Odmiany i genetyka

Odmiany i genetyka, ☆ ZOO, Ptaki, Papugi, Hodowla Papug - Pdf, Txt Papugi

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Najpierw wyja�nienia wymaga kilka poj��.CHROMOSOMY - s� to twory obecne w j�drze kom�rkowym. Zbudowane s� z DNA, RNA i bia�ek. Chromosom zawiera tysi�ce gen�w. Chromosomy wyst�puj� zazwyczaj parami. X, Y s� oznaczeniami chromosom�w p�ciowych.GENY - s� to najmniejsze jednostki dziedziczenia, kt�re decyduj� o wyst�pieniu jakiej� cechy (np. koloru) organizmu. Genem jest zlokalizowany w chromosomie odcinek kwasu DNA. Wszelkie odst�pstwa od naturalnych cech spowodowane s� mutacj� odpowiedzialnych za te cechy gen�w.ALLEL - wariant genu. Na przyk�ad, gen okre�laj�cy kolor oczu posiada allele: niebieski, zielony, br�zowy itp.. W powszechnym u�yciu s�owo allel u�ywa si� zamiennie ze s�owem gen.GENY DOMINUJ�CE - s� to allele, kt�rych obecno�� na jednym z dwu bli�niaczych chromosom�w jest widoczna w fenotypie. U nimf nad prawie wszystkimi kolorowymi mutacjami dominuje gen koloru naturalnego (szarego). Oznacza to, �e barwa naturalna wyst�pi zar�wno u homozygoty jak i heterozygoty.GENY RECESYWNE - geny te ust�puj� przed dominuj�cymi, mog� ujawni� si� w fenotypie (wygl�dzie) tylko u homozygoty, czyli ptak musi te geny odziedziczy� od obojga rodzic�w.GENOTYP - struktura genetyczna organizmu, zbi�r wszystkich jego gen�w.FENOTYP - zewn�trzny wygl�d. Ptaki maj�ce r�ne genotypy mog� mie� taki sam fenotyp.NOSICIEL GENU - ptak, kt�ry w genotypie ma jaki� gen, kt�ry jednak nie ujawnia si� w fenotypie na skutek dzia�ania genu dominuj�cego (czyli gen recesywny). Ptak jednak gen ten mo�e przekaza� potomstwu. Np. XY pN - samica normalna, kt�ra jest nosicielk� genu odmiany szek (p). Odmiana ta nie b�dzie u niej widoczna, poniewa� jest zdominowana przez dominuj�cy gen normalny (N). Jednak po��czona z samcem szekiem, lub te� tylko nosicielem tego genu b�dzie mia�a cz�� potomstwa odmiany szek.HOMOZYGOTA - ptak posiadaj�ce oba geny takie same (a dok�adniej, obie kopie tego genu s� takimi samymi allelami).HETEROZYGOTA - organizm maj�cy dwa r�ne geny zwi�zane z okre�lon� cech�.MUTACJA - zmiana w strukturze materia�u genetycznego, powsta�a w trakcie kopiowania �a�cucha DNA (b��d kopiowania, po��czony z b��dem mechanizm�w kontrolnych). W naturze zachodzi bardzo rzadko, utrwalona prowadzi do powstania np. odmian kolorowych.CROSSING OVER - zachodz�ca podczas mejozy (podzia�u kom�rki) wymiana materia�u genetycznego mi�dzy chromosomami homologicznymi. Zjawisko to mo�na okre�li� te� jako inny spos�b mutowania. Mo�e spowodowa� te� "niespodziewane" potomstwo. Np. Xp Xc podczas crossing over mo�e zamieni� si� na Xcp X. Powoduje to, �e ptak Xp Xc by�by nosicielem gen�w p oraz c (czyli przekazuje niezale�nie geny c i p, nie mo�e jednemu dziecku przekaza� obu), a Xcp X jest nosicielem gen�w c i p (oba geny przekazuje razem, jednemu dziecku, nie mo�e ich przekaza� osobno - chyba, �e znowu zajdzie crossing over).W niniejszym tek�cie ograniczamy si� do rozpatrywania jedynie gen�w (alleli) koduj�cych r�ne kolory. Wszystkie ww. poj�cia stosujemy wi�c w ograniczeniu do tych gen�w, tak wi�c np. poj�cie genotyp b�dzie oznacza�o zbi�r gen�w odpowiedzialnych jedynie za kolor - pozosta�e geny ca�kowicie pomijamy. Nale�y jednak pami�ta�, �e geny odpowiedzialne s� za wszystko. Dzi�ki nim organizm jest tym czym jest, wygl�da tak jak wygl�da, zachowuje si� tak jak zachowuje. Zmieniaj�c (mutuj�c) jakie� geny odpowiedzialne za kolor nie wiemy co jeszcze zmienia si� w ptaku. Najcz�stszym 'skutkiem ubocznym' jest zmniejszenie odporno�ci ptak�w. W�r�d nimf najodporniejsza na wszelkie choroby i najwytrzymalsza jest nimfa normalna. Ka�da mutacja jest jakim� b��dem.Osoby zajmuj�ce si� genetyk� naukowo niech nam wybacz� uproszczenia. Chcieli�my naszym czytelnikom zaoszcz�dzi� zda� typu: "Poniewa� ka�dy chromosom zbudowany jest z dw�ch identycznych chromatyd siostrzanych, w jednym biwalencie znajduj� si� cztery tetrady."przedstawienie w diagramachCynamonowa cLutino lPer�owa pSzek, arlekin aaRecesywna srebrna ssBia�og�owa bbnosiciel genu recesywnego (przy opisach) /nosiciel genu recesywnego autosomalnego (w diagramach) NaNsNbsamiec XXsamica XYgen barwy normalnej (dominuj�cy) NKOLOR NATURALNY SZARY, DZIKIJest prawie zawsze dominuj�cy. W diagramach wsz�dzie tam, gdzie przy symbolu genu nie wyst�puje symbol odmiany (mutacji) nale�y przyj�� istnienie genu normalnego; np. Xc X - oznacza, �e na jednym chromosomie X jest gen odmiany cynamonowej, a na drugim normalnej. Poniewa� normalny jest dominuj�cy, ptak ten b�dzie z wygl�du szary (dziki), jednak b�dzie przekazywa� gen cynamonowy potomstwu (b�dzie nosicielem genu odmiany cynamonowej). �eby potomek by� cynamonowy, samiczka musi by� cynamonowa. Czasem dla wygody gen naturalny okre�la si� "+" lub "N".ODMIANY RECESYWNE SPRZʯONE Z P�CI�Wi�kszo�� kolorowych odmian jest recesywna, tzn. aby by�a widoczna ptak musi mie� dwa geny tej odmiany. Odmiana sprz�ona z p�ci� oznacza, �e gen tej odmiany przekazywany jest potomstwu na chromosomie p�ciowym X (cho� prawid�owo -naukowo- w przypadku ptak�w powinno stosowa� si� W i Z na okre�lenie chromosom�w p�ciowych, b�dziemy tu stosowa� X i Y, gdy� tak okre�la wi�kszo�� hodowc�w). Samiec ma XX, a samica XY - to ona decyduje o p�ci potomka (uwaga: u ludzi jest odwrotnie, m�czyzna ma chromosomy XY za� kobieta XX). Od ka�dego z rodzic�w dziecko dostaje po jednym chromosomie p�ciowym. Na chromosomie Y nie ma gen�w zwi�zanych z kolorem. Samica nigdy nie mo�e by� nosicielk� gen�w odmiany sprz�onej z p�ci�. Je�eli tylko b�dzie posiada�a gen takiej odmiany, ujawni on si� w jej wygl�dzie. Czyli jest to wyj�tek - samica nie musi otrzyma� dw�ch gen�w mutacji sprz�onej z p�ci� (a nawet nie mo�e) aby by�a tej odmiany. Poniewa� chromosom Y mo�e otrzyma� tylko od matki, to gen mutacji sprz�onej z p�ci� (na chromosomie X) musi otrzyma� od ojca.CYNAMONOWA (c)Jest to ptak, kt�ry wygl�da jak normalny, ale zamiast szarego ma kolor br�zowy/br�zowawy. W Polsce czasem hodowcy m�wi� na t� odmian� "kakaowa". W diagramach samiec cynamonowy b�dzie: Xc Xc, a samica Xc Y.PER�OWA (p)Ptak odmiany per�owej ma plamki na skrzyd�ach, grzbiecie, karku. Najcz�ciej samce trac� plamki albo ca�kowicie po pierwszym pierzeniu, albo stopniowo po ka�dym pierzeniu jest mniej plamek. Samiec per�owy - Xp Xp, samica - Xp Y.LUTINO (l)Jest to ptak, kt�ry nie wytwarza melaniny, czyli ciemnego barwnika. Nie mo�e mie� �ADNYCH ciemnych pi�rek. Je�li ma cho� jedno takie pi�rko oznacza to, �e jest szekiem (lub tzw. odmian� czyst�). Ma te� r�owe nogi i dzi�b. Oczy ma zawsze czerwone. Czasem czerwie� z wiekiem ciemnieje i jest bardzo ciemna, tak �e go�ym okiem bez odpowiedniego o�wietlenia nie jeste�my w stanie stwierdzi�, czy oczy s� czerwone, czy ciemne. Lutino mo�e by� bia�e, ale zawsze z ��t� g��wk� lub ca�e ��te. Samiec - Xl Xl, samica Xl Y. W Polsce hodowcy na bia�e lutino m�wi� odmiana bia�a, na ��te - ��ta. Jest to myl�ce poniewa� genetycznie jest to ta sama odmiana.ODMIANY RECESYWNE NIE SPRZʯONE Z P�CI� (AUTOSOMALNE)S� to odmiany, kt�rych geny przekazywane s� na innych chromosomach (autosomalnych), niezale�nie od p�ci. R�wnie� s� genami recesywnymi, czyli ptak musi mie� dwa geny tej mutacji; w innym przypadku zawsze gen normalny (N) zdominuje ten zmieniony. Ptak jednak taki gen posiada i przekazuje potomstwu (jest jego nosicielem). Je�li dziecko dostanie dwa takie geny (czyli b�dzie homozygotyczne), b�dzie u niego widoczna odmiana. Je�li kt�re� z rodzic�w jest takiej odmiany to ka�de dziecko b�dzie mia�o po jednym takim genie, a wi�c b�dzie nosicielem tego genu.SZEK (ARLEKIN) (aa)Ptak w �aty, szczeg�lnie na skrzyd�ach. Idealne proporcje (wg jednego ze standard�w) to 75% ��tego i 25% szarego. Samiec XX aa, samica XY aa. Szek jest jedyn� odmian� u kt�rej nawet jeden gen (np. XX Na) mo�e da� w wygl�dzie jakie� cechy szeka. Aby dziecko by�o szekiem geny 'a' musz� mie� oboje rodzice.BIA�OG�OWA (bb)W tej odmianie zahamowana jest produkcja ��tego barwnika (w zwi�zku z tym nie ma ani ��tego koloru, ani pomara�czowego). Ptak ma szare upierzenie normalne, a zamiast ��tego i pomara�czowego - bia�e. Nosicielstwo jednego genu 'b' mo�e ujawni� si� w wygl�dzie bledsz� plam� pomara�czow�. Samiec - XX bb, samica - XY bb.SREBRNA (ss)Tutaj przedstawimy tylko odmian� srebrn� recesywn�. Istniej� tak�e odmiany srebrne dominuj�ce, ale takie nie wyst�puj� w Polsce (?). Odmiana srebrna w wygl�dzie jest czasem nie do odr�nienia od jasnej naturalnej. Ptak taki bowiem jest 'normalny', ma jedynie jasno-szary, srebrny kolor zamiast ciemno-szarego. Samiec - XX ss, samica XY ss.ALBINONie jest odmian�! Jest to skrzy�owanie ptaka lutino (zahamowanie wytwarzania melaniny, co powoduje brak szarego) z bia�og�ow� (zahamowanie wytwarzania barwnika ��tego). Genetycznie wygl�da to tak: samiec - Xl Xl bb i samica - Xl Y bb.Znane s� jeszcze inne odmiany, ale nie wyst�puj� w Polsce. Wszystkie odmiany mog� ��czy� si� ze sob� powoduj�c krzy��wki, kombinacje odmian (ale nie kolejne odmiany). Np. Xc Xc bb - to b�dzie samiec bia�og�owy cynamonowy.Teraz nauczmy si� robi� diagramy potomstwa.Zacznijmy od naj�atwiejszych: odmian sprz�onych z p�ci�. Zasada jest jedna (zawsze): wszystko ze wszystkim. W tabelce w pierwszym rz�dzie rozpisujemy genotyp rodzic�w, pod spodem wypisujemy w kolejnych rz�dach wszystkie mo�liwe kombinacje genotyp�w potomk�w. Oznaczaj�c cyframi r�ne warianty gen�w (odmiany kolorowe):SamiecX1 X2 SamicaX3 YX1 X3 X1 YX2 X3 X2 YI konkretny przyk�ad:Samiec normalny / cynamonowy oraz lutinoXc XlSamica per�owaXp YXc Xpnormalny / cynamonowy oraz lutino Xc YcynamonowaXl Xpnormalny / lutino oraz per�owy Xl YlutinoPoniewa� ka�da kombinacja wyst�pi�a tylko raz i s� cztery mo�liwo�ci zapiszemy to w ten spos�b:25% normalny szary samiec, nosiciel (odmiany) cynamonowej oraz per�owej25% normalny szary sam... [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

happyhour.opx.pl