and the quality of life on one hand – and the duration of the disease,
living environment, material, educational and family status, patient’s gender
or the type of the disease on the other.
Key words:
functional capability, elderly, chronic illness, quality of life
Słowa kluczowe:
sprawność funkcjonalna, pacjenci w starszym wieku,
choroby przewlekłe, jakość życia
©
Probl Hig Epidemiol 2009, 90(4): 569-576
Adres do korespondencji / Address for correspondence
Dr n. med. Marta Muszalik
Katedra i Klinika Geriatrii
ul. M. Skłodowskiej-Curie 9, 67-090 Bydgoszcz, tel. (52) 585-40-21,
fax: (52) 585 49 21, e-mail: muszalik@cm.umk.pl
www.phie.pl
Nadesłano: 21.10.2009
Zakwaliikowano do druku: 29.12.2009
Probl Hig Epidemiol 2009, 90(4): 569-576
570
Probl Hig Epidemiol 2009, 90(4): 569-576
Wykaz skrótów:
FACIT-F –
Functional Assessment of Chronic Illness
Therapy questionnaire
ADL –
Activities of Daily Living
– czynności dnia co-
dziennego
PADL –
Physical Activities of Daily Living
– Czynności
izyczne dnia codziennego
IADL –
Instrumental Activities of Daily Living
– czyn-
ności instrumentalne dnia codziennego.
DPS – dom pomocy społecznej
HRQL –
Health Related Quality of Life
WHO – Światowa Organizacja Zdrowia
Jakość życia związana ze zdrowiem HRQL zakła-
da, że podstawowym jej warunkiem jest zdrowie. De
Walden Gałuszko określa jakość życia jako ogólną
ocenę położenia życiowego chorego w okresie choroby
i leczenia. Jakość życia związana ze zdrowiem obejmuje
cztery obszary: sprawność ruchową, stan somatyczny,
stan psychiczny oraz społeczny. W najnowszych ba-
daniach również aspekt duchowy [12].
W koncepcji WHO jakość życia określa się jako
funkcję postrzegania przez człowieka jego życiowej
pozycji w aspekcie kulturowym i systemie wartości
w zależności od oczekiwań i celów [13]. Głównym
celem badań nad jakością życia jest krytyczna ocena
stosowanych metod leczenia oraz poznanie subiek-
tywnych odczuć pacjenta i jego samopoczucia.
Choroba zwłaszcza przewlekła może mieć znaczą-
cy wpływ na oceniany poziom jakości życia. Nie jest
ona wielkością łatwą do zmierzenia, chociaż badania
te mają znaczenie dla planowania leczenia, pielęgnacji
i rehabilitacji pacjenta oraz analiz ekonomicznych.
Stąd duże znaczenie przywiązuje się do tego źródła
informacji o pacjencie dokonanej również przez jego
samego. Badania nad jakością życia pozwalają na
diagnozowanie i monitorowanie problemów socjome-
dycznych i opiekuńczych, indywidualizują zarówno
leczenie jak i pielęgnację. Przyczyniają się także do
lepszej kontroli efektów leczenia, pielęgnacji i rehabi-
litacji pacjentów. Badania te posiadają również walor
ściśle poznawczy ponieważ określają ogólny poziom
jakości życia pacjentów z poszczególnymi schorzenia-
mi przewlekłymi. Jakość życia powinna być badana
standaryzowanymi narzędziami badawczymi.
Pacjenci w starszym wieku stanowią znaczną
część wśród osób hospitalizowanych w różnych od-
działach szpitalnych. Jest to grupa obciążona również
znaczną liczbą schorzeń (wielochorobowość). Prio-
rytetem opieki geriatrycznej w Polsce i na świecie jest
utrzymanie niezależności życiowej (
independency
),
leczenie i rehabilitacja oraz podnoszenie jakości życia
związanej ze zdrowiem. Standardem w geriatrii jest
wykonanie u każdego pacjenta Całościowej Oceny
Geriatrycznej (
Comprehensive Geriatric Assesment
)
w celu oceny potrzeb i problemów ludzi starych oraz
wdrożenia całościowej opieki geriatrycznej. Oceniając
sprawność funkcjonalną pacjenta w starszym wieku
bierze, się pod uwagę jego umiejętność radzenia so-
bie z podstawowymi czynnościami dnia codziennego
między innymi możliwością poruszania się, dbaniem
o higienę osobistą, korzystaniem z toalety, dbaniem
o wypróżniania, ubieraniem, spożywaniem posiłków
i innymi [2,14].
W celu ujawnienia ukrytych niesprawności, z któ-
rych czasami pacjent nie zdaje sobie sprawy, ważne są
pytania o wykonywanie bardziej złożonych czynności
codziennych, tzw. aktywności instrumentalnych, do
Wprowadzenie
Starzenie się organizmu człowieka jest wieloeta-
powym i wielopłaszczyznowym procesem przebiega-
jącym na przestrzeni wielu lat życia [1]. Istnieje więc
teoretyczna możliwość adaptacji i akceptacji do tego
nieuchronnego procesu, kończącego się jednak osta-
tecznie śmiercią. Sam okres starości może mieć dwa
oblicza, pierwsze to model aktywny, pogodny i satys-
fakcjonujący drugi, samotny i smutny dodatkowo ob-
ciążony wieloma problemami zdrowotnymi. Chociaż
nie wiemy jak długo będzie trwać starość w naszym
życiu, można się do niej przygotować i warto przeżyć
ją godnie i pożytecznie. Wpływy różnych czynników
zewnętrznych i wewnętrznych na mechanizm starze-
nia się człowieka są nieuniknione, jednakże istnieją
metody spowalniające ten proces, które przyczyniają
się do pomyślnego starzenia organizmu człowieka.
Wiele jednak ludzi, zwłaszcza młodych może nie zda-
wać sobie sprawy z wpływu szkodliwych czynników
i niewłaściwego stylu życia na organizm człowieka.
Proces starzenia u każdego człowieka przebiega
w indywidualny sposób, ma określoną specyikę oraz
dynamikę, a jego źródła tkwią we wcześniejszych fa-
zach rozwoju człowieka Starzenie rozpatrywane jest
łącznie w kilku aspektach: biologicznym dotyczącym
ciała i narządów zmysłu, psychicznym obejmującym
umysł i uczucia i społecznym, wyrażającym się w ak-
tywności socjalnej [1,2].
Do ważniejszych zmian w życiu społecznym osób
w starszym wieku należy przejście na emeryturę, które
wiąże się ze zmianą trybu życia, z powstaniem nowych
relacji z rodziną, znajomymi i szerszym otoczeniem.
Ludzie starsi zwłaszcza w okresie późnej starości nie
pracują zawodowo, chociaż aktualnie dąży się do wydłu-
żenia okresu pracy zawodowej. Niestety skromne upo-
sażenia rentowo-emerytalne w polskich warunkach nie
pozwalają na w pełni godne i aktywne życie [3,4].
Ostatnie kilkanaście lat w naukach medycznych
i społecznych przyniosło wiele prac z zakresu jakości
życia uwarunkowana stanem zdrowia w Polsce i na
świecie [5-11].
Muszalik M i wsp. Ocena funkcjonalna pacjentów w starszym wieku w odniesieniu do jakości życia ...
571
których należą przygotowanie posiłków, dbanie o dom,
robienie zakupów, przyjmowanie leków, korzystanie
z telefonu, korzystanie ze środków transportu oraz
kontrola wydatków. Trudności z wykonaniem tych
czynności uwarunkowane są ze stanem ogólnym cho-
rego. Problemy z ich wykonywaniem może w znaczny
sposób ograniczyć niezależność pacjenta [2,14].
Wszystkie wymienione czynności wchodzą w skład
oceny geriatrycznej wykonywanej przy pomocy skal
PADL i IADL.
Istnieją poszerzone skale oceniające wydolność
funkcjonalną w schorzeniach przewlekłych oraz
jakość życia, do których należą kwestionariusze
z grupy FACIT np. FACIT-F questionnaire (Version 4)
–
Functional Assessment of Chronic Illness Therapy
.
16. W trudnej sytuacji materialnej znajdowało się 45
osób, dobrej 14, bardzo dobrej 1 osoba. Prawie poło-
wa z seniorów (27 osób) chorowała ponad 10 lat, co
trzecia osoba chorowała krócej niż 10 lat, natomiast
13 osób chorowało krócej niż 5 lat.
Pacjenci wyrazili zgodę na udział w badaniu.
Badanie było dobrowolne. Wszystkie badania były
anonimowe. Każdy pacjent otrzymał zaproszenie do
badania na temat sprawności funkcjonalnej i jakości
życia ludzi w starszym wieku. Na wykonanie badań
uzyskano zgodę Komisji Bioetycznej przy Collegium
Medicum w Bydgoszczy. Badania wykonano w 2007
roku. Na zastosowanie kwestionariusza FACIT-F uzy-
skano zgodę z organizacji FACIT.
Strukturę chorób występujących u badanych pa-
cjentów przedstawia tabela I.
Cele badań
1. Dokonanie analizy porównawczej oceny funkcjo-
nalnej oraz jakości życia pacjentów w starszym
wieku przewlekle chorych w świetle badania skalą
ADL i kwestionariuszem FACIT-F.
2. Określenie możliwych korelacji między czynnika-
mi demograicznymi i klinicznymi (rodzaj cho-
roby i czas trwania) a sprawnością funkcjonalną
i jakością życia.
Sformułowano następujące problemy badawcze:
1. Jaki jest poziom sprawności funkcjonalnej pa-
cjentów w starszym wieku w Hospicjum i DPS
w oparciu o kwestionariusz ADL?
2. Jaka jest ocena funkcjonalna i jakość życia pacjen-
tów w oparciu o kwestionariusz FACIT-F?
3. Jakie czynniki socjodemograiczne mają wpływ na
poziom sprawności funkcjonalnej i jakości życia
pacjentów?
4. Czy rodzaj schorzenia i czas trwania mają wpływ
na jakość życia?
5. Czy istnieje korelacja między badaniem spraw-
ności funkcjonalnej kwestionariuszem ADL
i FACIT-F?
Tabela I. Struktura badanej grupy pod względem występowania schorzeń
(N=60)
Table I. Structure of studied group according to illness incidence (N= 60)
Liczba pacjentów
%
Pensjonariusze DPS (N=32)
niewydolność ukł krążenia
9
15%
reumatoidalne zapalenie stawów
10
16,6%
cukrzyca
4
6,6%
pacjenci po udarze mózgu
9
15%
Pacjenci Hospicjum (N=28)
choroba nowotworowa
28
46,6%
Badania przeprowadzone zostały metodą sondażu
diagnostycznego z zastosowaniem techniki ankiety.
Narzędziami badawczymi były:
1. kwestionariusz oceny funkcjonalnej i jakości życia
przewlekle chorych FACIT-F (wersja 4) wersja
polska;
2. kwestionariusz oceny sprawności codziennej
(ADL) na podstawie skali Katza;
3. kwestionariusz ankiety do pomiaru satysfakcji
z opieki domowej.
Istnieje wiele narzędzi badawczych do pomiaru ja-
kości życia osób przewlekle chorych. Kwestionariusze
z grupy FACIT są często używane w badaniach narodo-
wych i międzynarodowych(www.facit.org). FACIT-F
questionnaire (Version 4) służy do oceny czterech
dziedzin życia pacjentów przewlekle chorych.
FACIT-F zawiera 5 części:
1. PHYSICAL WELL BEING (PWB)- 7 questions
2. SOCIAL/FAMILY WELL BEING (SWB) – 7
questions
3. EMOTIONAL WELL BEING (EWB) – 6 qu-
estions
4. FUNCTIONAL WELL-BEING (FWB) – 7 qu-
estions
5. FATIGUE SUBSCALE (FS) – 13 questions.
Materiał i metody
Badaniami objęto ogółem 60 osób, w tym 28
stanowili pacjenci hospicjum domowego w Pile, oraz
32 pensjonariusze Domu Pomocy Społecznej w Pile,
w tym 34 mężczyzn i 26 kobiet. Pacjenci byli dobrani
celowo; kryterium stanowił wiek 60 lat i powyżej oraz
występowanie schorzenia o charakterze przewlekłym
lub nowotworowym. Średni wiek badanych wynosił
72,7 lat. W wieku od 60-74 lat było 39 osób, natomiast
75 lat i powyżej 21 chorych. Wykształcenie podstawo-
we posiadało 8 osób, zawodowe 32, średnie 18, wyższe
2 respondentów. Badani pochodzili głównie z miasta
44 osoby, natomiast 16 mieszkało na wsi. Stan cywilny
przedstawiał się następująco: wdów i wdowców było
24 osoby, zamężnych 20 osób natomiast stanu wolnego
572
Probl Hig Epidemiol 2009, 90(4): 569-576
Każde pytanie jest oceniane w pięciostopniowej
skali Likerta. Każdy pacjent był oceniany w poszcze-
gólnych dziedzinach, a następnie wyniki sumowano
wg przyjętych wzorów. Wynik ogólny skali FACIT-F-
Total i wyniki szczegółowe mają kierunek pozytyw-
ny, im większa wartość liczbowa tym wyższa jakość
życia.
Do opracowania przeprowadzonych badań wyko-
rzystano następujące metody analizy danych ilościo-
wych:
1. Statystyki opisowe (średnia arytmetyczna, mi-
nimum, maksimum, odchylenie standardowe)
– opisano badane zmienne i scharakteryzowano
ich rozkład.
2. Różnice między porównywanymi grupami ocenio-
no na podstawie testu istotności dla zmiennych
jakościowych (kategoryzowalnych) – statystyka
χ
2
Pearsona.
3. T-Student test – metoda pozwala na określenie
przedziału zaufania dla średniej.
4. Multiple logistic regression – wielokrotna regresja
logistyczna jest wykonywana w celu określenia
wpływu wielu zmiennych na wyniki.
Za istotne statystycznie przyjęto wyniki, spełniające
istotność statystyczną: p<0,05.
szczególnych dziedzinach życia i jako średnią przyjęto
wartość >80 punktów.
Z badań wynika, że średnie wartości oceny funk-
cjonalnej i jakości życia w badanej grupie pacjentów
były niższe od wartości średnich. Osiągnięta średnia
wartość FACIT-F dla kobiet (74,3) jest porównywalna
ze średnią dla mężczyzn (74,8).
Dla uzyskania potwierdzenia hipotezy o korela-
cjach miedzy zmiennymi zastosowano model regresji
liniowej.
Wynik korelacji miedzy badaniem FACIT-F a ADL
prezentuje rycina 1.
Wynik korelacji miedzy badaniem FACIT-F a wie-
kiem przedstawiono na rycinie 2.
Średnie wartości badania FACIT-F w zależności
od schorzenia przedstawiono na rycinie 3.
Średnie wartości FACIT-F dla pacjentów z różnymi
schorzeniami kształtowały się na podobnym poziomie.
Najniższy poziom FACIT-F występował u chorych na
cukrzycę i po udarach mózgu, natomiast najwyższy
u pacjentów z niewydolnością układu krążenia.
133
Wyniki
W badanej grupie pacjentów oceniono poziom
aktywności dnia codziennego, który kształtował się
w większości na niskim i średnim poziomie. Niska
ocena badanych pacjentów w skali ADL świadczy
o ograniczonej zdolności do samodzielnego funkcjo-
nowania codziennego i zależności od innych osób
(tab. II).
113
93
73
53
33
0
1
2
3
4
5
6
ADL
Tabela II. Ogólna ocena sprawności funkcjonalnej badanej grupy pacjentów
skalą ADL
Table II. General assessment of functional capability in studied group using
ADL scale
FACIT-F = 37.1383 + 9.25391*ADL (p<0,01)
Ryc. 1. Korelacja wartości FACIT-F a ADL w badanej grupie
Fig. 1. FACIT-F and ADL correlation in studied group
Wartość ADL pkt.
Liczba pacjentów
%
6-4,5 p
8
13%
133
4-2,5 p
25
42%
113
2 i poniżej
27
45%
93
W tabeli III zaprezentowano wyniki oceny funk-
cjonalnej i jakości życia badanej grupy wykonane
kwestionariuszem FACIT-F.
Przyjęto następujące wartości średnie dla ba-
danych skal: w stanie izycznym jako wynik dobry,
zadowalający przyjęto wartość powyżej >14 punktów;
życie rodzinne i towarzyskie >15 punktów; stan emo-
cjonalny jako zadowalający >13 punktów; funkcjono-
wanie w życiu codziennym >14 punktów przyjęto za
wynik zadowalający; stan zmęczenia >26 punktów.
FACIT-F określa ogólną jakość życia badanych w po-
73
53
33
55
65
75
85
95
wiek
FACIT-F = 145.327 - 0.972856*wiek (p<0,01)
Ryc. 2. Korelacja wartości FACIT-F i wieku pacjentów
Fig. 2. Correlation of FACIT-F value with age of patients
 Muszalik M i wsp. Ocena funkcjonalna pacjentów w starszym wieku w odniesieniu do jakości życia ...
573
Tabela III. Ocena sprawności funkcjonalnej i jakości życia badanej grupy pacjentów skalą FACIT-F
Tabele III. Assessment of functional capability and quality of life in studied group using FACIT-F scale
Stan izyczny
Physical well-
being (0-28)
Życie rodzinne i towa-
rzyskie / Social/fami-
ly well-being (0-28)
Stan emocjonalny
Emotional well-
being (0-24)
Funkcjonowanie w życiu
codziennym / Functional
well-being (0-28)
Stan zmęczenia
Fatigue subsca-
le (0-52)
FACIT-F trial
TOI Outcome
Index (0-108)
FACIT-G
(0-108)
FACIT-F
(0-160)
PWB
SWB
EWB
FWB
FS
FACIT-F TOI
FACIT-G
FACIT-F
N
60
60
60
60
60
60
60
60
Min
2
2
5
5
6
19
27
33
Max
26
25
19
21
39
80
84
123
Średnia
13.13
13.98
10.55
12.93
24.30
49.45
50.27
74.62
Mediana
13
14.5
10
13
25.5
51
47
71.5
SD
4.32
6.19
3.52
4.38
7.68
15.11
13.60
19.57
SE
0.27
0.32
0.24
0.27
0.36
0.50
0.48
0.57
100
Stan cywilny – różnica widoczna, ale statystycznie
nieistotna (zamężna/żonaty – 82,2 ±7,5 ; samotny/
wdowiec – 70,9 ±5,0)
Osoby deklarujące swój stan zdrowia jako średni
lub dobry wykazały wyższe średnie wartości FACIT-F
(ryc. 4).
Z badań wynika, że istnieje korelacja pomiędzy
oceną satysfakcji z opieki a FACIT-F (ryc. 5).
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
69
1
2
3
4
5
Ryc. 3. Średnie wartości FACIT-F dla pacjentów w zależności od
schorzeń
Fig. 3. Mean values of FACIT-F for patients according to diseases
1 – niewydolność układu krążenia
2 – reumatoidalne zapalenie stawów
3 – cukrzyca
4 – choroba nowotworowa
5 – udar mózgu
65
61
57
53
49
45
100
33
53
73
93
113
133
90
FACIT-F
80
Satysfakcja z opieki = 48.9288 + 0.094991*FACIT-F (p<0,05)
Ryc. 5. Korelacja wartości FACIT-F i oceny satysfakcji z opieki
Fig. 5. Correlation of FACIT-F value with assessment of satisfaction
with care
70
60
50
40
30
20
Dyskusja
U osób w starszym wieku istnieje wiele czynników
prowadzących do występowania problemów zdrowot-
nych i opiekuńczych. Są to czynniki izjologiczne,
postępujące z wiekiem procesy osłabienia sprawności
funkcjonalnej i zdrowia, a wywołujące konieczność
działań pielęgnacyjnych i terapeutycznych. Następnie
sytuacja opiekuńcza, która oznacza poziom równo-
wagi między potrzebą korzystania z pomocy innych
osób, a możliwością uzyskania i faktycznie udzielaną
pomocą, głównie w czynnościach codziennego życia.
Sytuacja emocjonalna człowieka starszego i relacje
z innymi osobami. Sytuacja bytowa wyznaczona przez
fakt zakończenia aktywności zawodowej i pobiera-
nia emerytury oraz realną możliwością korzystania
10
0
Istotność p<0,025
zły
redni lub dobry
Ryc. 4. Średnie wartości FACIT-F dla badanych pacjentów w zależności
od samooceny zdrowia
Fig. 4. Mean values of FACIT-F for patients according to self-assessment
of health
Badania wykazały, że średnia wartość FACIT-F dla
osób przebywających w DPS była niższa niż dla osób
mieszkających z rodziną.
Stwierdzono, że korelacje między czasem trwania
choroby, miejscem zamieszkania, sytuacją materialną,
wykształceniem, płcią a FACIT-F w badanej grupie są
nieistotne statystycznie.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

happyhour.opx.pl