Odrzucona prośba tow. ...

Odrzucona prośba tow. Jaruzelskiego, Polityka, Glaukopis

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Dokumenty
#######-##
#
#
###>######;###
Dokumenty
#######-####
#,###>####;###
#######-####
####@#####;###
##/####-####
#########;###
###@####-####
#########;###
313
Odrzuconaprośbatow.Jaruzelskiego
oprac. Grzegorz Majchrzak,
Paweł Piotrowski
Odrzuconaprośbatow.Jaruzelskiego
InformacjaMinisterstwaObronyNarodowejCzechosłowacji
zposiedzeniakomitetuministrówobronypaństwczłonkowskich
UkładuWarszawskiegowdniach1–4grudnia1981r.
314
Spory wokół stanu wojennego zapewne będą trwały w naszym kraju jeszcze przez
wiele lat. Nic dziwnego skoro nasza wiedza na temat nie jest jeszcze pełna. Z czasem będziemy
wiedzieć jednak coraz więcej. Co prawda na otwarcie archiwów postsowieckich nie mamy co
w najbliższych latach liczyć, ale możemy korzystać z archiwów państw byłego Układu War-
szawskiego. Kryją one jeszcze wiele niespodzianek. O tym, że warto z nich korzystać wskazuje
chociażby poniższy dokument. Jest nim relacja ministra Obrony Narodowej Czechosłowacji
gen. Martina Dźura
1
, z posiedzenia komitetu ministrów obrony narodowej państw członkow-
skich Układu Warszawskiego w Moskwie w dniach 1–4 grudnia 1981 r. czyli niespełna dwa
tygodnie przed wprowadzeniem w Polsce stanu wojennego. Ilustruje ona zabiegi ekipy Woj-
ciecha Jaruzelskiego o propagandowe przygotowanie do rozprawy z „kontrrewolucją” w PRL.
W świetle stałych zapewnień generała i jego ekipy o nieustannych naciskach strony sowieckiej
na rozwiązanie siłowe musi dawać co najmniej do myślenia, jeśli nie szokować. Oto bowiem
przywódca polskiej partii i państwa zwraca się do swoich kolegów ministrów obrony narodo-
wej państw członkowskich Układu Warszawskiego z projektem oświadczenia zawierającym
niedwuznaczną sugestię o możliwości interwencji wojskowej sojuszników w Polsce! Równie
ciekawe są losy projektu zgłoszonego przez wysłannika W. Jaruzelskiego gen. Floriana Siwic-
kiego. Otóż polska propozycja upada z powodu sprzeciwu ministra obrony Rumunii gen. C.
Olteanu, wspartego przez swego węgierskiego kolegę gen. L. Czinege. I to dzieje się tak mimo,
że projekt jest popierany przez przedstawicieli Związku Sowieckiego.
W świetle tej relacji zasadnym wydaje się pytanie na ile odgłosy zaniepokojenia
naszych sąsiadów „polskim kryzysem” lat 1980–1981 czy nawet mniej lub bardziej zawo-
alowane groźby pod adresem Polski były wyrazem rzeczywistego niezadowolenia, a na ile
jedynie elementem gry. I to prowadzonej zarówno z niepokornym polskim społeczeństwem
i (chyba w znacznie mniejszym stopniu) z władzami PRL niespiesznie przygotowującymi
rozprawę z „kontrrewolucją”, jak też ze Stanami Zjednoczonymi i jego sojusznikami. Na-
suwa się również drugie, chyba nawet bardziej istotne pytanie. Czy i ile jeszcze razy przy-
wódcy Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej byli inspiratorami podobnych wystąpień?
Bo to, że były one przez nich skwapliwie wykorzystywane do rozprawy z „Solidarnością”
nie ulega wątpliwości.
Dokumenty
Podobnie jak nie podlega wątpliwości, że rozwiązanie „polskiego kryzysu” wła-
snymi rękami, przez polskich towarzyszy było z pewnością mniejszym złem nie tylko dla
Wojciecha Jaruzelskiego, ale również dla przywódców Związku Sowieckiego, z którymi
przygotowania do wprowadzenia stanu wojennego w PRL były konsultowane. I choć na
odpowiedź czy w latach 1980–1981 groziła nam sowiecka interwencja musimy jeszcze po-
czekać, a być może nigdy jej nie poznamy warto o tym pamiętać.
Podpisany 14 maja 1955 r. w Warszawie, Układ o Przyjaźni, Współpracy i Pomocy
Wzajemnej, zwany w skrócie pod nazwą Układ Warszawski, zakładał początkowo funkcjo-
nowanie jedynie Doradczego Komitetu Politycznego składającego się z przywódców partii
komunistycznych państw członkowskich. Natomiast spotkania ministrów obrony narodo-
wej miały charakter epizodyczny i do 1969 r. odbyło się ich zaledwie kilka. Dopiero uchwa-
lony na naradzie Doradczego Komitetu Politycznego w 1969 r., po długich negocjacjach
Statut Zjednoczonych Sił Zbrojnych (na czas pokoju) zawierał zapis o powołaniu stałego
organu kolegialnego – Komitetu Ministrów Obrony Państw-Stron Układu Warszawskiego.
W jego kompetencjach pozostawało opracowywanie i rozpatrywanie a następnie przedsta-
wianie do decyzji Doradczego Komitetu Politycznego węzłowych problemów związanych
z funkcjonowaniem układu. Należały do nich również decyzje o znaczeniu polityczno-mi-
litarnym dla całego układu. W jego skład wchodzili ministrowie obrony narodowej państw
członkowskich UW, oraz Naczelny Dowódca i szef Sztabu Zjednoczonych Sił Zbrojnych
UW. Posiedzenia Komitetu odbywały się z reguły raz do roku, a w szczególnych przypad-
kach np. wzrostu napięcia w stosunkach Wschód-Zachód, miały miejsce dwa lub trzy
spotkania ministrów obrony w jednym roku. 14 Posiedzenie Komitetu Ministrów Obrony
które odbyło się 1–4 grudnia 1981 r. i zajmowało się analizą stanu i tendencjami rozwojowy-
mi sił zbrojnych państw NATO, sprawami rozwoju lotnictwa wojskowego, realizacją uchwał
3 i 6 posiedzenia Komitetu, dotyczących doskonalenia systemu dowodzenia w armiach kra-
jów członkowskich. Podczas omawiania punktu pierwszego, obszerne wystąpienie na temat
sytuacji wewnętrznej w Polsce przedstawił gen. broni Florian Siwicki, faktyczny kierownik
ministerstwa obrony narodowej od chwili objęcia przez gen. armii Wojciecha Jaruzelskiego
funkcji I Sekretarza KC PZPR w październiku 1981 r.
315
* * *
Prezentowane poniżej fragmenty dokumentu dot. spraw polskich zostały przetłu-
maczony z języka czeskiego na potrzeby sejmowej Komisji Odpowiedzialności Konstytu-
cyjnej badającej w latach 1991–1996 kwestię „pociągnięcia do odpowiedzialności konsty-
tucyjnej przed Trybunałem Stanu oraz do odpowiedzialności karnej” 26 osób (na czele
z Wojciechem Jaruzelskim) za wprowadzenie i realizację stanu wojennego. Publikowany
dokument ma szczególne znaczenie, gdyż w oicjalnym sprawozdaniu z przebiegu obrad
14 Posiedzenia Komitetu Ministrów Obrony Narodowej nie ma wzmianki o omawianym
zagadnieniu
2
, a oicjalne sprawozdanie polskiego Ministerstwa Obrony Narodowej zawiera
fałszywe informacje na ten temat
3
. Co więcej F. Siwicki na posiedzeniu Biura Politycznego
Odrzuconaprośbatow.Jaruzelskiego
w dniu 5 grudnia 1981 r., kiedy to W. Jaruzelski otrzymał
de facto
zgodę na wprowadzenie
stanu wojennego, użył relacji z tego posiedzenia jako formy nacisku na obradujących przy-
wódców PZPR
4
.
Ministerstwo Obrony Narodowej CSRS Nr 0037503/29
Informacja o przebiegu i wynikach 14. posiedzenia komitetu
ministrów obrony, odbywającego się w dniach 1–4 grudnia 1981 r.
w Moskwie
316
W dniach 1–4 grudnia 1981 r. odbyło się w Moskwie 14. posiedzenie
komitetu ministrów obrony państw członkowskich Układu Warszawskiego
pod przewodnictwem ministra obrony Związku Radzieckiego marszałka
D.F. Ustinowa
5
. W obradach udział wzięli wszyscy członkowie komitetu
ministrów obrony, z wyjątkiem ministra obrony narodowej PRL gen.
armii Wojciecha Jaruzelskiego
6
. Delegacji L[udowego] W[ojska] P[ol-
skiego] przewodniczył szef sztabu generalnego - wiceminister obrony
narodowej PRL gen. płk Florian Siwicki
7
. Poszczególne punkty progra-
mu zostały omówione w następującej kolejności.
1) Analiza stanu i tendencje rozwojowe sił zbrojnych agre-
sywnego bloku NATO.
8
Szef Głównego Zarządu Informacyjnego - zastępca szefa sztabu
generalnego sił zbrojnych ZSRR gen. armii P.L Iwaszutin
9
w refera-
cie wstępnym przeanalizował współczesną, złożoną międzynarodową
sytuację wojskowo-polityczną zgodnie z jej oceną dokonaną na 26.
zjeździe K[omunistycznej] P[artii] Z[wiązku] R[adzieckiego]
10
oraz
na zjazdach bratnich krajów wspólnoty socjalistycznej.
Szef sztabu generalnego Ludowego Wojska Polskiego gen. płk
Florian Siwicki w swoim wystąpieniu m.in. powiedział, że złożona
sytuacja społeczno-ekonomiczna w kraju może w najbliższych latach
spowodować poważne zakłócenia w dostawach broni i techniki bojowej
zarówno dla LWP, jak i armii sojuszniczych.
Następnie mówił o znaczeniu sytuacji moralno-politycznej
w wojsku. Poinformował, że w związku z sytuacją w kraju zostały
przeprowadzone istotne zmiany w pracy partyjno-politycznej. Prze-
dłużył się okres jej trwania, podniosła się jakość zebrań par-
tyjnych i młodzieżowych oraz intensywność rozmów indywidualnych.
W chwili obecnej w pracy partyjno-politycznej prawie 60% czasu
przeznaczono na objaśnianie polityki partii i rządu. Polityka ta
jest ukierunkowana na wyprowadzenie kraju ze złożonej sytuacji
oraz demaskowanie wrogiej działalności przeciwników socjalizmu,
zwłaszcza ektremistycznych kół „Solidarności”.
W zakończeniu swego wystąpienia powiedział, że: „... przy-
najmniej raz w miesiącu przeprowadzana jest na posiedzeniach Woj-
skowej Rady
11
[MON] ocena stanu moralno-politycznego wojsk, który
w chwili obecnej wydaje się być zadowalający. Dzięki tym wysiłkom
Ludowe Wojsko Polskie, pomimo tego iż do jego szeregów przychodzą
Dokumenty
poborowi, którzy znajdowali się pod negatywnym wpływem „Solidar-
ności” zachowało swój charakter ideowy i polityczny, pomyślnie
odpiera ataki wroga klasowego i odgrywa istotną rolę stabilizującą
w życiu naszego kraju”.
Generał Siwicki powiedział, że LWP aktywnie popiera partię
i aparat państwowy. Uważa ochronę państwa socjalistycznego, ak-
tywną walkę z przejawami kontrrewolucji za swój obowiązek, za swój
najwyższy cel.
Zaniepokojenie w związku z sytuacją w PRL i jej rozwojem
wyrazili podczas omawiania tego punktu programu w swych wystąpie-
niach ministrowie obrony ZSRR, Bułgarii, NRD oraz głównodowodzący
Połączonych Sił Zbrojnych.
2) O stanie i rozwoju lotnictwa wojskowego.
Referat wygłosi przedstawiciel ministerstwa obrony ZSRR.
3. O przebiegu realizacji uchwał 3. i 6. posiedzenia komitetu
ministrów obrony państw członkowskich Układu Warszawskiego
12
na
temat doskonalenia systemów dowodzenia w armiach sojuszniczych.
Informację wygłoszą: przedstawiciele ministerstwa obrony na-
rodowej PRL i Rumunii.
4) O programie 16. posiedzenia komitetu ministrów obrony
13
.
Projekt przedstawi szef sztabu Połączonych Sił Zbrojnych
państw członkowskich Układu Warszawskiego.
Przedstawiony projekt uchwały do tego punktu obrad został
przyjęty jednomyślnie.
Podczas obrad był przygotowywany do uchwalenia projekt tek-
stu informacji dla prasy, radia i telewizji o pracach 14. posiedze-
nia komitetu ministrów obrony.
Przed omówieniem projektu tekstu zostało przedstawione uzu-
pełnienie do reakcji na sytuację w PRL, który komitetowi ministrów
obrony przesłał tow. Jaruzelski, z prośbą o włączenie go do tekstu
dla środków masowego przekazu w następującym brzmieniu: „Komitet
ministrów obrony wyraził swoje zaniepokojenie rozwojem sytuacji
w PRL, wywołanym wywrotową działalnością sił antysocjalistycz-
nych, które stwarzają trudności w realizacji zobowiązań sojusz-
niczych sił zbrojnych państw członkowskich Układu Warszawskiego
i wywołują konieczność podjęcia stosownych kroków w celu zapewnie-
nia bezpieczeństwa wspólnoty w socjalistycznej w Europie”.
Na to uzupełnienie nie wyraził zgody minister obrony naro-
dowej Rumuńskiej Republiki Socjalistycznej gen. por. C. Olteanu
14
i zażądał, aby został przyjęty tekst w takim brzmieniu, w jakim
został uzgodniony przed posiedzeniem komitetu ministrów obrony.
Pozostali ministrowie obrony poparli przyjęcie uzupełnienia.
Następnie odbyło się zamknięte posiedzenie tylko członków
komitetu ministrów obrony, podczas którego zalecono, aby rumuński
minister obrony i ewentualnie inni, którzy tego potrzebują skon-
sultowali ww. problem ze swoim kierownictwem politycznym.
O projekcie uzupełnienia poinformowałem Was, szanowny to-
warzyszu sekretarzu generalny KC K[omunistycznej] P[artii] Cz[e-
chosłowacji] i prezydencie CSRS, telefonicznie dnia 3.12.1981 r.
i prosiłem o Waszą zgodę.
317
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

happyhour.opx.pl