Ochrona przyrody

Ochrona przyrody, Budownictwo, Upraw. bud. 2010, Akty prawne, Ochrona Środowiska

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
USTAWA
z dnia 16 kwietnia 2004 r.
o ochronie przyrody
(t.j. z 2009 r. Dz. U. Nr 151, poz. 1220, ostatnia zmiana z 2010 r. Dz. U. Nr 119, poz. 804)
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1.
Ustawa określa cele, zasady i formy ochrony przyrody żywej i nieożywionej oraz krajobrazu.
Art. 2.
1. Ochrona przyrody, w rozumieniu ustawy, polega na zachowaniu, zrównoważonym użytkowaniu oraz
odnawianiu zasobów, tworów i składników przyrody:
1) dziko występujących roślin, zwierząt i grzybów;
2) roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową;
3) zwierząt prowadzących wędrowny tryb życia;
4) siedlisk przyrodniczych;
5) siedlisk zagrożonych wyginięciem, rzadkich i chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów;
6) tworów przyrody żywej i nieożywionej oraz kopalnych szczątków roślin i zwierząt;
7) krajobrazu;
8) zieleni w miastach i wsiach;
9) zadrzewień.
2. Celem ochrony przyrody jest:
1) utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów;
2) zachowanie różnorodności biologicznej;
3) zachowanie dziedzictwa geologicznego i paleontologicznego;
4) zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin, zwierząt i grzybów, wraz z ich siedliskami, przez ich
utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony;
5) ochrona walorów krajobrazowych, zieleni w miastach i wsiach oraz zadrzewień;
6) utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych, a także pozostałych
zasobów, tworów i składników przyrody;
7) kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody przez edukację, informowanie i promocję w
dziedzinie ochrony przyrody.
Art. 3.
Cele ochrony przyrody są realizowane przez:
1) uwzględnianie wymagań ochrony przyrody w polityce ekologicznej państwa, programach ochrony środowiska
przyjmowanych przez organy jednostek samorządu terytorialnego, koncepcji przestrzennego zagospodarowania
kraju, strategiach rozwoju województw, planach zagospodarowania przestrzennego województw, strategiach
rozwoju gmin, studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych
planach zagospodarowania przestrzennego i planach zagospodarowania przestrzennego morskich wód
wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej oraz w działalności gospodarczej i
inwestycyjnej;
2) obejmowanie zasobów, tworów i składników przyrody formami ochrony przyrody;
3) opracowywanie i realizację ustaleń planów ochrony dla obszarów podlegających ochronie prawnej, programów
ochrony gatunków, siedlisk i szlaków migracji gatunków chronionych;
4) realizację krajowej strategii ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej wraz z
programem działań;
5) prowadzenie działalności edukacyjnej, informacyjnej i promocyjnej w dziedzinie ochrony przyrody;
6) prowadzenie badań naukowych nad problemami związanymi z ochroną przyrody.
Art. 4.
1. Obowiązkiem organów administracji publicznej, osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych
oraz osób fizycznych jest dbałość o przyrodę będącą dziedzictwem i bogactwem narodowym.
2. Organy administracji publicznej są obowiązane do zapewnienia warunków prawnych, organizacyjnych i
finansowych dla ochrony przyrody.
3. Obowiązkiem organów administracji publicznej, instytucji naukowych i oświatowych, a także publicznych
środków masowego przekazu jest prowadzenie działalności edukacyjnej, informacyjnej i promocyjnej w dziedzinie
ochrony przyrody.
Art. 4a.
Ilekroć w niniejszej ustawie mowa jest o Wspólnocie rozumie się przez to Wspólnoty Europejskie.
Art. 5.
Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) gatunek - zarówno gatunek w znaczeniu biologicznym, jak i każdą niższą od gatunku biologicznego jednostkę
systematyczną, populację, a także mieszańce tego gatunku w pierwszym lub drugim pokoleniu, z wyjątkiem
form, ras i odmian udomowionych, hodowlanych lub uprawnych;
1a) gatunek będący przedmiotem zainteresowania Wspólnoty - gatunek roślin lub zwierząt, który na terytorium
państw członkowskich Unii Europejskiej jest:
a) zagrożony, z wyjątkiem gatunków, których naturalny zasięg na tym terytorium jest zasięgiem krańcowym i
które nie są zagrożone lub podatne na zagrożenie w zachodnim regionie palearktycznym, lub
b) podatny na zagrożenie, czyli mogący w najbliższej przyszłości zostać zakwalifikowanym do kategorii
gatunków zagrożonych, jeśli czynniki będące przyczyną zagrożenia będą na niego nadal oddziaływać, lub
c) rzadki, czyli o niewielkiej populacji, który nie jest obecnie zagrożony ani podatny na zagrożenie, ale
podlega ryzyku zagrożenia ze względu na występowanie w obrębie ograniczonych obszarów geograficznych
albo znaczne rozproszenie na większym obszarze, lub
d) endemiczny i wymagający specjalnej uwagi ze względu na szczególny charakter jego siedliska lub
potencjalne oddziaływanie jego eksploatacji na te siedliska lub potencjalne oddziaływanie jego eksploatacji
na stan jego ochrony;
1b) gatunek o znaczeniu priorytetowym - gatunek zagrożony, w odniesieniu do którego Wspólnota ponosi
szczególną odpowiedzialność z powodu wielkości jego naturalnego zasięgu mieszczącego się na terytorium
państw członkowskich Unii Europejskiej;
1c) gatunek obcy - gatunek występujący poza swoim naturalnym zasięgiem w postaci osobników lub zdolnych do
przeżycia: gamet, zarodników, nasion, jaj lub części osobników, dzięki którym mogą one rozmnażać się;
1d) integralność obszaru Natura 2000 - spójność czynników strukturalnych i funkcjonalnych warunkujących
zrównoważone trwanie populacji gatunków i siedlisk przyrodniczych, dla ochrony których zaprojektowano lub
wyznaczono obszar Natura 2000;
2) korytarz ekologiczny - obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt lub grzybów;
2a) krzyżowanie zwierząt - kojarzenie osobników genetycznie odmiennych, w tym osobników różnych gatunków;
2b) obszar Natura 2000 - obszar specjalnej ochrony ptaków, specjalny obszar ochrony siedlisk lub obszar mający
znaczenie dla Wspólnoty, utworzony w celu ochrony populacji dziko występujących ptaków lub siedlisk
przyrodniczych lub gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty;
2c) obszar mający znaczenie dla Wspólnoty - projektowany specjalny obszar ochrony siedlisk, zatwierdzony przez
Komisję Europejską w drodze decyzji, który w regionie biogeograficznym, do którego należy, w znaczący
sposób przyczynia się do zachowania lub odtworzenia stanu właściwej ochrony siedliska przyrodniczego lub
gatunku będącego przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także może znacząco przyczynić się do
spójności sieci obszarów Natura 2000 i zachowania różnorodności biologicznej w obrębie danego regionu
biogeograficznego; w przypadku gatunków zwierząt występujących na dużych obszarach obszarem mającym
znaczenie dla Wspólnoty jest obszar w obrębie naturalnego zasięgu takich gatunków, charakteryzujący się
fizycznymi lub biologicznymi czynnikami istotnymi dla ich życia lub rozmnażania;
2d) obszar morski - polski obszar morski w rozumieniu ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich
Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1502, z późn. zm.);
3) obszar specjalnej ochrony ptaków - obszar wyznaczony, zgodnie z przepisami prawa Unii Europejskiej, do
ochrony populacji dziko występujących ptaków jednego lub wielu gatunków, w którego granicach ptaki mają
korzystne warunki bytowania w ciągu całego życia, w dowolnym jego okresie albo stadium rozwoju;
4) ochrona częściowa - ochronę gatunków roślin, zwierząt i grzybów dopuszczającą możliwość redukcji
liczebności populacji oraz pozyskiwania osobników tych gatunków lub ich części;
5) ochrona czynna - stosowanie, w razie potrzeby, zabiegów ochronnych w celu przywrócenia naturalnego stanu
ekosystemów i składników przyrody lub zachowania siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk roślin, zwierząt lub
grzybów;
6) ochrona ex situ - ochronę gatunków roślin, zwierząt i grzybów poza miejscem ich naturalnego występowania
oraz ochronę skał, skamieniałości i minerałów w miejscach ich przechowywania;
7) ochrona in situ - ochronę gatunków roślin, zwierząt i grzybów, a także elementów przyrody nieożywionej, w
miejscach ich naturalnego występowania;
8) ochrona krajobrazowa - zachowanie cech charakterystycznych danego krajobrazu;
9) ochrona ścisła - całkowite i trwałe zaniechanie bezpośredniej ingerencji człowieka w stan ekosystemów,
tworów i składników przyrody oraz w przebieg procesów przyrodniczych na obszarach objętych ochroną, a w
przypadku gatunków - całoroczną ochronę należących do nich osobników i stadiów ich rozwoju;
10) ogród botaniczny - urządzony i zagospodarowany teren wraz z infrastrukturą techniczną i budynkami
funkcjonalnie z nim związanymi, będący miejscem ochrony ex situ, uprawy roślin różnych stref klimatycznych
i siedlisk, uprawy roślin określonego gatunku oraz prowadzenia badań naukowych i edukacji;
11) ogród zoologiczny - urządzony i zagospodarowany teren wraz z infrastrukturą techniczną i budynkami
funkcjonalnie z nim związanymi, gdzie są przetrzymywane oraz eksponowane publicznie przez co najmniej 7
dni w roku, żywe zwierzęta gatunków dziko występujących, z wyjątkiem:
a) cyrków,
b) sklepów ze zwierzętami,
c) miejsc, w których eksponowanych jest publicznie nie więcej niż 15 gatunków tych zwierząt i łącznie nie
więcej niż 50 okazów gadów, ptaków i ssaków;
11a) okaz gatunku - roślinę, zwierzę lub grzyb z danego gatunku, żywe lub martwe, każdą ich część, formę
rozwojową, jajo lub wydmuszkę, a także produkt pochodny również zawarty w innych towarach oraz towary,
które zgodnie z dołączonym dokumentem, opakowaniem, oznakowaniem lub etykietą, lub jeżeli wynika to z
jakichkolwiek innych okoliczności, mają zawierać lub zawierają części lub produkty pochodne z roślin,
zwierząt, lub grzybów z danego gatunku;
12) ostoja - miejsce o warunkach sprzyjających egzystencji roślin, zwierząt lub grzybów zagrożonych wyginięciem
lub rzadkich gatunków;
13) ośrodek rehabilitacji zwierząt - miejsce, w którym jest prowadzone leczenie i rehabilitacja zwierząt dziko
występujących, wymagających okresowej opieki człowieka w celu przywrócenia ich do środowiska
przyrodniczego;
14) otulina - strefę ochronną graniczącą z formą ochrony przyrody i wyznaczoną indywidualnie dla formy ochrony
przyrody w celu zabezpieczenia przed zagrożeniami zewnętrznymi wynikającymi z działalności człowieka;
15) pozyskiwanie:
a) zbiór roślin lub grzybów gatunków chronionych lub ich części ze stanowisk naturalnych do celów
gospodarczych,
b) chwytanie, łowienie lub zbieranie zwierząt gatunków chronionych lub ich części i produktów pochodnych
do celów gospodarczych,
c) (uchylona);
16) różnorodność biologiczna - zróżnicowanie żywych organizmów występujących w ekosystemach, w obrębie
gatunku i między gatunkami, oraz zróżnicowanie ekosystemów;
17) siedlisko przyrodnicze - obszar lądowy lub wodny, naturalny, półnaturalny lub antropogeniczny, wyodrębniony
w oparciu o cechy geograficzne, abiotyczne i biotyczne;
17a) siedlisko przyrodnicze będące przedmiotem zainteresowania Wspólnoty - siedlisko przyrodnicze, które na
terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej:
a) jest zagrożone zanikiem w swoim naturalnym zasięgu lub
b) ma niewielki zasięg naturalny w wyniku regresji lub z powodu ograniczonego obszaru występowania
wynikającego z jego wewnętrznych, przyrodniczych właściwości, lub
c) stanowi reprezentatywny przykład typowych cech regionu biogeograficznego występującego w państwach
członkowskich Unii Europejskiej;
17b) siedlisko przyrodnicze o znaczeniu priorytetowym - siedlisko przyrodnicze zagrożone zanikiem na terytorium
państw członkowskich Unii Europejskiej, za którego ochronę Wspólnota ponosi szczególną odpowiedzialność z
powodu wielkości jego naturalnego zasięgu mieszczącego się na terytorium tych państw;
18) siedlisko roślin, siedlisko zwierząt lub siedlisko grzybów - obszar występowania roślin, zwierząt lub grzybów w
ciągu całego życia lub dowolnym stadium ich rozwoju;
19) specjalny obszar ochrony siedlisk - obszar wyznaczony, zgodnie z przepisami prawa Unii Europejskiej, w celu
trwałej ochrony siedlisk przyrodniczych lub populacji zagrożonych wyginięciem gatunków roślin lub zwierząt
lub w celu odtworzenia właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych lub właściwego stanu ochrony tych
gatunków;
20) środowisko przyrodnicze - krajobraz wraz z tworami przyrody nieożywionej oraz naturalnymi i
przekształconymi siedliskami przyrodniczymi z występującymi na nich roślinami, zwierzętami i grzybami;
21) tereny zieleni - tereny wraz z infrastrukturą techniczną i budynkami funkcjonalnie z nimi związanymi, pokryte
roślinnością, znajdujące się w granicach wsi o zwartej zabudowie lub miast, pełniące funkcje estetyczne,
rekreacyjne, zdrowotne lub osłonowe, a w szczególności parki, zieleńce, promenady, bulwary, ogrody
botaniczne, zoologiczne, jordanowskie i zabytkowe oraz cmentarze, a także zieleń towarzyszącą ulicom,
placom, zabytkowym fortyfikacjom, budynkom, składowiskom, lotniskom oraz obiektom kolejowym i
przemysłowym;
22) udostępnianie - umożliwianie fotografowania lub filmowania w celach zarobkowych oraz korzystania z
zasobów, tworów i składników przyrody w celach naukowych, edukacyjnych, turystycznych, rekreacyjnych i
sportowych;
23) walory krajobrazowe - wartości ekologiczne, estetyczne lub kulturowe obszaru oraz związane z nim rzeźbę
terenu, twory i składniki przyrody, ukształtowane przez siły przyrody lub działalność człowieka;
24) właściwy stan ochrony gatunku - sumę oddziaływań na gatunek, mogącą w dającej się przewidzieć przyszłości
wpływać na rozmieszczenie i liczebność jego populacji na terenie kraju lub państw członkowskich Unii
Europejskiej lub naturalnego zasięgu tego gatunku, przy której dane o dynamice liczebności populacji tego
gatunku wskazują, że gatunek jest trwałym składnikiem właściwego dla niego siedliska, naturalny zasięg
gatunku nie zmniejsza się ani nie ulegnie zmniejszeniu w dającej się przewidzieć przyszłości oraz odpowiednio
duże siedlisko dla utrzymania się populacji tego gatunku istnieje i prawdopodobnie nadal będzie istniało;
25) właściwy stan ochrony siedliska przyrodniczego - sumę oddziaływań na siedlisko przyrodnicze i jego typowe
gatunki, mogącą w dającej się przewidzieć przyszłości wpływać na naturalne rozmieszczenie, strukturę, funkcje
lub przeżycie jego typowych gatunków na terenie kraju lub państw członkowskich Unii Europejskiej lub
naturalnego zasięgu tego siedliska, przy której naturalny zasięg siedliska przyrodniczego i obszary zajęte przez
to siedlisko w obrębie jego zasięgu nie zmieniają się lub zwiększają się, struktura i funkcje, które są konieczne
do długotrwałego utrzymania się siedliska, istnieją i prawdopodobnie nadal będą istniały oraz typowe dla tego
siedliska gatunki znajdują się we właściwym stanie ochrony;
26) wstęp do parku narodowego albo rezerwatu przyrody - wejście lub wjazd na obszar objęty ochroną ścisłą lub
czynną w celu naukowym, edukacyjnym, turystycznym lub rekreacyjnym;
27) zadrzewienie - drzewa i krzewy w granicach pasa drogowego, pojedyncze drzewa lub krzewy albo ich skupiska
niebędące lasem w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2005 r. Nr 45, poz.
435, z późn. zm.), wraz z terenem, na którym występują, i pozostałymi składnikami szaty roślinnej tego terenu,
spełniające cele ochronne, produkcyjne lub społeczno-kulturowe;
28) zagrożenie wewnętrzne - czynnik mogący wywołać niekorzystne zmiany cech fizycznych, chemicznych lub
biologicznych zasobów, tworów i składników chronionej przyrody, walorów krajobrazowych oraz przebiegu
procesów przyrodniczych, wynikający z przyczyn naturalnych lub z działalności człowieka w granicach
obszarów lub obiektów podlegających ochronie prawnej;
29) zagrożenie zewnętrzne - czynnik mogący wywołać niekorzystne zmiany cech fizycznych, chemicznych lub
biologicznych zasobów, tworów i składników chronionej przyrody, walorów krajobrazowych oraz przebiegu
procesów przyrodniczych, wynikający z przyczyn naturalnych lub z działalności człowieka, mający swoje
źródło poza granicami obszarów lub obiektów podlegających ochronie prawnej.
Rozdział 2
Formy ochrony przyrody
Art. 6.
1. Formami ochrony przyrody są:
1) parki narodowe;
2) rezerwaty przyrody;
3) parki krajobrazowe;
4) obszary chronionego krajobrazu;
5) obszary Natura 2000;
6) pomniki przyrody;
7) stanowiska dokumentacyjne;
8) użytki ekologiczne;
9) zespoły przyrodniczo-krajobrazowe;
10) ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów.
2. W drodze porozumienia z sąsiednimi państwami mogą być wyznaczane przygraniczne obszary cenne pod
względem przyrodniczym w celu ich wspólnej ochrony.
Art. 7.
1. Utworzenie lub powiększenie obszaru parku narodowego lub rezerwatu przyrody jest celem
publicznym w rozumieniu ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr
261, poz. 2603, z późn. zm.).
2. Utworzenie lub powiększenie obszaru parku narodowego lub rezerwatu przyrody obejmujące obszary, które
stanowią nieruchomości niebędące własnością Skarbu Państwa, następuje za zgodą właściciela, a w razie braku jego
zgody - w trybie wywłaszczenia określonym w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.
Art. 8.
1. Park narodowy obejmuje obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi,
naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1.000 ha, na którym
ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe.
2. Park narodowy tworzy się w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników
przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników przyrody
oraz odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt lub siedlisk grzybów.
3. Park narodowy jest państwową jednostką budżetową w rozumieniu przepisów o finansach publicznych.
4. Minister właściwy do spraw środowiska, w drodze zarządzenia, nadaje parkowi narodowemu statut
określający jego strukturę organizacyjną.
Art. 9.
1. Nadzór nad parkami narodowymi sprawuje minister właściwy do spraw środowiska.
2. Nadzór, o którym mowa w ust. 1, obejmuje:
1) zatwierdzanie planów finansowych oraz sporządzanie sprawozdań zbiorczych z działalności parków
narodowych;
2) zatwierdzanie rocznych zadań rzeczowych wynikających z planu ochrony lub zadań ochronnych;
3) koordynowanie działalności naukowej i edukacyjnej;
4) kontrolę funkcjonowania parków narodowych;
5) funkcjonowanie Służb Parków Narodowych.
Art. 10.
1.Utworzenie parku narodowego, zmiana jego granic lub likwidacja następuje w drodze
rozporządzenia Rady Ministrów, które określa jego nazwę, obszar, przebieg granicy, otulinę i nieruchomości Skarbu
Państwa nieprzechodzące w trwały zarząd parku narodowego. Rada Ministrów, wydając rozporządzenie, kieruje się
rzeczywistym stanem wartości przyrodniczych obszaru. Likwidacja lub zmniejszenie obszaru parku narodowego
następuje wyłącznie w razie bezpowrotnej utraty wartości przyrodniczych i kulturowych jego obszaru.
2. Utworzenie parku narodowego, zmiana jego granic lub likwidacja może nastąpić po uzgodnieniu z
właściwymi miejscowo organami uchwałodawczymi jednostek samorządu terytorialnego, na których obszarze
działania planuje się powyższe zmiany, oraz po zaopiniowaniu, w terminie 30 dni od dnia przedłożenia tych zmian,
przez zainteresowane organizacje pozarządowe. Niezłożenie opinii w przewidzianym terminie uznaje się za brak
uwag.
3. Nieruchomości Skarbu Państwa położone w granicach parku narodowego i służące realizacji jego celów
zostają oddane w trwały zarząd parku narodowego, na zasadach określonych w rozdziale 5 działu II ustawy z dnia 21
sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.
4. Administrowanie obszarami morskimi położonymi w granicach parku narodowego odbywa się na podstawie
działu III ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej.
5. Parkowi narodowemu przysługuje prawo pierwokupu nieruchomości położonej w granicach parku
narodowego na rzecz Skarbu Państwa.
6. Projekty studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego, planów zagospodarowania przestrzennego województw oraz planów
zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy
ekonomicznej w części dotyczącej parku narodowego i jego otuliny wymagają uzgodnienia z dyrektorem parku
narodowego w zakresie ustaleń tych planów, mogących mieć negatywny wpływ na ochronę przyrody parku
narodowego.
7. Projekty planów urządzenia lasu, uproszczonych planów urządzenia lasu i zadania z zakresu gospodarki
leśnej, o których mowa w art. 19 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach, w części dotyczącej otuliny
parku narodowego wymagają uzgodnienia z dyrektorem parku narodowego w zakresie ustaleń tych planów lub
zadań, mogących mieć negatywny wpływ na ochronę przyrody parku narodowego.
8. Projekty uproszczonych planów urządzenia lasu lub zadania z zakresu gospodarki leśnej, o których mowa w
art. 19 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach, w granicach parku narodowego wymagają uzgodnienia z
dyrektorem parku narodowego w zakresie ustaleń tych planów lub zadań, mogących mieć negatywny wpływ na
ochronę przyrody parku narodowego.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

happyhour.opx.pl