Ocena ryzyka -zasady i przepisy

Ocena ryzyka -zasady i przepisy, BHP

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
OPINIE
Rozdział 5/1.
5/1. Zasady oceny ryzyka zawodowego – karta
oceny ryzyka
5/1. Zasady oceny ryzyka zawodowego – karta oceny ryzyka
Spis treœci
1. Kto, kiedy i dlaczego dokonuje oceny ryzyka
zawodowego .............................. 1
1.1. Przepisy, podstawowe pojêcia ............. 1
1.2. Cel dokonywania oceny ryzyka ............ 2
1.3. Sytuacje, w których nale¿y dokonaæ oceny
ryzyka zawodowego ..................... 3
1.4. Osoby oceniaj¹ce ryzyko zawodowe ........ 3
2. Podstawa oceny ............................ 3
3. Elementy ryzyka zawodowego................. 4
3.1. Prawdopodobieñstwa urazu lub utraty zdrowia 4
3.2. Czêstotliwoœæ i czas trwania ekspozycji ...... 4
3.3. Mo¿liwoœæ unikniêcia lub ograniczenia skutków 4
4. Proces oceny ryzyka zawodowego ............. 4
5. Zbieranie informacji ......................... 5
6. Identyfikacja zagro¿eñ ....................... 6
7. Metody szacowania ryzyka zawodowego ........ 6
7.1. Lista kontrolna ......................... 7
7.2. Analiza bezpieczeñstwa pracy ............. 9
7.3. Analiza „Co–gdy?” ...................... 9
7.4. Technika FMEA ........................ 9
8. Metody szacowania elementów ryzyka .......... 10
8.1. Szacowanie elementów ryzyka w zgodzie
z Polsk¹ Norm¹ PN-N-18002 ............. 10
8.1.1. Szacowanie ciê¿koœci nastêpstw....... 11
8.1.2. Szacowanie prawdopodobieñstwa ..... 12
8.2. Szacowanie na podstawie pomiarów ........ 12
9. Ocena ryzyka dokonana na podstawie szacowania . 12
10. Plan dzia³añ ................................ 14
11. Dokumentacja ............................. 14
Wzór karty dokumentowania oceny ryzyka
zawodowego .............................. 16
1. Kto, kiedy i dlaczego dokonuje oceny ryzyka
zawodowego
1.1. Przepisy, podstawowe pojêcia
Zgodnie z art. 226 Kodeksu pracy (tj. Dz.U z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.),
praco-
dawca ma obowi¹zek:
stosowania niezbêdnych œrodków profilaktycznych zmniejszaj¹cych to ryzyko,
kwiecień2005
1
Rozdzia³ 5/1.
Leszek Pietrzak
5. Ryzyko zawodowe
kwiecieñ 2005
oceniania i dokumentowania ryzyka zawodowego zwi¹zanego z wykonywan¹
prac¹,
OPINIE
5. Ryzyko zawodowe
Rozdział 5/1.
informowania pracowników o ryzyku zawodowym zwi¹zanym z wykony-
wan¹ przez nich prac¹ oraz
informowania pracowników o zasadach ochrony przed zagro¿eniami.
Obowi¹zek oceniania i dokumentowania ryzyka zawodowego przez pracodawcê
zosta³ zapisany ponadto w § 39 ust. 1 rozporz¹dzenia Ministra Pracy i Polityki So-
cjalnej z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeñstwa i higieny pracy
(tj. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650).
Definicje
podstawowych
pojęć
W § 2 pkt 7 ww. rozporz¹dzenia zdefiniowano ponadto
pojêcie ryzyka zawodowe-
go
, za które uwa¿a siê prawdopodobieñstwo wyst¹pienia niepo¿¹danych zda-
rzeñ zwi¹zanych z wykonywan¹ prac¹, powoduj¹cych straty, w szczególnoœci
wyst¹pienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku
zagro¿eñ zawodowych wystêpuj¹cych w œrodowisku pracy lub sposobie wyko-
nywania pracy.
W tym samym rozporz¹dzeniu (§ 2 pkt 13) okreœlono tak¿e
pojêcie zagro¿enia
,
pod którym rozumie siê stan œrodowiska pracy mog¹cy spowodowaæ wypadek lub
chorobê.
Pojêcie ryzyka zawodowego zdefiniowane zosta³o równie¿ w europejskiej normie
PN-EN 1050:1999, wg której jest kombinacj¹ prawdopodobieñstwa wyst¹pienia
i stopnia ciê¿koœci mo¿liwego urazu lub pogorszenia stanu zdrowia w sytuacji za-
gra¿aj¹cej, tj. ka¿dej takiej sytuacji, w której cz³owiek eksponowany jest na jeden
lub wiêcej czynników niebezpiecznych, szkodliwych lub uci¹¿liwych.
W Polskiej Normie PN-N-18001:2004 Systemy zarz¹dzania bezpieczeñstwem i hi-
gien¹ pracy, zdefiniowano inne wa¿ne dla oceny ryzyka zawodowego pojêcia. I tak:
nara¿enie
to podleganie oddzia³ywaniu czynników niebezpiecznych, szkodli-
wych lub uci¹¿liwych zwi¹zanych z wykonywaniem pracy,
œrodki ochronne
to œrodki ochrony zbiorowej i indywidualnej, a tak¿e inne
œrodki natury technicznej b¹dŸ organizacyjnej stosowane, aby zminimalizowaæ
ryzyko zawodowe.
1.2. Cel dokonywania oceny ryzyka
Podstawowym celem oceny ryzyka zawodowego jest zapewnienie mo¿liwie naj-
lepszej ochrony zdrowia pracowników i zapewnienia ci¹g³ej poprawy bezpie-
czeñstwa pracy,
które to bezpieczeñstwo osi¹ga siê poprzez:
okreœlenie, czy ww. zagro¿enia nios¹ za sob¹ ryzyko zawodowe,
odpowiednie wyposa¿enie stanowisku pracy,
w³aœciwy dobór stosowanych materia³ów,
odpowiedni¹ organizacjê procesu pracy.
Istotnym celem oceny ryzyka jest te¿ wykazanie pracownikom (ich przedstawi-
cielom) i organom nadzoru nad warunkami pracy, ¿e warunki panuj¹ce na poszcze-
gólnych stanowiskach pracy zosta³y gruntownie przeanalizowane, a zastosowane
œrodki ochronne s¹ w³aœciwe.
Efektem oceny powinno byæ rozstrzygniêcie czy ryzyko jest odpowiednio kon-
trolowane i czy mo¿na je uznaæ za akceptowalne, a jeœli nie, to jakie œrodki mo¿na
zastosowaæ w celu jego redukcji.
2
kwiecień2005
sprawdzenie, czy zidentyfikowano wystêpuj¹ce na stanowiskach pracy za-
gro¿enia,
5/1. Zasady oceny ryzyka zawodowego – karta oceny ryzyka
OPINIE
Rozdział 5/1.
Ocena ryzyka zawodowego musi dostarczyæ niezbêdnych informacji do podej-
mowania dzia³añ naprawczych i ustalania kolejnoœci ich wprowadzania.
1.3. Sytuacje, w których nale¿y dokonaæ oceny ryzyka
zawodowego
Ryzyko zawodowe
nale¿y oceniæ zawsze
w przypadku:
wprowadzania zmian (technologicznych, organizacyjnych) na stanowisku pracy,
zmian w stosowanych œrodkach ochronnych.
Obowi¹zkowo oceniamy ryzyko zawodowe, jeœli nast¹pi³y zmiany wymagañ do-
tycz¹cych ocenianych stanowisk pracy, a tak¿e za ka¿dym razem po zaistnieniu
wypadku przy pracy.
Dobr¹ praktyk¹ jest ocenianie ryzyka zawodowego okresowo.
1.4. Osoby oceniaj¹ce ryzyko zawodowe
Ocena ryzyka zawodowego nie powinna byæ dzie³em jednej osoby. Dobrze jest
w tym celu tworzyæ zespo³y z³o¿one z pracodawcy i pracowników przez niego wy-
znaczonych. Zaleca siê tak¿e, aby w sk³ad zespo³u oceniaj¹cego w³¹czyæ ekspertów
zewnêtrznych.
Cz³onków zespo³u nale¿y powo³ywaæ spoœród osób:
Zespół ds.
oceny ryzyka
zawodowego
znaj¹cych i rozumiej¹cych zasady oceny ryzyka zawodowego,
maj¹cych odpowiedni zasób wiedzy niezbêdnej do identyfikacji zagro¿eñ,
umiej¹cych prawid³owo oceniæ skutki zagro¿eñ, które wystêpuj¹ na danym sta-
nowisku pracy,
potrafi¹cych okreœliæ sposób dzia³ania prowadz¹cy do wykluczania b¹dŸ mini-
malizowania wystêpuj¹cych zagro¿eñ.
2. Podstawa oceny
Podstaw¹ oceny ryzyka zawodowego zwi¹zanego z konkretn¹ sytuacj¹ lub proce-
sem technologicznym jest kombinacja:
najwy¿szej daj¹cej siê przewidzieæ ciê¿koœci urazu lub pogorszenia stanu
zdrowia.
Poniewa¿ ciê¿koœæ urazu cia³a lub pogorszenia stanu zdrowia zale¿¹ od wielu czyn-
ników wystêpuj¹cych w danej sytuacji zagro¿enia, a ponadto tylko niektóre z tych
czynników mo¿na (czasem tylko czêœciowo) przewidzieæ,
oceniaj¹c ryzyko zawo-
dowe powinno siê zak³adaæ najciê¿szy uraz lub najwiêksze pogorszenie stanu
zdrowia
, które mo¿e byæ spowodowane ka¿dym ze zidentyfikowanych zagro¿eñ.
Taki najgorszy z mo¿liwych wariant nale¿y przyjmowaæ zawsze, nawet wówczas,
gdy prawdopodobieñstwo zaistnienia takiego urazu lub pogorszenia siê stanu
zdrowia nie jest wysokie.
kwiecień2005
3
tworzenia nowych stanowisk pracy,
prawdopodobieñstwa wyst¹pienia urazu lub utraty zdrowia,
OPINIE
5. Ryzyko zawodowe
Rozdział 5/1.
3. Elementy ryzyka zawodowego
Precyzyjne okreœlenie elementów ryzyka zawodowego,
zw³aszcza w ma³ych lub
œrednich zak³adach pracy jest z regu³y trudne i
mo¿e byæ oszacowane jedynie
z przybli¿eniem
.
Mo¿liwoœæ wyst¹pienia urazu cia³a lub utraty zdrowia
sk³ada siê z takich elemen-
tów, jak:
czêstotliwoœæ wystêpowania zjawiska i czas ekspozycji,
mo¿liwoœæ unikniêcia (lub ograniczenia) szkody.
3.1. Prawdopodobieñstwa urazu lub utraty zdrowia
Prawdopodobieñstwo wyst¹pienia niebezpiecznego zdarzenia
zale¿y od nieza-
wodnoœci elementów struktury: cz³owiek – maszyna – œrodowisko. Prawdopodo-
bieñstwo to mo¿na oszacowaæ na podstawie danych zawartych w:
analizach ryzyka na podobnych stanowiskach pracy,
danych statystycznych dotycz¹cych podobnych wydarzeñ.
3.2. Czêstotliwoœæ i czas trwania ekspozycji
Czêstotliwoœæ i czas trwania ekspozycji zale¿¹ od:
koniecznoœci dostêpu i charakteru dostêpu do ww. stref,
czasu przebywania,
liczby osób, które musz¹ przebywaæ w strefach niebezpiecznych.
3.3. Mo¿liwoœæ unikniêcia lub ograniczenia skutków
Ten element ryzyka zawodowego zwi¹zany jest z:
mo¿liwoœci¹ unikniêcia wypadku (refleks, zwinnoœæ, unik, ucieczka),
œwiadomoœci¹ ryzyka (wiedza ogólna, wyszkolenie i doœwiadczenie pracowni-
ka, obserwacja urz¹dzeñ sygnalizuj¹cych).
4. Proces oceny ryzyka zawodowego
Zasada syste-
matycznego
działania
Ocena ryzyka zawodowego jest procesem wieloetapowym
i mo¿e byæ przeprowa-
dzana „krok po kroku”. Wa¿ne jest, aby dzia³aæ metodycznie, bo tylko tak mo¿na
uzyskaæ pe³ne i wiarygodne dane, konieczne do w³aœciwego zarz¹dzania ryzykiem.
Proces ten przebiega w kilku podanych poni¿ej etapach:
zbieranie informacji niezbêdnych do oceny ryzyka zawodowego,
analiza zebranych informacji i identyfikowanie zagro¿eñ wystêpuj¹cych na sta
-
nowisku pracy,
szacowanie i ocena ryzyka zwi¹zanego ze zidentyfikowanymi zagro¿eniami,
4
kwiecień2005
prawdopodobieñstwo wyst¹pienia zdarzenia niebezpiecznego,
opisach wypadków i zdarzeñ potencjalnie wypadkowych,
czêstoœci dostêpu do stref niebezpiecznych,
prêdkoœci¹ pojawiania siê zagro¿enia,
5/1. Zasady oceny ryzyka zawodowego – karta oceny ryzyka
OPINIE
Rozdział 5/1.
wyznaczanie dopuszczalnoœci ryzyka,
formu³owanie zaleceñ dotycz¹cych dzia³añ eliminuj¹cych lub ograniczaj¹cych
ryzyko.
5. Zbieranie informacji
Przygotowuj¹c siê do oceny ryzyka zawodowego nale¿y
dokonaæ przegl¹du sta-
nowiska pracy
i zastanowiæ siê co mo¿e powodowaæ zagro¿enie. Dobrze jest w tym
celu przyjrzeæ siê:
Przegląd stano-
wisk pracy
lokalizacji stanowiska pracy,
zadaniom, jakie na tym stanowisku s¹ wykonywane,
osobom zatrudnionym na tym stanowisku (uwaga – nale¿y uwzglêdniæ osoby,
które obowi¹zuj¹ szczególne uregulowania w prawie pracy np. m³odocianych,
kobiety w ci¹¿y, czy osoby niepe³nosprawne),
stosowanym œrodkom pracy, materia³om i operacjom technologicznym,
sposobom wykonywania pracy,
stosowanym œrodkom ochronnym.
Potrzebne do oceny ryzyka zawodowego informacje znajd¹ Pañstwo tak¿e anali-
zuj¹c:
Źródła
informacji
dane techniczne maszyn lub narzêdzi (mo¿na je otrzymaæ od producenta lub
dostawcy);
procedury technologiczne i instrukcje obs³ugi;
wyniki pomiarów czynników szkodliwych i niebezpiecznych, wystêpuj¹cych
na stanowisku pracy;
czynniki psychologiczne, spo³eczne i fizyczne;
organizacjê przedsiêwziêæ zmierzaj¹cych do zapewnienia w³aœciwych warun-
ków pracy,
wypadków przy pracy i zdarzeñ potencjalnie wypadkowych,
chorób zawodowych,
awarii;
przepisy prawne, normy i literaturê naukowo-techniczn¹;
karty charakterystyk substancji niebezpiecznych (jeœli s¹ wykorzystywane
w produkcji).
Nie wolno te¿ zaniedbaæ obserwacji:
œrodowiska pracy,
zadañ wykonywanych na stanowisku pracy i poza nim.
Warto sprawdziæ te¿, czy praca jest wykonywana zgodnie z ustalonymi procedu-
rami.
Bardzo wa¿nym elementem w ca³ej procedurze dokonywania oceny ryzyka zawo-
dowego jest wywiad z zatrudnionymi na danym stanowisku pracownikami. Ele-
mentu tego nie wolno lekcewa¿yæ i pomijaæ, gdy¿ to w³aœnie pracownicy mog¹ za-
uwa¿aæ rzeczy, które nie s¹ oczywiste na pierwszy rzut oka.
Wywiad z pra-
cownikami
kwiecień2005
5
dokumentacjê:
czynników zewnêtrznych, mog¹cych wp³yn¹æ na stanowisko pracy (np. czyn-
ników atmosferycznych, czy sytuacji, kiedy praca na stanowisku jest wykony-
wana okazjonalnie przez innych pracowników),
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

happyhour.opx.pl