Ocena przydatności pięciu ...

Ocena przydatności pięciu odmian koniczyny białej w mieszankach pastwiskowych z trawami, Rolnictwo, ląki

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
UNIVERSITATIS
ANNALES
*
CURIE- SKŁODOWSKA
LUBLIN –
POLONIA
VOL. LIX, Nr 4
SECTIO E
2004
Katedra Ł¹karstwa i Kształtowania Zieleni, Akademia Rolnicza w Lublinie
ul. Akademicka 15, 20-033 Lublin: Poland
Bogusław Sawicki
Ocena przydatnoœci piêciu odmian koniczyny białej
(
Trifolium r epens
L.) do uprawy w mieszankach pastwiskowych
z trawami
Usefulness evaluation of five white clover (
Trifolium repens
L.) cultivars for cultivation
in pasture mixtures
A
BSTRACT
. The aim of the research is to evaluate the usefulness of five cultivars of white clover
(
Trifolium repens
L.) for cultivation in mixtures with grasses on alternating pastures. Usefulness of
five selected varieties of white clover for cultivation in pasture mixtures with grasses, was studied
for 10 years. Phosphorus fertilizers were used once in spring; nitrogen and potassium ones using
30 kg ha
-1
for every cut. The experiment was designed as a simulated pasture with harvest of
5 cuts. Referring to durability and yielding, significantly worst yields were achieved from the
mixture with Podkowa cv. Other varieties in mixtures yielded at similar levels. Mixture durability
was assessed for about 6 years. Their yielding depended on rainfall during the summer.
K
EY WORDS
: cultivars, white clover, mixtures, pasture, yields, durability
Obecnie rolnictwo w znacznym stopniu odpowiada za zanieczyszczenie œro-
dowiska [Błaszczyk 1992]. Niew¹tpliwie ma to zwi¹zek z chemizacj¹ i upraw¹
roœlin w monokulturach [Money 1993]. W tym kontekœcie odpowiednio zago-
spodarowane u¿ytki zielone bardziej sprzyjaj¹ ochronie œrodowiska i bioró¿no-
rodnoœci ni¿ monokultury na gruntach ornych [Hadley 1993; Kostuch 1998].
Wœród roœlinnoœci ł¹k i pastwisk ogromn¹ rolê produkcyjn¹ i ekologiczn¹ od-
grywaj¹ roœliny motylkowate. Na pastwiskach najbardziej przydatn¹ roœlin¹ z tej
Annales UMCS, Sec. E, 2004, 59, 4, 19199–1924.
MARIAE
Ocena przydatnoœci piêciu odmian koniczyny białej (
Trifolium repens
L.) ...
1920
grupy jest koniczyna biała [Collins i in. 1996]. St¹d za bardzo wa¿ne osi¹gniêcie
uwa¿a siê wyhodowanie wysoko plonuj¹cych i trwałych odmian tego gatunku,
które dobrze znosz¹ ró¿norodne warunki siedliskowe i s¹ dostosowane do roz-
woju w towarzystwie traw [Box 1990]. Celem niniejszej pracy jest ocena przy-
datnoœci piêciu odmian koniczyny białej (
Trifolium repens
L) do uprawy w mie-
szankach z trawami na pastwiskach przemiennych.
M
ETODY
Badania prowadzono w latach 1985–1995. W doœwiadczeniu uwzglêdniono
piêæ mieszanek traw z koniczyn¹ biał¹. W ka¿dej mieszance trawy stanowiły
80% (
Festuca
pratensis
odmiana Skra – 15%;
Phleum
pratense
Skala – 10%;
Lolium
perenne
Arka – 35%;
Poa
pratensis
Skrzeszowicka – 20%), a
Trifolium
repens
– 20%. Mieszanki ró¿niły siê tylko odmianami koniczyny białej. Porów-
nywano odmiany: Santa, Armena, Romena, Podkowa, Anda. Za wzorcow¹
uznano odmianê Santa. Zastosowano jeden poziom nawo¿enia mineralnego:
N – 150, P
2
O
5
– 100, K
2
O – 150 kg ha
-1
. Nawozy fosforowe wysiewano jednora-
zowo wiosn¹, zaœ azotowe i potasowe w dawkach po 30 kg ha
-1
pod ka¿dy od-
rost. W okresie badawczym stosowano nastêpuj¹ce rodzaje nawozów: saletra
amonowa 34%, superfosfat pojedynczy 19% i sól potasowa 60%.
Doœwiadczenie zało¿ono w czterech powtórzeniach metod¹ losowanych blo-
ków. Powierzchnia poletka do zbioru wynosiła 10 m
2
(1 m × 10 m). Mieszanki
wysiano w stanowisku po roœlinach okopowych. Jesieni¹ roku 1984 wykonano
orkê zimow¹, a w kwietniu roku 1985 przeprowadzono zespół uprawek wiosen-
nych. Poletka obsiano w trzeciej dekadzie kwietnia. Siew wykonano siewnikiem
poletkowym Oyörd, a nastêpnie zastosowano wał gładki.
W roku siewu wykonano jedno koszenie pielêgnacyjne oraz zebrano dwa od-
rosty runi (pierwsza dekada sierpnia i paŸdziernika). Wyniki te potraktowano
jako wstêpne i nie zamieszczono w tym opracowaniu. Doœwiadczenie zaplano-
wano jako pastwisko symulowane ze zbiorem piêciu odrostów w roku, jednak ze
wzglêdu na czynniki klimatyczne w latach 1989, 1994 i 1995 zebrano cztery
odrosty a w roku 1992 tylko dwa odrosty. Pierwszy odrost zbierano wówczas,
kiedy sto¿ki wzrostu pêdów traw były na wysokoœci około 10 cm, a nastêpne
kiedy ruñ osi¹gnêła 15–20 cm. Zbiór wykonywano kosiark¹ o symbolu TV-521
o szerokoœci koszonej 1 m. Po skoszeniu plon z ka¿dego poletka wa¿ono wag¹
elektroniczn¹ z dokładnoœci¹ 0,001 kg, a nastêpnie pobierano reprezentatywn¹
próbkê runi (ok. 1,5 kg), która słu¿yła do oznaczenia absolutnie suchej masy
oraz analiz botaniczno-wagowych. WskaŸnik wiernoœci plonowania (WP) obli-
 Ocena przydatnoœci piêciu odmian koniczyny białej (
Trifolium repens
L.) ...
1921
Tabela 1. Sumy opadów atmosferycznych (mm) i œrednie temperatury zanotowane
w klatce meteorologicznej obok doœwiadczenia
Table 1. Sum of atmospheric precipitations (mm) and mean temperatures recorded
in meteorological cage near the experiment
Lata
Years
Opady atmosfe-
ryczne
Precipitation
Temperatura
powietrza
Air temperature
Klimatyczny wskaŸ-
nik opadowy Vi-
czeffy’ego w okresie
VI-IX
Climatic precipitation
coefficient
Charakterystyka okresu
wegetacji
Characterisation of the
vegetative period
suma
roczna
yearly
total
suma
VI-IX
total
œrednia
roczna
yearly
means
œrednia
VI-IX
mean
1985
641
341
6,8
15,5
0,184
œredni medium
1986
659
309
7,4
15,3
0,169
œredni medium
1987
676
333
7,2
15,8
0,176
œredni medium
1988
641
304
9,0
16,9
0,150
suchy dry
1989
466
219
9,7
17,0
0,107
bardzo suchy very dry
1990
614
282
9,7
16,1
0,145
suchy dry
1991
519
176
8,4
17,1
0,084
bardzo suchy very dry
1992
435
112
9,6
19,4
0,048
bardzo suchy dry
1993
746
367
8,7
15,8
0,194
œredni medium
1994
614
209
9,6
18,2
0,096
bardzo suchy very dry
1995
591
278
8,7
17,6
0,132
suchy dry
1985-1995 600
267
8,6
16,8
0,132
suchy dry
1981-1990 546
249
8,3
16,5
0,126
suchy dry
czono jako stosunek plonu z ocenianego roku do œredniego plonu z trzech pierw-
szych lat po zasiewie i wyra¿ono w procentach według wzoru podanego w pracy
Sawickiego [2001]. Obliczenia statystyczne wykonano w Instytucie Zastosowañ
Matematyki AR w Lublinie. Wykorzystano wieloczynnikowe analizy wariancji
oraz obliczono długoœci półprzedziałów Tukeya (NIR). Ponadto wyliczono
współczynniki korelacji cech oraz współczynniki zmiennoœci.
Doœwiadczenie zało¿ono na gruntach ornych klasy IIIa (kompleks pszenny do-
bry). Była to gleba bielicowa wytworzona z gliny zwałowej. Według kategorii agro-
nomicznej zaliczono j¹ do gleb œrednich, a z badañ składu granulometrycznego
wynikało, ¿e była to glina piaszczysta. Odczyn był obojêtny (pH 6,9–7,3). Zawar-
toœæ przyswajanych składników wahała siê w granicach: fosfor – 29,1–37,3 mg 100
g
-1
(wysoka), potasu – 11,0–11,4 mg 100 g
-1
(bardzo niska), magnezu – 5,1–5,9 mg 100
g
-1
(œrednia). Przebieg warunków atmosferycznych przedstawiono w tabeli 1.
W
YNIKI
W okresie badawczym zebrano œrednio 11,31 t ha
-1
suchej masy siana z mie-
szanek trawiasto-motylkowatych, co nale¿y uznaæ za plony wysokie. Istotnie
najsłabsze plony suchej masy otrzymano z mieszanki, w skład której wchodziła
odmiana Podkowa. Poza tym ta odmiana stanowiła istotnie najmniejszy udział
1922
Ocena przydatnoœci piêciu odmian koniczyny białej (
Trifolium repens
L.) ...
 Ocena przydatnoœci piêciu odmian koniczyny białej (
Trifolium repens
L.) ...
1923
procentowy w suchej masie. S¹ to wyniki zgodne z opini¹ Boxa [1990] oraz
Davidsona i Robsona [1998], którzy twierdz¹, ¿e plonowanie mieszanek trawia-
sto-motylkowatych jest wypadkow¹ plonów obydwu składników, ale nie mo¿na
pomijaæ ich wzajemnego oddziaływania. Klêczek [1994] we wnioskowaniu
posuwa siê dalej, pisz¹c, ¿e o plonie mieszanki traw z koniczyn¹ biał¹ decyduje
głównie roœlina motylkowata.
Plony mieszanek oraz udział w nich koniczyny białej malały w miarê upływu
lat (tab. 2). Niew¹tpliwie miały na to wpływ warunki atmosferyczne i konkuren-
cja pomiêdzy komponentami mieszanek. Warto równie¿ zauwa¿yæ, ¿e mie-
szanka traw z koniczyn¹ biał¹ odmiany Podkowa ju¿ od pierwszych lat badañ
plonowała istotnie słabiej, co korespondowało z procentowym udziałem tej od-
miany w runi. Nale¿y równie¿ podkreœliæ, ¿e wspomniana odmiana wykazywała
siê najwy¿szym współczynnikiem zmiennoœci udziału w runi oraz najmniejszym
współczynnikiem wiernoœci plonowania. Parametry innych odmian kształtowały
siê na poziomie statystycznie zbli¿onym do wzorca.
Tabela 3. Współczynnik korelacji miêdzy plonami suchej masy mieszanek pastwiskowych
a czynnikami meteorologicznymi w latach 1986-1995
Table 3. Correlation coefficients between yields of dry matter of pasture mixtures
and meteorological factors in 1986-1995
Temperatury powietrza
Air temperature
Opady atmosferyczne
Precipitations
œrednie roczne
yearly means
œrednie (IV-IX)
means
sumy roczne
yearly sums
suma (IV-IX)
total
Santa
-0,7395**
-0,8969**
0,3372*
0,4978**
Armena
-0,6600**
-0,8175**
0,3796**
0,4827**
Romena
-0,7034**
-0,8929**
0,3150*
0,4702**
Podkowa
-0,7717**
-0,9013**
0,3920**
0,4383**
Anda
-0,7633**
-0,9070**
0,3533*
0,4812**
*IstotnoϾ significant 0,01
**istotnoϾ significant 0.05
Pfimlin [1994] uwa¿a, ¿e najbardziej optymalny udział koniczyny białej w runi
powinien wynosiæ od 30 do 60%, poniewa¿ ma to zwi¹zek z dobr¹ produkcyjnoœci¹
pastwiska. Bior¹c wiêc to pod uwagê oraz wysokoœæ plonów, mo¿na okreœliæ, ¿e
mieszanki traw z koniczyn¹ biał¹ na gruntach ornych w analizowanych w pracy
warunkach siedliskowych mog¹ byæ u¿ytkowane w okresie szeœciu lat.
Na podstawie wyliczonych współczynników korelacji stwierdzono, ¿e tempe-
ratura wpływała ujemnie na plony mieszanek, zaœ opady miały wpływ istotnie
dodatni, co znajduje potwierdzenie tak¿e w innych opracowaniach [Box 1990;
Pfimlin 1994].
Odmiana
Trifolium repens
w mieszankach
Cultivar
Trifolium
repens
in mixtures
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

happyhour.opx.pl