odlewnictwo mat

odlewnictwo mat, SiMR, SEMESTR2, technologia

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Tworzywa odlewnicze
Tworzywa odlewnicze dzieli SIĘ na stopy ELAZA (ELIWA i staliwa)
i stopy metali NIEELAZNYCH. Podstawowy stop ELAZA z WĘGLEM (do 4,5%
C) nazywa SIĘ sur
ó
WKĄ. ELIWO jest to stop ELAZA z WĘGLEM, ZAWIERAJĄCY
zwykle od 2,2% do 3,8% C. Otrzymuje SIĘ je z powt
ó
rnego przetopienia
sur
ó
wki w piecach zwanych ELIWIAKAMI. Staliwo jest to stal ZAWIERAJĄCA
od 0,1 do 0,6% C i odlewana w formach odlewniczych. OKOŁO 90%
odlew
ó
w wykonuje SIĘ ze stop
ó
w ELAZA, w tym na odlewy z ELIWA
szarego przypada OKOŁO 85% produkcji, na odlewy ze staliwa OKOŁO 10%,
a na odlewy z ELIWA CIĄGLIWEGO 5% produkcji. W krajach wysoko
UPRZEMYSŁOWIONYCH stale wzrasta produkcja odlew
ó
w ze stop
ó
w metali
NIEELAZNYCH, GŁ
ó
wnie aluminium, miedzi, cynku, magnezu i OŁOWIU.
 ELIWA szare
Najbardziej rozpowszechnionym odlewniczym stopem ELAZA jest ELIWO szare, w którym CAŁY WĘGIEL
(ponad 2%) lub znaczna jego CZĘŚĆ WYSTĘPUJE w postaci PŁATKÓW grafitu. POWSZECHNOŚĆ stosowania
odlewów z ELIWA szarego WYPŁYWA z jego dobrych WŁAŚCIWOŚCI UYTKOWYCH przy stosunkowo
MAŁYCH kosztach produkcji (MAŁE koszty topienia, bardzo dobre WŁAŚCIWOŚCI odlewnicze, MAŁY, OKOŁO
1%, skurcz odlewniczy, ZDOLNOŚĆ TŁUMIENIA DRGAŃ, dobra SKRAWALNOŚĆ). ELIWO szare dzieli SIĘ,
zgodnie z PN-EN 1561:2000, na SZEŚĆ gatunków, które oznaczamy znakiem EN-GJL- i liczbami 100,
150, 200, 250, 300, 350. Liczby te PODAJĄ MINIMALNĄ WYTRZYMAŁOŚĆ na ROZCIĄGANIE
R
M
[MPa].
MATERIAŁ MOE BYĆ TE oznaczony odpowiednimi numerami, np. EN-JL1010 (dla ELIWA EN-GJL-
100), EN-JL1060 (dla ELIWA EN-GJL350). WYTRZYMAŁOŚĆ i TWARDOŚĆ ELIWA szarego jest silnie
ZALENA od GRUBOŚCI ŚCIANEK odlewu, co pokazano w tabl.
ŻRUBOŚĆ ŚCIANKI [MM]
WYTRZYMAŁOŚĆ NA ROZCIĄGANIE
R
M
[MPa]
min
TWARDOŚĆ BRINELLA
[HB 30] min
2,5÷ 5
230
260
5÷ 10
205
225
10 ÷ 20
180
205
20÷40
155
185
ELIWA EN-GJL-100, 150 (ferrytyczne) stosuje SIĘ na odlewy handlowe, rury kanalizacyjne, ELIWA
EN-GJL-200,
300
(ferrytyczno-perlityczne)
na
cylindry,
TŁOKI,
ŁOA
obrabiarek
a
EN-GJL-350 (perlityczne) stosuje SIĘ na silnie OBCIĄONE elementy maszyn, korpusy silnik
ó
w, turbin.
ELIWA sferoidalne
ELIWO sferoidalne stosuje SIĘ w przypadkach, w których wymagana jest DUA WYTRZYMAŁOŚĆ i wysoka
granica PLASTYCZNOŚCI (KADŁUBY, korpusy), DUA WYTRZYMAŁOŚĆ ZMĘCZENIOWA w granicach 157-f-196
MPa (WAŁY korbowe i ROZRZĄDU) oraz DUA ODPORNOŚĆ na ŚCIERANIE (tuleje, KOŁA ZĘBATE). ELIWO to
otrzymuje SIĘ przez dodanie do ELIWA szarego modyfikatorów (magnezu lub stopów magnezu), w
wyniku czego CZĘŚĆ WĘGLA wydziela SIĘ w czasie KRZEPNIĘCIA w postaci kulek grafitu, a nie jak w
ELIWIE szarym w postaci PŁATKÓW grafitu. ELIWO sferoidalne dzieli SIĘ, zgodnie z PN-EN 1563:2000,
na TRZYNAŚCIE gatunków PODSTAWĄ klasyfikacji jest WYTRZYMAŁOŚĆ na ROZCIĄGANIE
R
M
.
Oznaczenia
MATERIAŁU dokonuje SIĘ za POMOCĄ znaku lub numeru (tabl. 1.2). W tablicy pokazano tylko kilka
podstawowych gatunków MATERIAŁU.
OZNACZENIE MATERIAŁU
R
M
[MPa]
Umowna granica
PLASTYCZNOŚCI
R
P0,2
[MPa]
WYDŁUENIE
A
5
[%]
min
TWARDOŚĆ BRINELLA
[HB]
Znak
Numer
EN-GJS-350-22
EN-JS1010
350
220
22
160 max
EN-GJS-400-18
EN-JS1020
400
250
18
130÷175
HN-GJS-500-7
EN-JS1050
500
320
7
170÷230
KN-GJS-900-22
EN-JS1090
900
600
2
270÷360
ELIWA BIAŁE
ZAWIERAJĄ one WĘGIEL (poza roztworem w ELAZIE) CAŁKOWICIE w postaci ZWIĄZANEJ z ELAZEM
(cementyt) lub innymi pierwiastkami. OBECNOŚĆ cementytu sprawia, E ELIWO to jest bardzo twarde i
odporne na ŚCIERANIE, ze WZGLĘDU na NIEOBRABIALNOŚĆ za POMOCĄ skrawania i ZŁE WŁAŚCIWOŚCI
odlewnicze nie znajduje WIĘKSZEGO zastosowania. NAJCZĘŚCIEJ ELIWO BIAŁE jest MATERIAŁEM
WYJŚCIOWYM do produkcji ELIWA CIĄGLIWEGO.
ELIWA CIĄGLIWE
Otrzymuje SIĘ je z ELIWA BIAŁEGO przez WYARZANIE w temperaturze 900
÷
1000
°
C przez DŁUGI czas
(OKOŁO 1000 godzin), DZIĘKI czemu MATERIAŁ staje SIĘ plastyczny, OSIĄGAJĄC WYDŁUENIE do 12% oraz
CAŁKOWICIE obrabiany skrawaniem przy WYTRZYMAŁOŚCI na ROZCIĄGANIE 290
÷
700 MPa. Stosowane jest
do wytwarzania drobnych odlew
ó
w CZĘŚCI maszyn rolniczych, motoryzacyjnych (np. przeguby
Cardana), armatury itp. Zgodnie z PN-EN 1562:2000, dzieli SIĘ je na dwa rodzaje
BIAŁE
R
M
[Mpa] min
[HB]
Czarne
R
M
[Mpa] min
[HB]
EN-GJMW-350-4 EN-JM1010
350
230
EN-GJMB-300-6 EN-JM1110
300
150
EN-GJMW-550-4 EN-JM1050
550
250
EN-GJMB 550-4 EN-JM1160
550
180÷230
EN-GJMB 800-1 EN-JM1200
800
270÷320
CYFRY W ZNAKACH PODAJĄ KOLEJNO MINIMALNĄ WYTRZYMAŁOŚĆ NA ROZCIĄGANIE I MINIMALNE WYDŁUENIE
A
3,4
.
PRZYKŁADY OZNACZEŃ:
-ELIWO CIĄGLIWE BIAŁE (ODWĘGLONE), NP. ŹN-GJMW-350-4 o
R
M
= 350 MPa i
A
3,4
= 4%,
-ELIWO CIĄGLIWE CZARNE (NIEODWĘGLONE), NP. ŹN-GJMB-300-6 o
R
M
= 300 MPa i
A
3
= 6%.
Staliwa stopowe konstrukcyjne
WEDŁUG PN-H-83156:1997 rozr
ó
NIA SIĘ 23 gatunki staliwa konstrukcyjnego stopowego. Oznaczenie
gatunku SKŁADA SIĘ z: litery L, liczby OKREŚLAJĄCEJ ŚREDNIĄ ZAWARTOŚĆ WĘGLA w setnych CZĘŚCIACH
procenta, liter OZNACZAJĄCYCH pierwiastki stopowe: F
—
wanad, G
—
mangan, S
—
krzem,
H
—
chrom, N
—
nikiel, M - molibden, np. gatunek L35HGS
zawiera: 0,30
÷
040% C, 0,60
÷
0,80% Si,
1,10
÷
1,50% Mn, 0,60
÷
0,90%
Cr.
Ogólna charakterystyka staliw
Temperatura zalewania [°C]
1420 ÷ 1480
Skurcz liniowy [%]
1,9 ÷ 2,3
WYTRZYMAŁOŚĆ NA ROZCIĄGANIE
R
M
, [MPa]
WĘGLOWE
stopowe (po normalizowaniu i odpuszczaniu)
150÷330
450 ÷800
WYDŁUENIE
A
S
[%]
WĘGLOWE
stopowe (po normalizowaniu i odpuszczaniu)
15 ÷ 25
10 ÷20
TWARDOŚĆ
[HB]
WĘGLOWE
stopowe (po normalizowaniu i odpuszczaniu)
114÷170
135 ÷270
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

happyhour.opx.pl