Ochrona odgromowa i ...

Ochrona odgromowa i przepięciowa. Normy 7, Biblioteka (,,itp), elektronika i mechanika

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
OCHRONA ODGROMOWA
I PRZEPIĘCIOWA
NORMY I ZALECENIA DOTYCZĄCE OCHRONY
ODGROMOWEJ OBIEKTÓW BUDOWLANYCH
Andrzej W. Sowa
Politechnika Białostocka
I
nstalacje piorunochronne na obiektach budowlanych powinny być wykonane zgodnie z
zaleceniami Polskich Norm. Takie wymagania zawiera obowiązujące Rozporządzenie Ministra
Infrastruktury, w którym stwierdzono, że:
•
budynek należy wyposażyć w instalację chroniącą od wyładowań atmosferycznych (§ 53, pkt. 2),
•
instalacja powinna być wykonana zgodnie z Polską Normą dotyczącą ochrony odgromowej obiektów
budowlanych (§ 184).
Początkowo krajowe normy ochrony odgromowej zawierały podstawowe zalecenia określające
zasady ochrony ludzi oraz różnorodnych obiektów budowlanych. W roku 2001 zaczęto
wprowadzać międzynarodowe normy ochrony odgromowej, wśród których można wyodrębnić
cztery podstawowe grupy tematyczne (tabeli 1.) określające:
•
sposób wyznaczania poziomów ochrony urządzenia piorunochronnego,
•
podstawowe zasady ochrony odgromowej obiektów budowlanych,
•
podstawowe zasady ochrony przed piorunowym impulsem elektromagnetycznym
LEMP
(Lightning ElectroMagnetic Pulse),
•
wymagania stawiane elementom urządzenia piorunochronnego.
Informacje zawarte w normach ochrony odgromowej oraz ochrony przed LEMP wykorzystano przy
określaniu zakresu badań urządzeń do ograniczania przepięć w instalacji elektrycznej oraz w liniach
przesyłu sygnałów.
Od kilku lat prowadzone są prace, których celem jest uporządkowanie norm ochrony odgromowej.
W ich wyniku powstały normy serii IEC 62305 (5 norm), z których w kraju wprowadzono:
PN-EN 62305-1:2006 (U),
Ochrona odgromowa - Część 1: Wymagania ogólne.
PN-EN 62305-2:2006 (U),
Ochrona odgromowa - Część 2: Zarządzanie ryzykiem.
PN-EN 62305-2:2006 (U),
Ochrona odgromowa - Część 3: Uszkodzenia fizyczne obiektów budowlanych i zagrożenie
życia.
PN-EN 62305-4:2006 (U),
Ochrona odgromowa - Część 4: Urządzenia elektryczne i elektroniczne w obiektach
budowlanych.
Zakres tematyczny poszczególnych norm z serii EN 62305 zestawiono w tabeli 2.
Na bazie norm przedstawionych norm opracowywane są również normy określające zasady
ochrony różnego rodzaju obiektów, które albo nie są opisane w normach ochrony odgromowej albo
wymagają dokładniejszego przedstawienie szczegółowych rozwiązań. Ograniczając zagrożenie
piorunowe ludzi i urządzeń należy również zaprojektować i wykonać odpowiednią ochronę
odgromową wewnątrz obiektu budowlanego.
Tabeli 1.
Zestawienie podstawowych norm dotyczących ochrony odgromowej
Zakres tematyczny
Zestawienie norm
Normy ochrony
odgromowej przed
rokiem 2001.
PN-86/E-05003/01:
Ochrona odgromowa obiektów budowlanych. Wymagania ogólne.
PN-89/E-05003/03
Ochrona odgromowa obiektów budowlanych. Ochrona obostrzona
PN-92/E-05003/04:
Ochrona odgromowa obiektów budowlanych. Ochrona specjalna
Ochrona odgromowa
obiektów budowlanych
oraz wybór poziomów
ochrony dla urządzeń
piorunochronnych
PN-IEC 61024-1:2001,
Ochrona odgromowa obiektów budowlanych. Zasady ogólne.
PN-IEC 61024-1:2001/Ap1 grudzień 2002,
Ochrona odgromowa obiektów budowanych.
Część 1. Zasady ogólne.
PN-IEC 61024-1-1:2001,
Ochrona odgromowa obiektów budowanych. Zasady ogólne.
Wybór poziomów ochrony dla urządzeń piorunochronnych.
PN-IEC 61024-1-1:2001/Ap1 grudzień 2002,
Ochrona odgromowa obiektów
budowanych. Zasady ogólne. Wybór poziomów ochrony dla urządzeń piorunochronnych.
PN-IEC 61024-1-2:2002,
Ochrona odgromowa obiektów budowlanych. Zasady ogólne.
Przewodnik B – Projektowanie, montaż, konserwacja i sprawdzanie urządzeń pioru-
nochronnych.
Elementy instalacji
piorunochronnej
PN-EN 50164-1:2002U,
Elementy urządzenia piorunochronnego (LPS) Część 1:
Wymagania stawiane elementom połączeniowym.
PN-EN 50164-2:2003(U)
Elementy urządzenia piorunochronnego (LPS). Część 2:
Wymagania dotyczące przewodów i uziomów
Ochrona przed
piorunowym impulsem
elektromagnetycznym
PN-IEC 61312-1:2001,
Ochrona przed piorunowym impulsem elektromagnetycznym. Zasady
ogólne.
PN-IEC/TS 61312-2:2002,
Ochrona przed piorunowym impulsem elektromagnetycznym
(LEMP). Część 2. Ekranowanie obiektów, połączenia wewnątrz obiektów i uziemienia.
PN-IEC/TS 61312-3:2003,
Ochrona przed piorunowym impulsem elektromagnetycznym.
Część 3. Wymagania urządzeń do ograniczania przepięć (SPD).
Tabela 2.
Zakres tematyczny norm serii EN 62305
Norma
Zakres tematyczny
PN-EN 62305-1:2006 (U),
Ochrona odgromowa -
Część 1:
Wymagania
ogólne
Ochrona odgromowa obiektów włącznie z ich instalacjami, zawartością i osobami oraz
urządzeń usługowych przyłączonych do obiektu.
Z wyłączeniem:
- urządzeń kolejowych;
- pojazdów, okrętów, samolotów, instalacji przybrzeżnych;
- wysokociśnieniowych rurociągów podziemnych;
- rurociągów oraz linii energetycznych i telekomunikacyjnych nie przyłączonych do
obiektu.
PN-EN 62305-2:2006 (U),
Ochrona odgromowa -
Część 2:
Zarządzanie
ryzykiem
Zakres
Oszacowanie ryzyka powodowanego przez piorunowe wyładowania doziemne w
obiektach budowlanych i urządzeniach usługowych
PN-EN 62305-2:2006 (U),
Ochrona odgromowa -
Część 3:
Uszkodzenia
fizyczne obiektów
budowlanych i zagrożenie
życia.
Zakres
Wymagania dotyczące ochrony obiektów przed szkodami fizycznymi za pomocą LPS i
ochrony istot żywych przed porażeniem napięciami dotykowymi i krokowymi w pobliżu
urządzenia piorunochronnego.
•
Projektowanie, wykonanie, sprawdzanie i utrzymanie LPS w obiektach dowolnej
wysokości.
•
Ustalenie środków ochrony istot żywych przed porażeniem napięciami dotykowymi i
krokowymi.
PN-EN 62305-4:2006 (U),
Ochrona odgromowa -
Część 4:
Urządzenia
elektryczne i elektroniczne
w obiektach budowlanych
Zakres
Projektowanie, wykonanie, utrzymanie, sprawdzanie i testowanie systemu środków
ochrony przed oddziaływaniem LEMP na urządzenia elektryczne i elektroniczne
wewnątrz obiektu, w celu redukcji ryzyka trwałych szkód pod wpływem piorunowych
impulsów elektromagnetycznych.
W tabelach 3 i 4 zestawiono podstawowe rozporządzenia dotyczące ochrony odgromowej i
określające zasady dobory i rozmieszczania urządzeń do ograniczania przepięć.
Tabela 3.
Rozporządzenia zawierające zalecenia dotyczące ochrony odgromowej i przepięciowej
Rozporządzenie
Podstawowe wymagania
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i
Gospodarki Żywnościowej
z dnia 07.10. 1997 r.
w sprawie warunków technicznych, ja
kim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich
usytuowanie (Dz. U. 1997 Nr 132, poz. 877)
Rozdział 5 - Bezpieczeństwo pożarowe i zabezpieczenie przed
wybuchem
§ 44.
Budowle rolnicze powinny być chronione przed
wyładowaniami atmosferycznymi.
Rozdział 1 - Przepisy ogólne
Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej
z
dnia 02. 08. 1996r. w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty
budowlane nie będące budynkami, służące obronności
państwa oraz ich usytuowanie (Dz. U. 1996, Nr 103,
poz. 447) z późniejszymi zmianami (Dz. U.2002 Nr
120, poz. 1291).
§ 6b. 1.
W instalacjach elektrycznych wykonanych na
terenie obiektów budowlanych powinny być zastosowane:
………
6)
urządzenia ochrony przepięciowej.
2.
Wymagania, o których mowa w ust. 1, uznaje się za
spełnione, jeżeli instalacje te odpowiadają Polskim
Normom projektowania i wykonywania instalacji
elektrycznych.
Rozdział 3 - Stacje gazowe
Rozporządzenie Ministra Gospodarki
z dnia
30.07. 2001 r. w sprawie warunków technicznych
jakim powinny odpowiadać sieci gazowe (
Dz.U.2001, Nr 97,poz.1055).
§ 53.1.
Stacja gazowa powinna być zabezpieczona
przed wyładowaniami i przepięciami elektrycznymi.
Rozdział 4 - Tłocznie gazu
§ 78.
Obiekty tłoczni powinny być wyposażone w:
…..
5)
instalację ochrony odgromowej i przeciw-porażeniowej.
Dział II - Bazy paliw płynnych
Rozdział 4 - Zabezpieczenie bazy paliw płynnych
Rozporządzenie Ministra Gospodarki
z dnia
21.11.2005 r. w sprawie warunków technicznych,
jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw
płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne
służące do transportu ropy naftowej i produktów
naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. 1996, Nr 103,
poz. 477)
§ 41.2.
Zbiorniki, a także obiekty technologiczne i budynki
powinny być chronione przed wyładowaniami
atmosferycznymi, elektrycznością statyczną oraz
przepięciami, zgodnie z wymaganiami określonymi w
Polskich Normach.
Dział IV – Stacje paliw płynnych i stacje kontenerowe
Rozdział 3 – Zabudowa stacji paliw płynnych
§ 107.
Zadaszenia, o którym mowa w § 106, powinny być
wyposażone w instalację odgromową wykonaną zgodnie z
wymaganiami określonymi w Polskich Normach.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki
z dnia
10.07. 2001 r. w sprawie warunków technicznych
dozoru technicznego, jakim powinny odpowiadać
przenośniki kabinowe i krzesełkowe (Dz. U. 2001, Nr
77, poz. 827).
Rozdział 3 - Wyposażenie
§ 18.
Urządzenia elektryczne powinny mieć zapewnioną
skuteczną ochronę przepięciową
,
przeciwporażeniową oraz
odgromową
,
a także stan izolacji przewodów, zgodnie z wy-
maganiami określonymi w Polskich Normach.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki
z dnia
28.12. 2001 r. w sprawie warunków technicznych
dozoru technicznego, jakim po
winny odpowiadać dźwigniki (Dz. U. 2002, Nr 4, poz.
43).
Rozdział 5 - Układy i urządzenia sterownicze
§ 52.
Układy wyposażone w łączniki półprzewodnikowe
powinny być zabezpieczone przed zakłóceniami własnymi
lub
mogącymi
spowodować
niekontrolowane
uruchomienie
któregokolwiek
z
mechanizmów dźwignika.
zewnętrznymi,
Informacje zawarte w normach ochrony odgromowej oraz ochrony przed LEMP wykorzystano przy
określaniu zakresu badań urządzeń do ograniczania przepięć w instalacji elektrycznej oraz w liniach
przesyłu sygnałów
Na bazie norm zestawionych w tabeli 1 opracowywane są również normy określające zasady
ochrony różnego rodzaju obiektów, które albo nie są opisane w normach ochrony odgromowej albo
wymagają dokładniejszego przedstawienie szczegółowych rozwiązań (tabela 2).
Tabela 2.
Przykładowe zestawienie norm określających zasady ochrony odgromowej różnorodnych
obiektów
Zakres tematyczny
Zestawienie norm
Ochrona obiektów
telekomunikacyjnych
ITU-T Recommendation K.20. (02/00)
Resistibility of telecommunication equipment installed
in a telecommunication centre to overvoltages and overcurrents.
ITU-T Recommendation K.27. (05/96)
Bonding configurations and earthing inside a
telecommunication building.
ITU-T Recommendation K.40. (10/96);
Protection against interference: Protection against
LEMP in telecommunications centers.
Linie
telekomunikacyjne
PN-EN 61663-1:2002 (U),
Ochrona odgromowa - Linie telekomunikacyjne - Część 1:
Instalacje światłowodowe
PN-EN 61663-2:2002 (U)
Ochrona odgromowa - Linie telekomunikacyjne - Część 2: Linie
wykonywane przewodami metalowymi
Stacje i linie
elektroenergetyczne
PN-E-05115:2002,
Instalacje elektroenergetyczne prądu przemiennego o napięciu wyższym
do 1000V (przedstawiono metody ochrony od bezpośrednich uderzeń pioruna ).
IEEE Std. 998-1996,
IEEE Guide for Direct Lightning Stroke Shielding of Substation.
IEEE Std. 1410TM-2004,
IEEEE Guide for Improving the Lightning Perforrmance of Electric
Power Overhead Distribution Lines.
Elektrownie wiatrowe
IEC TR 61400-24:2002,
Wind turbine generator systems- Part 24: Lightning protection.
IEC 88/117/CD: 1999
,
Wind turbine generator systems- Part 24. Lightning protection for wind
turbine.
Niewielkie obiekty
pływające
ISO 10134:
Small craft – Electrical devices – Lightning protection. 1993.03.01
Standard and Recommendation Practices for Small Craft
. Standard E-4, Lightning
Protection. American Boat and Yacht Council,.
Fire Protection Standard for Motor Craft
– NFPA 302, 14. National Fire Protection
Association
Elektrownie atomowe
KTA 2206
Auslegung von Kernkraftwerken gegen Blitzeinwirkungen
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

happyhour.opx.pl