Ocena przydatności Lolium ...

Ocena przydatności Lolium perenne L. do mieszanek, Rolnictwo, ląki

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
ANNALES
UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA
LUBLIN – POLONIA
VOL. LX
SECTIO E
2005
Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Zieleni, Akademia Rolnicza w Lublinie
ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin, Poland
Ryszard Baryła
Ocena przydatności Lolium perenne L.
do mieszanek pastwiskowych na gleby torfowo-murszowe
Evaluation of usefulness of
Lolium perenne
L. for pasture mixtures on peat-mursh soils
A
BSTRACT
.
Studies aiming to evaluate the usefulness of
Lolium perenne
(Polish cultivars – Anna,
Arka, Maja, Rela, Solen, line SZD-291 and Dutch ones – Baristra, Barlano, Barezane) for pasture
mixtures applied on peat-mursh soils were performed in 1996–2004. The above cultivars consti-
tuted a 35% share in mixtures whose other components were:
Trifolium repens
(35%),
Phleum
pratense
(20%) and
Dactylis glomerata
(10%). The mixture without
Lolium perenne
was a con-
trol. The pasture sward was annually (1997–2004) fertilized at following rates: N – 40, P – 35 and
K – 100 kg ha
-1
and grazed 4 or 5 times per grazing season by Limuse breed cattle. Mean yields of
absolutely dry pasture sward within 8-year performance period ranged from 8.15 (control mixture)
to 9.15 t ha
-1
(mixture with Rela cv. share) and significant differentiation was found only between
these yields. Mixtures with
Lolium perenne
cultivars did not differ with the achieved yields val-
ues.
Lolium perenne
and
Trifolium repens
dominated in the pasture sward. The share of
Lolium
perenne
was much reduced in the sward after the frosty winter 2002/2003 and the share of the first
cut was decreased to the level of about 1–24% (depending on the cultivar). Their gradual regen-
eration was observed in subsequent cuts.
K
EY WORDS
: pasture mixtures, peat-mursh soil,
Lolium perenne
, cultivars, yielding, species com-
position.
Plonowanie i wartość paszy ze zbiorowisk trawiastych zależy w dużym stop-
niu od ich składu gatunkowego. Skład ten ulega znacznym zmianom pod wpły-
wem wielu czynników: biologicznych, przyrodniczych i pratotechnicznych.
Annales UMCS, Sec. E, 2005, 60, 249–261.
 250
R. Baryła
Dużą dynamikę zmian składu gatunkowego zbiorowisk trawiastych obserwuje
się w siedliskach pobagiennych, a zwłaszcza na glebach torfowo-murszowych
[Kowalczyk 1973; Kamiński 2000; Baryła 2001). Po odwodnieniu gleb orga-
nicznych zachodzą zmiany właściwości fizykochemicznych i hydrotermicznych
w wierzchnich ich warstwach. Intensywność tych zmian jest znacznie zróżnico-
wana, w dużym stopniu uzależniona od rodzaju torfu oraz czasu, jaki upłynął od
regulacji stosunków wodnych [Churski i Churska 1995]. Zmiany te są przyczyną
pogarszania się warunków wegetacji roślin, zwłaszcza traw [Gawlik i Harkot
1998]. W takich warunkach siedliskowych obserwuje się często zmiany składu
gatunkowego, a zwłaszcza sukcesywne ustępowanie wartościowych traw, co
wpływa na obniżenie plonowania i wartości paszy pozyskiwanej ze zbiorowisk
trawiastych. W warunkach gleb torfowo-murszowych stabilność składu gatun-
kowego zbiorowisk trawiastych ukształtowanych przez zasiew ocenia się na
okres 4–6 lat, zwłaszcza użytkowanych kośnie. W początkowym okresie są one
powolne, a w kolejnych latach znacznie się nasilają w kierunku dominacji
Poa
pratensis
[Kamiński 2000; Baryła 2001]. Użytkowanie pastwiskowe runi tra-
wiastej w takich warunkach siedliskowych ogranicza tempo zmian składu ga-
tunkowego i powoduje większą jego stabilność [Warda 1999].
Celem badań było porównanie plonowania i ocena stabilności składu gatun-
kowego runi pastwiskowej z udziałem różnych odmian
Lolium perenne
na gle-
bie torfowo-murszowej w warunkach wieloletniego użytkowania.
M
ATERIAŁ I METODY
Badania przeprowadzono w latach 1996–2004 na kwaterze pastwiskowej
w Stacji Dydaktyczno-Badawczej w Sosnowicy (rejon Kanału Wieprz-
Krzna), należącej do Katedry Łąkarstwa i Kształtowania Zieleni AR w Lu-
blinie. W badaniach oceniano plonowanie i zmiany składu gatunkowego runi
mieszanek z udziałem sześciu odmian krajowych
Lolium perenne
L. (Anna,
Arka, Maja, Rela, Solen, ród SZD-291) oraz trzech holenderskich (Baristra,
Barezane i Barlano]. Badania realizowano na doświadczeniu założonym w
okresie letnim w 1996 roku [Baryła i Lipińska 2003], w którym uwzględnio-
no następujące obiekty: 1 – mieszanka podstawowa bez
Lolium perenne
L.
(obiekt kontrolny), 2 – mieszanka podstawowa z udziałem czterech odmian
Lolium perenne
L (Anna, Arka, Maja, Solen), 3–11 – mieszanka podstawowa
z
Lolium perenne
L. (kolejno odmiany) Anna, Arka, Maja, Rela, Solen, ród
SZD-291, Baristra, Barezane i Barlano.
W mieszankach z
Lolium perenne
(obiekty 2–11) odmiany tego gatunku mia-
ły po 35% udziału, a gatunki mieszanki podstawowej po 65% udziału w pokry-
 Ocena przydatności
Lolium perenne
L.
251
ciu (tab. 1). Corocznie w latach użytkowania (1997–2004) stosowano nawożenie
w ilości: N – 40 kg ha
-1
(proporcjonalnie po I, II i III wypasie, saletra amono-
wa); P – 35 kg ha
-1
(jednorazowo wiosną, superfosfat); K – 100 kg ha
-1
(w dwu
równych dawkach wiosną i po II wypasie, sól potasowa). W sezonie pastwisko-
wym przed każdym wypasem (4 lub 5 rotacji pastwiskowych) przeprowadzono
wycenę plonowania runi (koszenie z powierzchni 8 m
2
w czterech powtórze-
niach – poletko o powierzchni 40 m
2
) oraz pobierano po dwie średnie próby
zielonki do określenia suchej masy (suszenia w 105
o
C) i składu gatunkowego
metodą analizy botaniczno-wagowej. Po wycenie plonu ruń była wypasana
przez krowy rasy limousine. W roku 1997 odrost pierwszy został skoszony z
uwagi na długotrwały wysoki poziom wody gruntowej, uniemożliwiający prze-
prowadzenie wypasu w optymalnym terminie.
Tabela 1. Skład gatunkowy mieszanek pastwiskowych
Table 1. Species composition of pasture mixtures
Gatunki
Species
Obiekt 1
Treatment 1
Obiekty 2-11
Treatments 2-11
%
kg
%
kg
Phleum pratense
odm. Kaba cv.
31
6,6
20
4,2
Dactylis glomerata
odm. Areda cv.
15
3,4
10
2,2
Trifolium repens
odm. Romena cv.
54
10,8
35
7,0
Lolium perenne
odm. cv. Anna, Arka, Maja,
Rela, Solen, ród SZD-291, Baristra, Bareza-
ne i Barlano family
–
–
35
11,2-14,7
Doświadczenie założono na kwaterze pastwiskowej o glebie torfowo-
-murszowej (Mt II), wytworzonej z torfu turzycowiskowego zalegającego na
torfie szuwarowym. Gleba ta miała odczyn kwaśny (pH 5,1) oraz niską zasob-
ność w składniki pokarmowe. Poziom wody gruntowej był zróżnicowany, wio-
sną najczęściej wysoki, a obniżający się sukcesywnie w okresie letnim i w du-
żym stopniu uzależniony od rozkładu i sumy opadów w okresie wegetacyjnym
(ryc.1). Sumy opadów w okresie wegetacyjnym poszczególnych lat badań były
znacznie zróżnicowane, bo wahały się od 250 mm w roku 2003 do około
558 mm w roku 1997. Rozkład opadów był również nierównomierny, a szcze-
gólnie znacznie zróżnicowany w miesiącach letnich (lipiec-sierpień). Zarówno
niedobór opadów, jak i nadmiar wpływa niekorzystnie na plonowanie, skład
gatunkowy runi oraz organizację wypasu. Duży wpływ na skład gatunkowy
252
R. Baryła
250
mm
oC
25
200
20
150
15
100
10
50
5
0
0
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
opady
2001
miesiąc
2003
2004
temp.
2001
2002
2003
2004
0
cm
poziom wody gruntowej
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
-20
-40
-60
-80
-100
1997
1998
1999
2000
250
mm
oC
25
200
20
150
15
100
10
50
5
0
0
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
opady
temp.
1997
miesiąc
1999
2000
1997
1998
1999
2000
0
cm
poziom wody gruntowej
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
-20
-40
-60
-80
-100
2001
2002
2003
2004
Rycina 1. Miesięczne sumy opadów atmosferycznych (mm), rozkład temperatur (°C)
oraz poziomy wody gruntowej (cm) w latach 1997–2004
Figure 1. Monthly sums of atmospheric rainfalls (mm), distribution of temperatures (
o
C)
and levels of ground water (cm) in the years 1997–2004
2002
1998
Ocena przydatności
Lolium perenne
L.
253
zbiorowisk, zwłaszcza w warunkach gleb torfowo-murszowych, mają warunki
termiczne w okresie zimowym z uwagi na możliwość przemarzania niektórych
gatunków traw [Grzegorczyk 1989; Warda 1999; Ćwintal 2001]. Takie nieko-
rzystne warunki odnotowano w okresie zimowym przełomu lat 2002/2003.
P
LONY
Średnie plony absolutnie suchej masy runi pastwiskowej za 8-letni okres
użytkowania (1997-2004) wahały się w granicach 8,15 t ha
-1
(mieszanka kontro-
lna) – 9,15 t ha
-1
(mieszanka z odmianą Rela) i udowodniono statystycznie ich
zróżnicowanie (tab. 2).
Tabela 2. Plon runi mieszanek pastwiskowych z udziałem różnych odmian
Lolium perenne
(a.s.m. t ha
–1
)
Table 2. Yields of pasture mixtures sward with the share of various cultivars of
Lolium perenne
(ADM t ha
–1
)
Mieszanka (odmiany)
Mixture (cultivars)
Rok Year
Plon
średni
Yields
mean
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
Kontrolna Control
7,75 8,86 7,37 8,33 7,43 8,03 8,98 8,44 8,15
Mieszanka odmian
Mixtures of cultivars
8,27 8,96 8,47 8,65 7,90 7,71 8,84 9,31 8,51
odm. Anna cv. 8,65 9,75 8,03 9,17 8,13 8,73 9,13 9,49 8,86
odm. Arka cv. 8,47 8,40 8,41 8,82 8,80 7,81 9,95 9,38 8,76
odm. Maja cv. 8,28 9,48 9,39 8,65 8,41 8,44 9,32 8,63 8,83
odm. Rela cv. 8,29 8,46 8,59 9,16 9,29 9,48 10,13 9,80 9,15
odm. Solen cv. 8,14 7,77 8,25 8,29 8,53 8,36 8,98 8,57 8,36
ród SZD-291family 7,34 8,90 8,85 8,83 8,82 8,71 9,58 8,84 8,73
odm. Baristra cv. 7,11 8,36 8,93 8,74 8,63 8,96 9,95 9,75 8,80
odm. Barezane cv. 7,97 8,05 8,40 8,77 8,48 8,80 9,19 9,35 8,63
odm. Barlano cv. 8,17 8,06 8,26 8,99 9,12 7,81 9,78 8,92 8,64
Plon średni Mean yield 8,04 8,64 8,45 8,76 8,50 8,44 9,44 9,14
NIR
0,05
LSD
0,05
mieszanek
mixtures
0,82
0,75 0,35
-
0,70
NIR
0,05
LSD
0,05
lata, years 0,56
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

happyhour.opx.pl