Ocena -Metodyka działania

Ocena -Metodyka działania, diagnoza pedagogiczna i techniki rysunkowe

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
CristinadeRobertis“Metodykadziałaniawpracysocjalnej”seria:BibliotekaPracownikaSocjalnego,Katowice„Śląsk”
1998
Rozdział5
Ocena
Pracownicy socjalni podejmują działania wobec podopiecznego w
momenciedokonywaniasięzmianwjegosytuacji.śyczeniekierowanedo
pracownikasocjalnego,związanezjegoosobąorazuprawnieniaspołeczne
instytucji, którą pracownik socjalny reprezentuje, czynią z niego stronę
aktywną. Nie moŜe on być jedynie biernym świadkiem sytuacji
podopiecznego,jegoudziałjestpotrzebnydowspomagania,przyspieszenia
lubumocnieniazmianywsytuacjipodopiecznego.
Aby pracownik socjalny mógł spełnić swoją rolę "nosiciela zmian"
musinajpierwokreślić,czegozmianamadotyczyćiwjakimkierunkuma
przebiegać. Określa cele pracy oraz program działań, który następnie
przedyskutuje:wynegocjujezpodopiecznymprzedzawarciemumowy*.
Określenie celów zmian i opracowanie programu działań wynika z
procesu oceny. Ocena umoŜliwia pracownikowi socjalnemu postawienie
hipotezyroboczej,naktórejoprzeonswojemetodycznedziała
nie. Wysunięcie hipotez świadczy o zrozumieniu przez pracownika
socjalnegosytuacjipodopiecznego.
PaniYzgłaszasięporazpierwszynadyŜurterenowejasystentki
socjalnej.Widocznyniepokój,unikaniekontaktuwzrokowego,zmiesza
*Patrzrozdział6.Umowasocjalnazpodopiecznym.
IPatrz:DeBrayL.iTuerlinckx1.,Social ca.'ie work,Ed.Comets,Bruksela
1955.
132
CristinadeRobertis
Ocena
133
nie,jąkaniesię,itp.,sprawiają,Ŝeasystentkaspołecznatworzysobieobraz
"kobiety, którą trapi powaŜny problem, o którym z trudem moŜe mówić".
Wyjścieodtakiejhipotezysprawia,Ŝeasystentkaspołecznareagujezgodnie
zeswoimrozumieniemsytuacji.
Dziewięcioletnie dziecko z powodu trudności szkolnych pracuje Z
wychowawcą i wykazuje regularne postępy w pracy, jednakŜe w pewnym
momenciecośsięzmienia,wydajesię,Ŝecałachęćdzieckadonaukiznikai
następuje regres. Wychowawca wyciąga wniosek, Ŝe: "Coś niepokojącego
musi dziać się w rodzinie". Postawienie takiej hipotezy sprawia, Ŝe wzywa
rodziców.
Proces oceny polegający na poznaniu, zrozumieniu, postawieniu
hipotez dokonuje się od pierwszego do ostatniego kontaktu z
podopiecznym.Jesttopostępowanieprawieautomatyczneispontaniczne;
wszyscypracownicysocjalnioceniająsytuacjęwsposóbintuicyjnyinie
uświadamiany.
AledokonywanieocenytotakŜeświadomeisystematycznedziałania
oparte na poznaniu intuicyjnym
2
. Nabycie umiejętności oceny jest
nieodzowne do kontrolowania procesu podejmowanych wraz z
podopiecznym: zdefiniowanie zmian, które zamierzamy osiągnąć,
wskazaniasiłdynamicznychihamulców,wyborumetodycznychdziałań,
które mają doprowadzić do realizacji programu zmiany, oraz po ich
zakończeniudokładnegoopisuprzebytejdrogi.
choroby poprzez jej symptomy"
3
. Diagnoza jest obecnie terminem mało
uŜywanymwpracysocjalnej,prawdopodobniezpowoduodniesieniado
modelumedycznego,alerównieŜdlatego,Ŝepostępowaniediagnostyczne
pracownika socjalnego jest zupełnie odmienne od postępowania
medycznego. W Ŝadnym przypadku nie moŜemy mówić o "chorobie
społecznej"(wodniesieniudojednostkiczyzbiorowości),którąmoŜnaby
opisaćpoprzezjejsymptomy,jejetiologię,rozwój,itd.,isprowadzićdotego
samego "obrazu klinicznego", który moŜe zostać przeniesiony z jednej
osobynadrugą,zjednejgrupyspołecznejnainną.Medycznepostępowanie
diagnostyczne oraz diagnostyka socjalna róŜnią siętakŜe przebiegiemw
czasie.Diagnozamedycznapoprzedzaleczenie.Nieleczysięchorobyzanim
sięjąokreśliipozna;moŜnawostatecznościzłagodzićjejdolegliwości
przez leczenie jej objawów, lecz nie prowadzi to w Ŝaden sposób do
wyleczenia.
Natomiast w przypadku pracy socjalnej poznanie oraz zrozumienie
sytuacjiniejestetapem,którymoŜnarozpatrywaćniezaleŜnieoddziałania.
Czasemdziałaniepoprzedzazrozumienie,alenajczęściejjestrównoczesne
zezrozumieniem."LekarznieodnosizazwyczajwraŜenia,Ŝepodejmuje
działanie[...]tylkowtensposób,Ŝewysłuchujepacjentaibadago.Jego
prawdziwe działanie zaczynasię wrazzleczeniem, wówczasgdy zrobił
wszystko, co konieczne, aby postawić diagnozę. [...] Natomiast my,
(pracownicysocjalnipsychiatrzy)podejmujemydziałanieiprzystępujemy
dozmianysytuacjijuŜwmomencie,gdypojawiamysięnascenie,idzieje
siętak,czytegochcemy,czynie"
4
.
Termin"ocena"wydajenamsiębardziejodpowiednidowyjaśnienia
postępowania podejmowanego przez pracownika socjalnego. Ocena
oznacza "oszacowanie wartości, liczby, wagi lub wielkości rzeczy".
Wycenaiekspertyzasąsynonimami
5
.Ocenićoznaczawięcwydaćopinięo
danejrzeczyzpozycjieksperta."OcenarzadkojednakoznaczamoŜliwość
dokonania dokładnego pomiaru, jest raczej przybliŜonym określeniem
ilościbądźjakości"
6
.
WtymrozdzialeposłuŜymysięjedynieterminem"ocena".Wydaje
namsię,ŜeokreślaonlepiejniŜjakikolwiekinny,czymjestpostępowanie
pracownikasocjalnego,którywdanejsytuacjipróbujepo
1.Definicjestosowanychterminów
AutorzypiszącyopracysocjalnejwwiększościwyróŜniajądwie
formypostępowania:
a)zrozumienie,ocoiokogochodzi,orazwysunięciehipotezro
boczych,którenazywajądiagnoząpsychospołeczną,bilansempsycho
społecznym,itp.
b)pomiardrogiprzebytejdziękipodjętemudziałaniu,określenie
zmian,jakienastąpiły,stopniarozwiązaniaproblemów,cojestrówno
znacznezocenąokresowąlubocenąkońcową.
Niektórzy autorzy uŜywają zamiennie terminu diagnoza oraz ocena
bądźmówiąooceniediagnostycznej.
Termin"diagnoza"zapoŜyczonyjestzjęzykamedycznegoioznacza
"poznanie"(diagnosis),definiowanyjestjako"rozpoznaniejakiejś
2Patrz:PerlmanHelenHarris, L'aide ps)'chosociale inlerpersonnelle, Ed.Centurion,
Socioguides,Paris1972.
3SłownikPetitLarousseIllustre,1978.
4LaingR.D.LapoliliquedelaJamille,Ed.Stock,ParyŜ1975,s.53.
sSłownik,Op.cil.
6ChesneBernard,LevocabulairedeI'Evalualionw"Pour"n.55,"L'Evaluation,
questionnementetpratique",ParyŜ,majczerwiec1977.
I
134
CristinadeRobertis
Ocena
135
wświetlekaŜdegonowegofaktu.Tęciągłądynamikę,łatwouchwytnąw
codziennej rzeczywistości, trudno jest przekazać słowami, trudno
wytłumaczyć
8
.
Nieustanny ruch, w który wpisana jest ocena, sprawia, Ŝe jest ona
zawszetymczasowa,zawszegotowadorewizji,zchwilągdynowefakty
rzucają inne światło na sytuację
9
. W pracy z podopiecznym, pracownik
socjalnyniemoŜepowiedzieć,Ŝezrozumiałcoś"raznazawsze":
Osoba, która zgłaszała swoje Ŝyczenie, a u której motywacja do
podjęciadziałań,wceluzmianysytuacji,wydawałasięmobilizującajądo
czynów,podczastrzeciejwizytyjawisięwzupełnieodmiennymświetle.
Jest przygnębiona, odrobinę agresywna, odmawia podjęcia poprzednio
prowadzonegotematurozmowy.Cosięstało?JakąnowąhipotezęmoŜemy
postawićwodmiennejodpoprzedniejrzeczywistości?
Dynamika dokonujących się zmian zmusza pracownika socjalnego do
zweryfikowaniaocenysytuacjipokaŜdymspotkaniuzpodopiecznym,tak
w przypadku rozmowy z jedną osobą, jak i zebrania z grupą. Stała
weryfikacja oceny pozwala na dostosowanie późniejszych działań do
waŜnychfaktów,którezaobserwowaliśmy.Uaktualnienieocenypozwala
na wychwycenie związków między róŜnymi faktami (spotkania,
korespondencja,róŜnegorodzajuzachowania,wizyty).
StałaocenapozwalatakŜenadokonaniepomiaruprzebytejdrogioraz
zmian,jakiezaszłyoraznaprzygotowaniesiędozakończeniadziałania.
znać podopiecznego, zrozumieć go, działać w zaleŜności od hipotez
roboczychorazsystematyczniedokonywaćpomiaruprzebytejdrogi.
2.Cechycharakterystyczneoceny
a)Ocenaskupiasięnatrudnościach,którenaleŜyrozwiązać
Ocena jest postępowaniem typu operacyjnego, gdyŜ prowadzi do
stworzenia projektu działania, jest narzędziem, które ma słuŜyć efe
ktywniejszejpracy.Abyocenabyłaprzydatnadodziałania,musiskupićsię,
począwszyodpierwszegokontaktuzpodopiecznym,natrudnościach,które
naleŜy rozwiązać. NiezaleŜnie od tego czy chodzi o Ŝyczenia zgłoszone
przezpodopiecznego,awypełnieniepełnomocnictwaprawnegoczyzlecenia
instytucji,czyosłuŜbę,jakąpracowniksocjalnysamoferujespołeczeństwu.
Jeślinieskupimysięnaocenietegozagadnieniaistniejeryzyko,Ŝenie
posuniemysięzbytszybkownaszejanalizieaniposzukiwaniuinformacjio
danejsytuacji.Postępowanieprowadzone"wewszystkichkierunkach"w
odniesieniudoproblemuizainteresowanychosóbdoprowadzidozdobycia
rozległychwiadomości,aleniekonieczniebędątowiadomościprzydatne.
MoŜesięokazać,Ŝegubimysięwnichitracimyzoczuto,doczegoma
zmierzaćnaszedziałanie.
"Zbieraniedanychmusisięprowadzićwtakisposób,ŜebyumoŜliwiało
sformułowanieproblemów.Wprzeciwnymraziezgromadzimyinformacje,z
któryminiebędziemywiedzielicozrobićwmomencieprzejściadofazy
następnej,którąjestpodjęciedecyzji"
7
.
Skupieniesięnaocenietrudnościniepowinnopracownikowiso
cjalnemuwnajmniejszymstopniuprzeszkodzićwpogłębianiuiroz
szerzaniuocenysytuacjipodopiecznego,wręczprzeciwnie.
c)Subiektywnośćoceny
W stale zmieniającym procesie oceny, pracownik socjalny dąŜy do
zrozumienia. Rozumienie to odbywa się na dwóch poziomach: intelek
tualnymiemocjonalnym.
Rozumienieintelektualnepodopiecznegoorazjegosytuacjipolegana
klasyfikacjifaktów,jakichdostarczanampodopieczny,nauporządkowaniu
informacji, na umiejętnym wykorzystaniu wiadomości zaczerpniętych z
naukhumanistycznychispołecznychdlaobjaśnieniainadaniaznaczenia
danymnatematsytuacjiiosób,nawykorzystaniuwiadomościnatemat
instytucji oraz przepisów prawnych danego regionu, danej populacji.
Wszystkieteinformacjepozwoląnaumiesz
8Patrz:AvrilA.M.iRouchyJ.C.,Rejlexionssurl'evaluationdanslapratique
sodale,entretienavecFranfOiJeBoudard,"Connexion",n.20,ParyŜ1976.
9Patrz:DuFourMalJetLucette,Processusd'ilaborationdubilanspsychosocial.
"RevueFran~aisedeServiceSocial".ANAS,n.92,ParyŜ,IVkwartał1971.
b)Ocenajestprocesemciągłymidynamicznym,jestzawsze
prowizoryczna
śycieosobyczygrupypoddanejestwdanymkontekścieprocesowi
ciągłychzmian istawania się na nowo. W taką właśnie rzeczywistość
wpisanyjestprocesocenyiwrazztąrzeczywistościązmieniasiędokonana
przez pracownika socjalnego ocena, która ewoluuje i zostaje na nowo
określonawtrakciekaŜdegoetapu,kaŜdegospotkania,
7LeBoterfGuy,Rejlexions sur l'evaluation et le diagnostic des systemes educatifsw:
"Pour"n.55."L'evalution,questionnementetpratique,ParyŜ,majczerwiec1977.
,
136
CristinadeRobertis
Ocena
137
czenie danej, konkretnej sytuacji w bardziej ogólnym kontekście spo
łecznym.Jednymsłowem,będzietopracapolegającanaułoŜeniuzmałych
elementówukładankiwtakisposób,abypowstałobrazspójny,zrozumiały
wewszystkichszczegółach,którebywająniekiedyzesobąsprzeczne.
Rozumienie intelektualne poddane jest pewnej selekcji, nie ma tu
miejscanauogólnienie.KaŜdyzpracownikówsocjalnychpodejmiewłasnei
jemutylkowłaściwepostępowanie.Nawetwodniesieniudotychsamych
faktów kaŜdy pracownik socjalny dokona ich odmiennej selekcji.
Zastosowane przez nich wiadomości przybiorą odmienne akcenty w
zaleŜności od zastosowania róŜnych odniesień teoretycznych oraz
kompetencjipracownikasocjalnego,jegozainteresowańikoncepcjipracy
socjalnej.
Jeślizrozumienieintelektualnepodopiecznegoorazjegosytuacjitak
bardzo przepojone jest subiektywizmem, to co dopiero powiedzieć o
rozumieniuemocjonalnym,którepowstajewsferzeodczuć.Rozumienie
emocjonalne zakłada zdolność empatii, co oznacza, Ŝe pozostając poza
sytuacją, rozgrywającą się w rzeczywistości, potrafimy postawić się na
miejscuinnegoczłowiekaorazodczuwać,jakonprzeŜywaswojąsytuację.
.
Podejście empatyczne do sytuacji powoduje. Ŝe rozumiem lęk młodej
kobiety stojącej przede mną w towarzystwie męŜa. Ŝe ją wezmę takŜe za
nieodpowiedzialną matkę. która opuściła dom po powaŜnej kłótni
małŜeńskiej.zostawiającswojąmałącóreczkępodopiekąsąsiadki.Jej
poczucie winy jest tak duŜe. Ŝe utraciła zdolność normalnego funkcjo
nowania.niepotrafijuŜzajmowaćsięswoimdzieckiemiwpowaŜnym
stopniu wątpi w zdolność wypełniania roli Ŝony i matki. Czuje. Ŝe nie
moŜliwe jest porozumienie z męŜem. Ŝe teściowie ją odrzucili i nie potrafi
się skupić w obecności swojego dziecka. Widząc tę kobietę. czuję. Ŝe ona
cierpi.jestzagubiona,niespokojnaizatrwoŜona.Wszystkoto
jestdlamniecałkowiciezrozumiałe,mimoŜeniewiem,najakiejpodstawie
opieramtoodczucie,niepotrafięteŜpowiedzieć.jakiefaktynatowskazują
ani co spowodowało, Ŝe podejmuję działanie wynikające Z takiego
rozumienia, odczuwam to wszystko. co przekazuje mi ta kobieta przy
pomocygestów.słów,intonacjigłosu.
Na tym właśnie polega rozumienie emocjonalne. UmoŜliwia ono
szybkiezbudowaniehipotezyroboczej.Oczywiścietakierozumieniejest
indywidualną sprawą pracownika socjalnego. Zdolność do empatii, do
zdobywanianatejdrodzeinformacjinatematodczućpodopieczne
gomaprzedewszystkimcharaktersubiektywny,ściślezwiązanyztym,kim
jesteśmy,takodsiebieróŜni,aprzecieŜbardzopodobni.
d)Aspektideologicznyoceny
OcenazaleŜynietylkoodsubiektywnegopodejściapracownika
socjalnegocosprawia,Ŝeniespotkamydwóchidentycznychocenale
ponadtowynikazmodeluideologicznego,zktórymidentyfikujesię
pracowniksocjalny,toznaczyznorm,wartościikoncepcji,doktórych
wydajemusię,Ŝedostosowujepodejmowanedziałania,bądźdoktórych
próbujejedostosować.
Naprzykładrozmowazpracownikiemsocjalnymdotyczącazabiegu
przerwaniaciąŜybędzieprzebiegałaodmienniewzaleŜnościodtego,czy
pracowniksocjalnyuznajeprawokobietydodecydowaniaoprzyjęciulub
odrzuceniuciąŜybądźczysądzion,ŜeprzerwanieciąŜyjestzamachemna
Ŝycieprzyszłegodziecka.WpierwszymprzypadkuocenamoŜedotyczyć
jedyniewyraŜonegoprzezkobietęŜyczeniaorazjejsytuacjimaterialnej;
wymagane przez prawo zaświadczenie zostanie prawdopodobnie
wystawioneprzedodbyciemrozmowy,podczasktórejpadniepropozycja
następnegospotkania,dotyczącegoustaleniaśrodkówantykoncepcyjnych.
W drugim przypadku, pracownik socjalny podejmie działanie
uwzględniające ambiwalentną sytuację kobiety; w swojej ocenie weźmie
pod uwagę zarówno aspekty materialne,jak i uczucia,jakie wzbudza u
kobiety niechciana ciąŜa. Istnieje duŜe prawdopodobieństwo, Ŝe zanim
wystawi on odpowiednie zaświadczenie, będzie starał się przedstawić
moŜliwości zmiany podjętej decyzji i rozwaŜenia moŜliwości oddania
dzieckadoadopcji.
PracowniksocjalnybędzierozpatrywałtakŜeinnesytuacjewświetle
wyznawanychprzezsiebieprzekonańiwartości,naprzykładwodniesieniu
donormwychowawczychdotyczącychdzieci,pracykobiet,imigrantówlub
obcokrajowców, bezrobocia głównego Ŝywiciela rodziny, podziału
obowiązkówmiędzymęŜczyznęikobietę,etc.
Trzebajednakdodać,Ŝewyznawaneprzezpracownikapoglądymają
bezpośrednizwiązekzideamidominującymiwdanymspołeczeństwiew
danymmomenciehistorycznym.Nieoznaczato,Ŝesątakiesame,leczŜe
podlegająfluktuacjiwartościspołecznych;wmomenciegdydominującew
społeczeństwie wartości ulegają zachwianiu, zmianie, dostosowaniu,
pracownicysocjalnipodlegajątemuzjawiskuwtakimsamym,jeślinie
większym,stopniu.
Rodzajprowadzonegoprzezpracownikasocjalnegodziałaniabędzie
zaleŜałodprzeprowadzonejprzezniegoocenysytuacjipodopie
138
CristinadeRobertis
Ocena
139
cznego.Jeślimówimy,ŜeocenajestprocesemsubiektywnymizaleŜnym
odprzyjmowanegosystemuwartości,oznaczatotymsamym,Ŝewybórw
zakresiepodejmowanychdziałańjesttakŜesubiektywnyiuzaleŜnionyod
przyjmowanego systemuwartości. To oczywiste stwierdzenienie maw
sobie,wedługnas,nicobraźliwegoanipotępiającego.Wręczprzeciwnie,
wyróŜnienietychzaleŜnościpozwalanazastanowieniesięnadsystemem
wartościiideałóworaznapodjęciepróbyichobjaśnieniaiuznaniaich
odmienności od wartości i ideałów innych (podopiecznych, kolegów).
PozwalawreszcienauznanieprawainnychdoŜycia,myśleniaireagowania
wsposóbodmiennyniŜmy."Ocenabędącastwierdzeniemujawniającym
systemwartości,któryposłuŜyłdojejstworzeniadajenammoŜliwość
zastanowieniasięnadsystememideiiwartości"
10
.
wręcz paraliŜującym strachu, Ŝe zostaną odesłani Z kwitkiem, jeśli będą
zwracalisięsami,bezpośrednictwainnychosób.Uzgodniliśmy,zenajpierw
omówimywspólnietreśćlistów,następniepanYpodejmiesię
jego pierwszej redakcji, którą poddamy wspólnej korekcie, a pani Y
przepisze list na czysto i wyśle go. Po wielupodobnych próbachpaństwo Y
będą sami potrafili podjąć podobne starania, prosząc jedynie sąsiadkę o
poprawieniebłędów.
Podjęciewspólnejzpodopiecznymocenycharakteryzujesięmiędzy
innymitym,Ŝepróbujemyuzyskaćuniegopotwierdzenienaszych
hipotezalbonakłonićgodolepszegorozumieniafaktów.Częstochcemy
uzyskaćijedno,idrugie.
Dochodzeniedowspólnejocenyzpodopiecznymniejestzabiegiem
aniłatwym,aniniezawszemoŜliwym.Jeślijednakocenaopierasięna
bezsprzecznychfaktachibierzepoduwagęsytuacjęspołeczną,wjakiej
znajduje się podopieczny, wówczas bez przeszkód moŜna dojść do
porozumienia, szczególnie wówczas, gdy pracownik socjalny odczuwa
potrzebę zrozumienia i weryfikacji swojej oceny sytuacji ze strony
podopiecznego.
PaniMpracujezemnąnadprzygotowaniemsiędopowrotu
dwunastoletniegosynadodomu;dzieckoodośmiulatznajdujesięw
rodziniezastępczej,aleregularnieodwiedzaswojąmatkę.Matkaodsześciu
latprowadziwspólnegospodarstwozmęŜczyzną,któryjestojcemjej
dwuletniegosyna.
Stosunki pani M z konkubinem zaczynają ulegać stopniowemu po
gorszeniuwrazzezbliŜającąsiędatąpowrotujejpierwszegosynadodomu
oraz od pierwszych dni jego pobytu; oboje wysuwają pod swoim adresem
wzajemneoskarŜenia, coraz częściej nieznajdująporozumienia wsprawie
wychowywania dzieci, etc. Pani M dochodzi do wniosku, Ŝe najlepszym
rozwiązaniem sytuacji będzie rozstanie się z przyjacielem oraz urządzenie
sobie Ŝycia wraz z dziećmi. Postawiłem hipotezę, Ŝe powrót pierwszego
synapowodujesilnąrywalizacjęmiędzykonkubinemasynempaniM,która
usiłuje zastąpić uczucia, jakie Ŝywi do przyjaciela, uczuciami do syna.
DzielęsiętąhipotezązpaniąM,okazujesię,Ŝerzeczywiściesądziona,Ŝe
istnieje rywalizacja między synem a konkubinem.Ztrudem przychodzi jej
wywiązanie sięze stawianych jej wymagali. Pojawiająsię nowe elementy,
dotyczące jej stosunkówzkonkubinem, co przyczynia się do częściowego
obaleniahipotezywyjściowej.StosunkizprzyjacielemjuŜodkilkulatniesą
dobre,zarzuty,krzykiirękoczynytrwająjuŜod
e)Ocenajestprocesem,wktórymuczestniczypodopieczny
Jeśli ocena pozwala nam na wysunięcie hipotez roboczych, a te,
zgodniezdefinicją,mogąsiępotwierdzićbądźnie,tonaleŜyprzeprowadzić
odpowiedniewnioskowanie.Naszerozumieniesytuacjiorazhipotezy,które
natejpodstawiewysuwamy,mogązostaćpotwierdzonelubobalonejedynie
przez podopiecznego. Tylko on wie o wszystkich okolicznościach i
aspektachswojejsytuacji.Potwierdzenielubobalenienaszychhipotezprzez
podopiecznegomoŜenastąpićwwynikuskonfrontowaniaichzfaktami,z
wcześniejszymrozwojemsytuacjilubprzezdokonanieocenywspólnejz
podopiecznym.
Hipotezaznajdujenajczęściejswojepotwierdzeniedziękifaktom,co
ilustrujenastępującyprzykład:
PaństwoYniepotrafiąpoczynićodpowiednichstarańadministra
cyjnychwceluumieszczeniaichcórki(8lat)wośrodkuwakacyjnym,gdyŜ
ich poziom wykształcenia nie jest wystarczający na poprawne zre
dagowanie podania. Ponadto pani Y zwierzyła mi się kilkakrotnie, Ŝe nie
potrafikorzystaćzautomatutelefonicznego.Wszelkiejejkontakty
z róŜnego typu instytucjami przebiegają z duŜym opóźnieniem i kobieta
musisięztegociągletłumaczyć.
Postawiłemhipotezę,Ŝeobojemoglibynauczyćsiętegopostępowania
przede wszystkim dla dobra córki, którą bardzo kochają, i przezwycięŜyć
strach związany z podejmowaniem tego typu kontaktów z urzędami.
Pomagał im w pisaniu korespondencji oraz zwracaniu się do urzędów.
DuŜorozmawialiśmyoodczuwanejprzeznichobawie,czy
10Ardoinojacques,Aproposdusens,"Pour".n.56.ParyŜ,wrzesieńpaździernik1977.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

happyhour.opx.pl