Odbiornik nasłuchowy 2m FM

Odbiornik nasłuchowy 2m FM, konstrukcje cb

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Projekty AVT
dbior
nik nasłuchowy
nik nasłuchowy
2175
Do czego to służy?
Z docierającej korespondencji jak rów−
nież analizując ilości sprzedanych kitów
AVT sądzić należy, że zainteresowanie
wszelkimi odbiornikami nie maleje.
Wkraju jest spora grupa osób interesują−
ca się nasłuchami w pasmach amators−
kich (w przeliczeniu na ilość mieszkań−
ców najwięcej jest w Japonii).
O ile wykonanie odbiornika na pasmo
KF aszczególnie na popularną 80 – kę (3,5−
3,8MHz) nie nastręcza większych trudnoś−
ci to zpasmem UKF już są większe proble−
my. Pewnym wyjściem z sytuacji jest wy−
korzystanie wycofanych z użycia radiotele−
fonów FM, które po przestrojeniu umożli−
wiają również odbiór w zakresie pasma
2m, czyli 144−146MHz. Nasłuchów w tym
pasmie dokonują także osoby przygotowu−
jące się do zdania egzaminu na licencję
krótkofalarską jak ikrótkofalowcy dysponu−
jący radiotelefonami FM/2m. Dodatkowy
odbiornik nasłuchowy FM/2m przyda się
także jako, urządzenie dodatkowe podczas
pracy wzawodach czy do kontroli nadawa−
nego własnego sygnału FM. Układ przed−
stawiony poniżej może być traktowany ja−
ko pierwszy klocek większego urządzenia,
bowiem na podstawie opisanego układu
można dorobić część nadawczą iotrzymać
radiotelefon FM/2m np. do lokalnych łącz−
ności w pasmie 2m, czy nawet do pracy
Packet Radio. Urządzenie może zaintere−
sować szersze grono radioamatorów, któ−
rych nie stać na drogi skaner szerokopas−
mowy czy radiotelefon fabryczny bądź nie
mających dostępu do złomowanych radio−
telefonów np. typu Radmor.
Ponieważ nowoczesny odbiornik na−
słuchowy FM można wykonać już na
jednym układzie scalonym autor starał
się dobrać taki typ który miałby zagwa−
rantowane dobre parametry oraz byłby
dostępny na rynku. Oferta z takimi ukła−
dami wzasadzie ogranicza się do dwóch
typów firmy Motorola: MC3362 oraz
MC3363. Na pierwszym z tych układów
był już zamieszczony opis wykonania
uniwersalnego odbiornika FM wEP5/97.
Czy jest więc sens publikować drugi
układ o zbliżonej konstrukcji? Oczywiś−
cie że tak, i to z dwóch powodów. Po
pierwsze układy MC3362 nie są już pro−
dukowane (o ile są jeszcze do zdobycia
to w ograniczonych ilościach i pewnie
nadejdzie moment, że niebawem wzros−
ną ich ceny) po drugie MC3363 ma we−
Jak to działa?
Schemat blokowy typowego odbiorni−
ka FM został przedstawiony na rrysunku1.
Rys.. 1.. Schemat bllokowy odbiiorniika FM
E
LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 1/98
7
O
dbior
FM/2m
Projekty AVT
wnątrz swojej struk−
tury także wzmac−
niacz w.cz. co znacz−
nie upraszcza kon−
strukcję (większa jest
od razu czułość urzą−
dzenia) MC3363 jest
jednoukładowym
wąskopasmowym
odbiornikiem VHF−
FM małej mocy.
W jego skład wcho−
dzi odbiornik z po−
dwójną przemianą
(rrysunek 2) zawiera−
jący:
– tranzystor wzmac−
niacza w.cz.
– 2 oscylatory
– 2mieszacze (mieszacze dla zmniejsze−
nia częstotliwości pasożytniczych są
podwójnie zrównoważone)
– wzmacniacz p.cz.
– dyskryminator kwadraturowy
– układ wysterowania miernika/detekto−
ra poziomu nośnej
– układ blokady szumu.
Rys.. 2.. Schemat bllokowy struktury wewnętrznejj MC3363 (dostępny tyllko w wersjjii SMD))
Układ MC 3363 ma także bufor wy−
jściowy pierwszego oscylatora lokalnego
do ewentualnej współpracy z układem
syntezera częstotliwości, a także kompa−
rator selekcji danych dla detektora FSK.
Ten ostatni układ może być przydatny
właśnie do pracy emisjami cyfrowymi jak
Packet Radio, SSTV, RTTY, AMTOR.
A oto właściwości układu MC3363:
– szerokie pasmo częstotliwości we−
jściowych: do 200MHz z oscylatorem
lokalnym (450MHz z oscylatorem ze−
wnętrznym)
– małe napięcie zasilania: 2,0...6,0V
– mały pobór prądu zasilania
– dobra czułość: ok. 0,3µV przy (SINAD
12dB) z wewnętrznym tranzystorem
wzmacniacza w.cz.
Rys.. 3.. Schemat ellektryczny odbiiorniika nasłłuchowego FM//2m
8
E
LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 1/98
Projekty AVT
– zakres dynamiki poziomu sygnału wej−
ściowego: 60dB
– mała liczba wymaganych podzespołów
zewnętrznych
70cm, należy podać sygnał zewnętrzne−
go oscylatora na wyprowadzenie 25 lub
26 (ok. 100mVrms). W tym układzie cha−
rakterystyka przenoszenia pierwszego
mieszacza jest zasadniczo płaska do
450MHz (przy utrzymaniu stałej częstotli−
wości pośredniej 10,7MHz).
Sygnał pierwszej pośredniej częstotli−
wości jest filtrowany na zewnątrz wtrój−
końcówkowym filtrze piezoceramicz−
nym F1 – 10,7MHz i doprowadzony do
pierwszego wewnętrznego wzmacnia−
cza p.cz. a następnie podany na drugi
mieszacz w którego obwodzie wyjścio−
wym znajduję się drugi filtr F2 decydują−
cy w największym stopniu o selektyw−
ności odbiornika.
Drugi oscylator lokalny jest generato−
rem Colpittsa w układzie wspólnej bazy,
stabilizowanej za pośrednictwem rezona−
tora kwarcowego Q1 o częstotliwości
10,245MHz.
Sygnał drugiej pośredniej częstotli−
wości 455kHz jest filtrowany przy pomo−
cy ceramicznego filtru pasmowoprzepus−
towego F2 idoprowadzony do wyprowa−
dzenia 9wejścia wzmacniacza ogranicza−
jącego i układów detektora.
Ten ostatni układ to konwencjonalny
detektor kwadraturowy z zewnętrznym
obwodem L4−C26. Poziom sygnału we−
jściowego jest kontrolowany przez układ
wysterowania miernika, wykrywający
stopień ograniczania przez wzmacniacz
ograniczający. Napięcie na wyprowadze−
niu wysterowania miernika określa po−
ziom na wyjściu detektora nośnej.
Układ blokady szumu zawiera wzmac−
niacz operacyjny wyciszania, który właśnie
jest przełączany sygnałem wyjściowym
detektora nośnej (wyprowadzenie 13).
Wewnętrzny komparator (we – 15, wy –
19) został wykorzystany do zwierania syg−
nału m.cz. z potencjometru siły głosu P4
przy określonej mocy wejściowej.
Blokada szumu przełączana pozio−
mem nośnej jest uruchamiana, gdy syg−
nał wejściowy w.cz. ookreślonej częstot−
liwości spada poniżej zadanego poziomu.
Poziom zadziałania tego układu wyznacza
rezystor R8 i potencjometr P3 włączone
pomiędzy wyprowadzenie 12 iU.Zaleca−
ne wartości aplikacyjne mieszczą się po−
między 80−130k
.
Po potencjometrze siły głosu P4 znaj−
duje się wzmacniacz małej częstotli−
wości na popularnym układzie scalo−
nym LM386.
Zasilanie odbiornika może stanowić
bateria 12V lub lepiej zasilacz stabilizowa−
ny 9−12V.
W przypadku wykorzystania odbiorni−
ka do demodulacji sygnałów cyfrowych
można układ kształtowania danych cyf−
rowych dołączyć do wyprowadzenia 16
– wyjścia m.cz. i dalej skierować na dru−
gi komparator (we−17, wy−18) przezna−
czony do wykrywania przejść przez zero
modulacji FSK. Może on wykrywać dane
przesyłane z szybkością 2−35 kbitów/s.
Najlepszą czułość uzyskuje się, gdy
szybkość transmisji danych jest ograni−
czona do 1200 bodów. Wyjściowy prąd
sterowania może być wykorzystany bez−
pośrednio do sterowania wskaźnika
S jak również może być użyte do wpro−
wadzenia automatycznej regulacji
wzmocnienia (ARW).
Schemat ideowy układu odbiornika
(rrysunek 3) został oparty ofabryczną apli−
kację układu scalonego po dostosowaniu
do dostępnych w kraju elementów.
Sygnał wejściowy w.cz. z anteny po
przejściu przez filtr górnoprzepustowy C1
L1 C2 jest wzmacniany przez wewnętrzny
tranzystor w.cz. z obciążeniem L2
C4/145MHz. Po wzmocnieniu o około
20dB sygnał następnie z obwodu rezo−
nansowego jest podany na pierwszy mie−
szacz który dokonuje przemiany sygnału
wejściowego na I p.cz. 10,7MHz. Pierw−
szy oscylator lokalny jest zaprojektowany
do pracy jako generator sterowany napię−
ciem (VCO) w pętli fazowej syntezera
częstotliwości. W naszym przypadku
częstotliwość obwodu L3C7 jest zmie−
niana napięciowo poprzez wewnętrzną
diodę pojemnościową za pośrednictwem
napięcia podawanego z suwaka poten−
cjometru P1. Potencjometr P2 służy do
ograniczenia zakresu częstotliwości od−
bieranych stacji (przy odbiorze UKF−FM
P2 jest zbędny). Przy wyższych częstotli−
wościach, np. przy pracy w zakresie
Montaż i uruchomienie
Płytka drukowana odbiornika owymia−
rach 65x85mm (wkładka) została zapro−
jektowana w AVT w taki sposób, że po
drugiej stronie (od strony ścieżek) przewi−
dziano montaż układu scalonego UC1
w wykonaniu SMD. Rozmieszczenie ele−
mentów na płytce pokazuje rrysunek 4.
Cewki L1−L4 wchodzące w skład obwo−
dów rezonansowych zostały nawinięte
na korpusach plastikowych z rdzeniami
ferrytowymi filtrów 12x12. Cewki L1, L2,
L3 w rozwiązaniu modelowym (pasmo
2m) zawierały po 4,5 zwoja drutu DNE
0,5 (filtry fabryczne typu K30). Cewka L4
(indukcyjność około 300µH) zawierała
około 200 zwojów drutu DNE 0,1. Wtym
przypadku można zastosować już gotową
cewkę ze starego radioodbiornika z p.cz
Wykazz ellementtów
Rezzysttorry
R1: 2,2k
Ω
R8, R9: 68k
R10: 10M
Ω
R13: 100k
R14: 47k
Ω
P1: 10k/A helipod 10 obrotowy
P2: 100k PR
P3: 100k – obrotowy
P4: 47k/B – obrotowy
Kondensattorry
C1: 18pF
C2, C3: 39pF
C4: 4,7pF
C5: 56pF
C6: 120pF
C7: 8,2pF
C8, C9, C10: 10nF
C11 − C19, C23: 100nF
C20: 10µF/12V
C21: 1µF/12V
C22: 47µF/12V
C24: 100µF/12V
C25: 4,7µF/12V
Półłprrzzewodniikii
US1: MC3363DW
US2: LM386
US3: 78L05
Q1: 10,245MHz
Gł: 8Ohm/05W
F1: SFE 10,7MJ (10,7MHz)
F2: CFU 455 (455kHz)
L1, L2, L3: K−30 (patrz tekst)
L4: W−2D (patrz tekst)
Rys.. 4.. Schemat montażowy
E
LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 1/98
9
Ω
R2, R3, R4, R5, R6: 10k
R7: 3,3k
R11: 100
Ω
R12: 8,2k
R15: 10
Projekty AVT
465kHz (np. filtr W−2D). W każdym razie
indukcyjność zastosowanej cewki
i współpracujący z nią kondensator C26
powinny tworzyć obwód rezonansowy
na częstotliwość 455kHz. Bocznikujący
rezystor R24 określający separację szczy−
tów detektora kwadraturowego należy
dobrać doświadczalnie. Warto wiedzieć,
że im mniejsza wartość tego rezystora to
mniejsza dobroć Q, szerszy zakres de−
wiacji, większa liniowość detektora, ale
mniejsza wartość odtworzonego sygnału
fonii, awkonsekwencji mniejsza czułość
odbiornika.
Zmontowany odbiornik wymaga ze−
strojenia obwodów LC na żądany zakres
odbieranego sygnału w.cz. iwymaga nie−
co wprawy. Wcelu kontroli sygnału oscy−
latora VCO można do punktu TP podłą−
czyć poprzez kondensator rzędu 100pF
miernik częstotliwości o zakresie około
200MHz i tak zestroić obwód L3−C7 aby
uzyskać sygnał wyjściowy o zakresie
częstotliwości 133,3−135,3MHz lub
154,7−156,7MHz (w jednym i drugim
przypadku odbiornik będzie odbierał syg−
nały wejściowe 144−146MHz). Obwód
L4−C26 można wstępnie zestroić np. za
pośrednictwem TDO co znacznie ułatwi
dalszą regulację. Po podłączeniu anteny
na zakres 2m ikorekcji zestrojenia obwo−
dów z cewkami L1−L4 przy odrobinie
szczęścia można już odbierać silniejsze
lokalne stacje FM. W miejscowościach
gdzie pracują przemienniki FM/2m (wy−
kaz w ŚR5/96) występuje duże prawdo−
podobieństwo że pod koniec zakresu 2m
(144,600 – 144,800MHz) uda się odebrać
rozmowy prowadzone przez licencjono−
wanych krótkofalowców. Normalne roz−
mowy lokalne można odebrać najczęściej
w godzinach wieczornych i w weekendy
w zakresie częstotliwości 145,225 –
145,575MHz. Jeżeli w zakresie 144,500−
144,750MHz usłyszymy dziwne nieziden−
tyfikowane dla ucha sygnały (bulgotanie,
dzwonienie) będzie to świadczyło że ma−
my do czynienia z emisją cyfrową (np.
SSTV, ATV, FAX, RTTY) i ich odbiór jest
możliwy za pośrednictwem specjalnej
przystawki (modemu) oraz komputera
z odpowiednim programem.
Opisany odbiornika można przystoso−
wać do pracy na inne interesujące zakre−
sy częstotliwości (po korekcji liczby zwo−
jów cewek L1−L3 oraz współpracujących
z nimi kondensatorów. Na przykład
chcąc odbierać zakres CB obwody te na−
leży skorygować na zakres pracy w oko−
licach 27MHz. W tym przypadku kiedy
chcemy odbierać tylko jedną ustaloną
częstotliwość z zakresu CB można za−
miast obwodu L3−C7 wstawić rezonator
kwarcowy np na zakres 27,12MHz bę−
dzie to rezonator o częstotliwości
16,42MHz. W przypadku odbioru pasm
radiofonicznych UKF−FM wystarczy wy−
mienić C7 na 12pF.
W przypadku wykorzystania płytki do
współpracy znadajnikiem należy zastoso−
wać podwójny przełącznik np. ISOSTAT
(do przełączania obwodu antenowego
oraz zasilania). Najlepiej jednak jest zasto−
sować przełącznik elektroniczny lub mi−
niaturowy przekaźnik sterowany z prze−
łącznika PTT.
W najbliższym czasie zostanie przed−
stawiony opis wykonania nadajnika FM
małej mocy do współpracy zwyżej opisa−
nym odbiornikiem.
Andrrzzejj Janeczzek
10
E
LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 1/98
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

happyhour.opx.pl