Ocena mikroflory bakteryjnej ...

Ocena mikroflory bakteryjnej szyjki macicy u kobiet w ciąży, ARTYKUŁY NAUKOWE (probiotyki, mikroflora, ...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 5, zeszyt 1, 26-29, 2012Ocena mikroflory bakteryjnej szyjki macicy u kobiet w ciążyMARTAKIERZKOWSKA1, ANNAMAJEWSKA1, JOANNAKĄDZIELSKA1, ANNASAWICKA-GRZELAK1,IZABELAMILEWSKA1, BRONISŁAWAPIETRZAK2, DOROTABOMBA-OPOŃ2, NATALIAMAZANOWSKA2,MIROSŁAWWIELGOŚ2, ANDRZEJMŁYNARCZYK1, GRAŻYNAMŁYNARCZYK1StreszczenieWiele badań mikrofloryżeńskichdróg płciowych prowadzonych jest w kontekście toczących się w tym obszarzeprocesów infekcyjnych. Do fizjologicznej flory szyjki macicy zaliczane są rosnące tlenowo i beztlenowo drobnoustrojepotencjalnie chorobotwórcze, etiologicznie związane z zakażeniami perinatalnymi i zlokalizowanymi w górnychodcinkach dróg rodnych. Celem pracy była ocena występowania drobnoustrojów na błonieśluzowejkanału szyjkimacicy u kobiet będących w różnym okresie ciąży. Ogółem zbadano 585 próbek pobranych z wymazów z błonyśluzowejkanału szyjki macicy od kobiet leczonych w Klinice Położnictwa i Ginekologii, Szpitala Klinicznego DzieciątkaJezus Centrum Leczenia Obrażeń WUM w Warszawie. Pobrany materiał kliniczny badano w kierunku bakterii tleno-wych, beztlenowych oraz grzybów. Wyizolowane bakterie poddane zostały identyfikacji z użyciem testów bioche-micznych w automatycznym systemie ATB (bioMérieux, Francja). W 261 posiewach (44,62%) wyhodowano wyłączniepałeczki z rodzajuLactobacillus. W 77, 53% próbkach klinicznych wyhodowano bakterie warunkowo patogenne,a w 22,47% stwierdzono obecność komórek grzybów. Kolonizacja błonyśluzowejkanału szyjki macicy bakteriami lubgrzybami potencjalnie chorobotwórczymi dotyczy niemal połowy kobiet ciężarnych. Wyizolowane i zidentyfikowanemikroorganizmy mogą być etiologicznie związane z zakażeniem błonyśluzowejszyjki macicy. Występowanie drobno-ustrojów w badanych grupach pacjentek jest zróżnicowane. Wraz z wiekiem ciąży zmniejsza się udział pałeczekLactobacillusspp. we florze fizjologicznej, wzrasta natomiast częstość izolacji bakterii oraz grzybów potencjalniepatogennych.Słowa kluczowe:szyjka macicy, mikroflora fizjologiczna, zakażenie bakteryjne, zakażenie grzybicze, badanie mikro-biologiczneWstępBłonaśluzowawyścielająca drogi rodne jest skoloni-zowana przez wiele gatunków drobnoustrojów. Najlicz-niejszy i najbardziej zróżnicowany gatunkowo jest eko-system pochwy. Mikroflora fizjologiczna zapewnia odpor-ność kolonizacyjną i jest istotnym czynnikiem naturalniechroniącym błonyśluzoweprzed osiedleniem się poten-cjalnie chorobotwórczych bakterii i grzybów. Długotrwaleutrzymujące się zmiany ilościowe i jakościowe w bioce-nozie pochwy i szyki macicy mogą skutkować rozwojeminfekcji miejscowej. Możliwa jest również translokacjabakterii do jamy macicy, co wiąże się z poważnymi nas-tępstwami ze strony płodu i noworodka. W grupie ryzykazakażeń błonyśluzowejdróg rodnych są kobiety ciężarne,a do czynników predysponujących zalicza się m.in. częstebadania palpacyjne, stosowanie inwazyjnych metod mo-nitorowania płodu, amniocentezę oraz założenie szwuokrężnego [1]. Infekcje w obrębie kanału szyjki macicyu ciężarnych wiążą się z możliwością wystąpienia poważ-nych powikłań ginekologiczno-położniczych, wśród któ-rych wymienia się: poronienie, zagrażający poród przed-wczesny, przedwczesne przerwanie ciągłości błon płodo-wych, zakażenie płynu owodniowego, zakażenie płodui noworodka, zapalenie narządów miednicy mniejszej[2-6]. Obecność bakterii w drogach rodnych w okresie blis-kim terminowi porodu może stanowić ryzyko zakażenia12dziecka. Do kolonizacji noworodka dochodzi najczęściejpodczas akcji porodowej, kiedy płód kontaktuje się z mi-kroflorą kanału rodnego matki, znacznie rzadziej infekcjaszerzy się transplacentarnie [7, 8]. Drobnoustroje etiolo-gicznie związane z zakażeniem płodu i noworodka tobakterie atypowe z rodzajówChlamydiaiMycoplasmaoraz będące tematem niniejszej pracy grzyby, tlenowei beztlenowe rosnące bakterie stale lub przejściowo kolo-nizujące drogi rodne.CelCelem pracy jest ocena kolonizacji kanału szyjki ma-cicy kobiet będących w różnym wieku ciąży.Materiał i metodyPrzedmiotem badania jest 585 próbek klinicznych(wymazy) pobranych z kanału szyjki macicy od kobietciężarnych. Materiał pobrano w Szpitalu Klinicznym Dzie-ciątka Jezus – Centrum Leczenia Obrażeń w następującychoddziałach (w nawiasach podano liczbę pobranych wyma-zów): położnictwo (240), patologia ciąży (183), przychod-nia ginekologiczna (110) i ginekologia zabiegowo-septyczna(52). Zbadano kobiety w wieku 16-42 lat (średnio 30 lat),będące w 12-41 tygodniu ciąży (średnio 35. tydzień ciąży).Wyodrębniono trzy grupy badane: I – kobiety w 12-27. ty-godniu ciąży, II – kobiety w 28-36. tygodniu ciąży, III – ko-Katedra i Zakład Mikrobiologii Lekarskiej, Warszawski Uniwersytet Medyczny, WarszawaSzpital Kliniczny Dzieciątka Jezus – Centrum Leczenia Obrażeń, Klinika Położnictwa i Ginekologii, WarszawaOcena mikroflory bakteryjnej szyjki macicy u kobiet w ciąży27biety w 37-41. tygodniu ciąży. U pacjentek w grupie I i IIstwierdzono ryzyko zagrażającego porodu przedwczes-nego z powodu np. niewydolności ciśnieniowo-szyjkowej,odpływania płynu owodniowego, krwawienia, skurczówlub zaobserwowano wady płodu takie jak: małowodzie,wielowodzie, hipotrofia. Grupę III stanowiły kobiety, przy-jęte na oddział celem odbycia porodu.Materiał posiewano w kierunku bakterii tlenowych,beztlenowych i grzybów na odpowiednie podłoża mikro-biologiczne. Wstępnej identyfikacji dokonano na podsta-wie morfologii kolonii, barwienia metodą Grama, testuaerotolerancji. Identyfikację i ocenę lekowrażliwości prze-prowadzono za pomocą testów w automatycznym syste-mie ATB Expression.WynikiWykonano 585 posiewów próbek pobranych z kanałuszyjki macicy kobiet ciężarnych. Ze wszystkich posiewówdodatnich uzyskanołącznie800 izolatów, należących do37 różnych gatunków bakterii oraz 4 gatunków grzybówdrożdżopodobnych. Oprócz bakterii komensalnych z ro-dzajuLactobacillusspp. (435 izolatów), najczęściej identy-fikowanoEnterococcus faecalis,Escherichia coliiStrepto-coccus agalactiae. Wśród grzybów dominowały drożdżakiCandida albicans(tab. 1).Uzyskane wyniki posiewów podzielono na 7 grup: 1)wyniki ujemne (brak wyhodowań) uzyskano w przypadku40 wymazów (6,84%); 2) wyniki gdzie stwierdzono tylkoobecność pałeczek kwasu mlekowego (Lactobacillusspp.)– 261 wymazów (44,62%); 3) wyniki, gdzie występowałLactobacillusspp. oraz inne bakterie, o różnym stopniupotencjalnej patogenności – 123 próbki (21,03%); 4) brakpałeczek kwasu mlekowego, obecne inne bakterie o róż-nym stopniu potencjalnej patogenności – 77 próbek(13,16%); 5) obecne pałeczkiLactobacillusspp. i grzyby –25 wymazów (4,27%) oraz 6) brak bakterii, w tym pałeczekkwasu mlekowego, obecne tylko grzyby – 44 wymazy(7,52%). Wyniki przedstawia rycina 1.U 70,5% badanych kobiet z błonyśluzowejkanałuszyjki macicy izolowano tylko jeden szczep bakterii. Wy-niki badań wykazują,żewraz z wiekiem ciąży zmniejszasię udział pałeczekLactobacillusspp. w mikroflorze kana-łuszyjki macicy, a tym samym częściej izolowane są innedrobnoustroje patogenne:Enterococcus faecalisiStrepto-coccus agalactiae.Częstość izolowania grzybów z kanału szyjki macicyrównież wzrasta wraz z czasem trwania ciąży. W posie-wach z kanału szyjki macicy kobiet, będących w 37-41.tygodniu ciąży, wyhodowano grzyby z 49 próbek bada-nych, co stanowiło 65,33% wyhodowań.DyskusjaGórne odcinki dróg płciowychżeńskichdzięki swojejfizjologii i budowie anatomicznej chronione są przedzasiedleniem drobnoustrojami patogennymi. [2, 9, 10].Tabela 1. Bakterie rosnące tlenowo i beztlenowo oraz grzybyizolowane z kanału szyjki macicy kobiet w ciążyBakterieGatunekIlość915243111097754443322222221111111111111111283Grzyby7362182Razem365100,00%20,00%7,32%2,44%1,22%22,47%24,93%14,25%11,78%3,01%2,74%2,47%1,92%1,92%1,37%1,10%1,10%1,10%0,82%0,82%0,55%0,55%0,55%0,55%0,55%0,55%0,55%0,27%0,27%0,27%0,27%0,27%0,27%0,27%0,27%0,27%0,27%0,27%0,27%0,27%0,27%0,27%0,27%77,53%%Enterococcus faecalisEscherichia coliStreptococcus agalactiaeStaphylococcus aureusKlebsiella pneumoniaeEubacterium lentumPeptostreptococcus spp.Actinomyces naeslundiiStaphylococcus koagulazo (-)Streptococcus bovisBifidobacterium spp.Streptococcus intermediusAcinetobacter lwoffiiStaphylococcus haemolyticusPseudomonas aeruginosaStreptococcus uberisAcinetobacter jokusoniiCorynebacterium spp.Enterococcus faeciumEnterobacter cloacaeGemella morbillorumVeillonella parvulaFlavimonas oryzihabitansAerococcus viridansPseudomonas spp.Klebsiella oxytocaStaphylococcus xylosusStaphylococcus hominisKocuria roseaStaphylococcus epidermidisStaphylococcus simulansStaphylococcus warneriStaphylococcus lentusStreptococcus acidominimusCitrobacter freundiiProteus mirabilisPseudomonas putidaRazemCandida albicansCandida glabrataCandida kruseiSaccharomyces cerevisiae28M. Kierzkowska, A. Majewska, J. Kądzielska i wsp.4,3%7,5%2,6%6,8%13,2%21,0%44,6%Ryc. 1. Współistnienie flory bakteryjnej i grzybiczejw kanale szyjki macicy kobiet ciężarnychtycznymi, mogą być przyczyną bezobjawowej kolonizacji,jak również powodować zakażenie owodni i wewnątrz-maciczne zakażenia płodu [4, 9]. W prowadzonym badaniuwykazano,żez wiekiem ciąży zmniejsza się udziałLacto-bacillusspp. w mikroflorze kanału szyjki macicy. Zaobser-wowano wzrost częstości izolacjiStreptococcus agalactiaeiEnterococcus faecalisw okresie bliskim terminowi poro-du, w porównaniu z wcześniejszymi tygodniami ciąży.Może być to spowodowane faktem,żepaciorkowce i ente-rokoki produkują substancje podobne do bakteriocyn,które hamują wzrostLactobacillusspp. [11].W badanym materiale najczęściej izolowanoEntero-coccus faecalis(24,93%),Escherichia coli(14,25%),Strepto-coccus agalactiae(11,78%). W wynikach prezentowanychprzez Romejko E. i wsp. (2008) częstość izolacji wynosi od-powiednio 11%, 10%, 15%. Większy udziałStreptococcus.agalactiaew mikroflorze szyjki macicy w badaniu RomejkoE. i wsp. może wynikać z objęcia badaniem grupy kobietod 27-41 tygodnia ciąży, co dodatkowo potwierdza wystę-powanie dodatniej korelacji wieku ciąży z częstością izo-lacjiStreptococcus agalactiae(tabela 2).Tabela 2. Bakterie izolowane z kanału szyjki macicykobiet w 12-41. tygodniu ciążyGatunek12-27. tydz. 28-36. tydz. 37-41. tydz.68,63%7,85%1,96%7,84%3,92%9,80%66,67%11,77%3,43%4,41%1,47%12,25%57,00%13,29%7,97%8,70%0,72%12,32%Błonaśluzowapochwy jest miejscem bytowania licz-nych mikroorganizmów, które u części kobiet mogą byćrównież izolowane z wymazów pobranych z kanału szyjkimacicy. Bakteriami spełniającymi nadrzędną rolę ochron-ną są pałeczki kwasu mlekowego, zwłaszczaLactobacillusacidophilus. Pałeczki te produkują substancje ogranicza-jące namnażanie się drobnoustrojów: nadtlenek wodoru,biosurfaktan, bakteriocyny i inhibitory proteaz [3, 9, 11].W badanym materiale, pałeczki z rodzajuLactobacillusokazały się populacją dominującą. Stanowiły 60,58%wszystkich zidentyfikowanych drobnoustrojów.Okres ciąży wiąże się ze zmianą aktywności hormo-nalnej, a także z osłabieniem naturalnych mechanizmówochronnych, co może być przyczyną poważnych zaburzeńginekologicznych i w położnictwie [3, 10]. Należy podkreś-lić,żekażdy drobnoustrój, nawet ten zaliczany do mikro-flory fizjologicznej, może spowodować zakażenie u kobietciężarnych. Z drugiej jednak strony wykrycie bakteriitakich jak:E. coli,S. agalactiaelubK. pneumoniaenie zaw-sze musi być związane z infekcją o tej etiologii. Każdywynik badania mikrobiologicznego należy więc interpre-tować w oparciu o obraz kliniczny [2]. Dane z piśmien-nictwa podkreślają istotny udział bakterii beztlenowychjako czynników etiologicznych zakażeń błonyśluzowejkanału szyjki macicy [1, 2].W prowadzonym badaniu udział bakterii beztleno-wych wyniósł 9,31% nie wykonywano jednak badańw kierunkuGardnerella vaginalisiMobiluncusspp. Wyizo-lowano takie bakterie beztlenowe jak:Eubacterium len-tum,Peptostreptococcusspp.,Actinomyces naeslundii,Bifidobacteriumspp.,Streptococcus intermedius,Gemellamorbillorum,Veillonella parvula.Bifidobacteriumspp.warunkuje, podobnie jakLactobacillusspp. odpornośćkolonizacyjną. Pozostałe gatunki są bakteriami oportunis-Lactobacillus sppEnterococus faecalisStreptococusagalactiaeEscherichia coliKlebsiella pneumoniaeInne bakterieW piśmiennictwie podkreśla się,żeprawdopodobień-stwo rozwoju zakażenia grzybiczego wzrasta wraz z cza-sem trwania ciąży [12, 13]. Grzyby izolowane z kanałuszyjki macicy kobiet w 37-41. tygodniu ciąży stanowiły65,33% wyhodowań, a w 12-27. tygodniu ciąży zaledwie5,33%. Grzyby stanowiły 22,47% wszystkich izolacji, naj-częściej wykrywanoCandida albicans(20%). Dane z piś-miennictwa podają podobny udział grzybów w zakaże-niach szyjki macicy (20%), natomiast pochwa może byćskolonizowana przez gatunki grzybów aż u 50% kobietw tym wieku ciąży [2, 3].Problem zakażeń bakteryjnych i grzybiczych kobietw ciąży jest szczególnie istotny ze względu na zwiększoneryzyko wystąpienia powikłań infekcyjnych u matki i dzie-cka. Z tego powodu ważne jest wczesne rozpoznanie kli-niczne, mikrobiologiczne i leczenie zakażeń.Wnioski1) Kolonizacja kanału szyjki macicy bakteriami lub grzy-bami potencjalnie chorobotwórczymi dotyczy prawiepołowy kobiet ciężarnych.Ocena mikroflory bakteryjnej szyjki macicy u kobiet w ciąży292) Bakterie wykryto u blisko 35% kobiet, co może być rów-noznaczne z wystąpieniem zakażenia o tej etiologii.3) Obecność grzybów stwierdzona u 15% badanych ko-biet może być związana z zakażeniem lub z przejś-ciową kolonizacją.4) Wraz z wiekiem ciąży zmniejsza się udziałLactoba-cillusspp., wzrasta liczba bakterii i grzybów poten-cjalnie patogennych (Enterococcus faecalis, Esche-richia coli, Streptococcus agalactiae).5) Badanie w kierunku kolonizacjiStreptococcus aga-lactiaepowinno być wykonywane lub powtórzonebezpośrednio przed porodem, ponieważ częstość no-sicielstwa w 37-41. tygodniu ciąży wzrasta w stosunkudo 12-27. tygodnia ponad 4-krotnie.Piśmiennictwo[1] Lauterbach R. (2001)Infekcja płynu owodniowego oraz[6] Heczko P.B., Niemiec T., Lauterbach R. i wsp. (2008)Zalece-każenia. 2: 87-96.[7] Honig E., Mouton J.W., van der Meijden W.I. (2002)The epi-col. Reprod. Biol. 15, 105(2): 177-180.[8] Akdag G., Arsan S., Atasay B. (2004)The possible role of in-J. Perinatol. 24: 679-685.[9] Strombeck L. (2008)Vaginal commensal bacteria, Departa-ment of Infectious Medicine, Intellecta Infolog. University ofGothenburg, Gothenburg.[10] Olejek A., Kozak-Darmus J., Bilska-Janosik A. (2008)Zakażeniaukładu moczowo-płciowego u ciężarnych. Lekarz. 11: 16-19.[11] Martirosian G., Romanik M., Fiedrek D. (2005)AntagonizmZakażenia. 1, 43-46.[12] Foxman B. (1990)Epidemiology of vulvovaginal candidiasis:risk factors. Am. J. Public. Health. 80: 329-331.[13] Cotch M.F., Hillier S.L., Gibs R.S. (1998)Epidemiology and380.nia dotyczące wykazywania nosicielstwa paciorkowców gru-py B (GBS) u kobiet w ciąży i zapobiegania zakażeniomu noworodków spowodowanym przez ten drobnoustrój. Za-demiology of vaginal colonisation with group B streptococciin a sexually transmitted disease clinic. Eur. J. Obstet. Gyne-trauterine infections in unexplained second trimester abor-tions and macerated stillbirths: A study from a single center.Lactobacillus spp. wobec drobnoustrojów zawiązanych zezmianami patologicznymi w drogach moczowo-płciowych.każeń pochwy ciężarnych hospitalizowanych w klinice peri-natologii i ginekologii w Zabrzu. Gin. Pol. 75(12): 932-936.[4] Brook I. (2008)Bacteremia and septicemia due to anaerobicbacteria in newborns. Journal of Neonatal-Perinatal Medi-cine 1: 201-208.[5] Dimian C.O., Bingham J.S. (1996)Sexually transmitted di-seases and pregnancy.JEADV 6: 1-10.[2] Romejko E., Więch K., Achmed S., Czajkowski K. i wsp.(2008)Wpływ dodatniego posiewu z kanału szyjki macicyu rodzącej na przebieg porodu, połogu i stan noworodka.Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia 1( 2): 111-115.[3] Kaźmierczak W., Wnęk M., Kamiński K. (2004)Częstość za-przedwczesne pęknięcie błon płodowych jako czynniki ry-zyka zakażenia płodu.[W:]ABC Zakażeń noworodka, Medy-cyna Praktyczna. Warszawa.outcomes associated with moderate to heavy Candida colo-nization during pregnancy. Am. J. Obstet. Gynecol. 178: 374-JMarta KierzkowskaKatedra i Zakład Mikrobiologii LekarskiejWarszawski Uniwersytet Medycznyul. Chałubińskiego 5, 02-004 Warszawae-mail: mar_tki@poczta.fmEvaluation of bacterial flora found in the the cervix of pregnant womenMany studies of the microflora of the female genital tract have been concerned with infectious processes. Thus thecervical microflora has been shown to include a variety of anaerobic and aerobic microorganisms with potential forcausing perinatal infections and the upper genital tract infections. The aim of this study was to examine the bacterialand fungal colonisation of cervix of women in different periods of pregnancy. A total 585 cervical swabs were takenduring routine gynecologic examination from women attending the Department of Obstetrics and Gynecology,InfantJesus Hospital in Warsaw. Clinical samples were screened for aerobic, anaerobic bacteria and fungi. Isolated bacteriawere submitted to identification in the automatic ATB system using biochemical test (bioMérieux, France) In 261(44.62%) clinical samples were isolatedLactobacillusspp. alone. The potentially pathogenic bacteria were identifiedin 77. 53% samples, and fungi in 22.47% materials. Bacterial and fungal colonisation of cervix indicates nearly 50% ofpregnant women. All isolated and identified microorganisms can be etiological agents of cervicitis. The distributionsof bacteria in our groups of patients were different. Incidence ofLactobacillusspp. (one of the member of naturalmicroflora) is decreasing during pregnancy and we observed increment of isolation potentially pathogenic bacteria.Key words:coli uteri, normal mikroflora, bacterial infection, fungal infection, microbial examination [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

happyhour.opx.pl