Ochrona środowiska z 24 czerwca 08 ...

Ochrona środowiska z 24 czerwca 08 (nr 122), Gazeta Prawna i Gazeta Podatkowa

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Dodatek do Gazety Prawnej Wydawca: Infor Sprzedaż łącznie z GP ISSN: 1232-6712
nr 122 (2244) 24 czerwca 2008
C1
RAPORT Ochrona środowiska w Unii Europejskiej
Nowa lista obszarów Natura
Rząd polski zgłosił do Komisji Europejskiej łącznie 488 obszarów Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura
2000. Zajmie to 18 proc. terytorium kraju. Docelowo do tej sieci będzie należeć 20 proc. powierzchni kraju.
niedawno przez
Polskę propozycji
364 to specjalne obszary
ochrony siedlisk i 124 obsza-
ry specjalnej ochrony ptaków.
Osiem spośród nich to obsza-
ry typu C, co oznacza, że ma-
ją idealne, wręcz pokrywają-
ce się granice występowania
ptaków szczególnie chronio-
nych. Oprócz tego funkcjonu-
je lista obszarów potencjal-
nych, tzw. Shadow List, czyli
obszarów zgłoszonych przez
polskie organizacje ekolo-
giczne do Komisji Europej-
skiej (KE) w formie skargi. Na
liście tej znajduje się 101 po-
tencjalnych obszarów siedli-
skowych i 15 obszarów pta-
sich, które nie zostały jeszcze
uwzględnione w sieci Natura
2000. Mimo to jest pewna
zgodność pomiędzy stroną
rządowa a organizacjami po-
zarządowymi w kwestii Sha-
dow List.
Zdaniem MACIEJA NOWICKIEGO, ministra środowiska, po dwóch latach nastąpił przełom, polski rząd
i organizacje ekologiczne zaczęły współpracować jak partnerzy
konferencji poświęconej ESE Na-
tura 2000. Z całego sektora
ochrony środowiska i gospodar-
ki wodnej na sieć Natura 2000
przypada aż osiem naruszeń
prawa unijnego oraz dwie skar-
gi KE skierowane do Trybunału
Sprawiedliwości Wspólnot Eu-
ropejskich (TSWE). Jedna ze
skarg dotyczy sprawy niewyzna-
czenia w terminie 15 obszarów
ptasich oraz zmniejszenia granic
już wyznaczonych 15 obszarów
w stosunku do tzw. IBA (Impor-
tant Bird Areas) będących pod-
stawą wyznaczenia obszarów
ptasich. Aby uniknąć prawdopo-
dobnych kar w tym zakresie,
Polska powinna wyznaczyć bra-
kujące obszary możliwie jak naj-
wcześniej, tj. do końca lipca tego
roku. Czasu jest niewiele, bo do-
chodzi do tego jeszcze procedu-
ra informowania i uzgadniania
z ludnością, która zamieszkuje
obszary Natura 2000.
KE przedstawiła jeszcze Pol-
sce dwa naruszenia związane
z faktem, że przepisy obecnej
ustawy z 16 kwietnia 2004 r.
o ochronie przyrody (Dz.U.
z 2004 r nr 92, poz. 880),
z późn. zm.) nie transponują we
właściwy sposób dyrektyw unij-
nych (siedliskowej i ptasiej). Za-
danie to miało zostać zrealizo-
wane do końca 2007 roku po-
przez znowelizowanie wspo-
mnianej ustawy. Niestety, nie
zostało wykonane. Ponadto, jak
twierdzą eksperci, obecne prze-
pisy wspomnianej ustawy, jak
i ustawy z 27 kwietnia 2001 r.
Prawo ochrony środowiska
(Dz.U. z 2001 r. nr 62 poz. 627)
są zbyt ogólne. Organizacje eko-
logiczne są dyskryminowane
w procesie wydawania i opinio-
wania oceny oddziaływania in-
westycji na środowisko. W no-
wych projektach rozwiązań
prawnych w tej dziedzinie tego
typu instytucje będą mogły brać
udział. Ministerstwo Środowi-
ska przygotowało nowelizację
wspomnianych ustaw, które są
obecnie jeszcze w trakcie uzgod-
nień międzyresortowych
i w trakcie procedury konsultacji
społecznych.
wych, nieznanych (szeroko) do
tej pory występowań siedlisk
przyrodniczych oraz niezna-
nych powszechnie siedlisk ga-
tunków roślin i zwierząt.
Jednocześnie autorzy tzw.
Shadow List 2006 na podstawie
najnowszych danych przygoto-
wali zaktualizowany dokument
o nazwie Shadow List 2008.
W odpowiedzi na to resort
srodowiska przeprowadził oce-
nę kompletności sieci Natura
2000. Bazował on na podsta-
wie wszystkich inwentaryzacji
przyrodniczych i na monitorin-
gu przeprowadzonym m.in.
w 2007 roku. Głównym zada-
niem było określenie niezbęd-
nego zasięgu Europejskiej Sie-
ci Ekologicznej (ESE) Natura
2000 na terenie Polski zgodnie
z kryteriami stosowanymi
w KE.
Implementacja prawa unijnego
Być może unikniemy kar, ja-
kie grożą nam ze strony unij-
nej. Nie będzie również żad-
nych perturbacji z wykorzy-
staniem środków unijnych
w okresie aplikowania 2007
–2013.
– Po dwóch latach polski rząd
i organizacje ekologiczne zaczęli
współpracować jak partnerzy.
Musimy mieć jednolitą wizję.
Musimy mieć wyznaczoną Natu-
rę 2000. Potrzebujemy nie tylko
chronić przyrodę, ale i musimy
mieć możliwość absorpcji fundu-
szy wspólnotowych. Jest wspól-
na diagnoza sytuacji. Współpra-
cujemy z naukowcami i samorzą-
dami – powiedział m.in. Maciej
Nowicki, minister środowiska, na
Zespoły wojewódzkie
W poszczególnych woje-
wództwach powołane zostały
wojewódzkie zespoły specjali-
styczne, które będą składały się
z ekspertów o dobrej znajomości
uwarunkowań lokalnych.
Inwentaryzacja przyrodnicza
W wyniku inwentaryzacji
przyrodniczej przeprowadzonej
w okresie 2006–2007 sieć Natu-
ra 2000 okazała się niekomplet-
na. Ówczesna inwentaryzacja
przyrodnicza ujawniła wiele no-
ciąg dalszy na str. C2
PRAWO Inwestycje na obszarach chronionych
Realizując projekt unijny, trzeba znać prawo wspólnotowe
Sieć Natura 2000 posiada solid-
ne podstawy prawne w postaci
m.in. dyrektyw unijnych. Nie-
przestrzeganie ich podczas in-
westowania to działanie niele-
galne. Trzeba pamiętać o szcze-
gólnych procedurach inwesto-
wania.
M
ożna nie wiedzieć, czym
1979 r. tzw. dyrektywa ptasia,
oraz Dyrektywa Rady
92/43/EWG z 21 maja 1992 r.
tzw. dyrektywa siedliskowa.
Ponadto przepisy te zostały
także przeniesione na grunt
prawodawstwa polskiego
w toku procesu harmonizacji
prawa polskiego z prawem
unijnym. Utworzenie tychże
obszarów posiada więc solid-
ne i trwałe podstawy prawne.
Wszystkie nadużycia i wykro-
czenia w tym zakresie są
w oczywisty sposób traktowa-
ne jako działanie nielegalne.
gą być sprzeczne (lub co naj-
mniej neutralne) w stosunku do
polityki realizowanej na pozio-
mie wspólnotowym.
Nie ma więc formal-
nego zakazu realizacji
inwestycji z wykorzy-
staniem unijnych źró-
deł finansowania na
obszarach Natura
2000. Znalazło to od-
zwierciedlenie w pro-
cedurze aplikowania
o unijne wsparcie – od
2005 roku wymaga-
nym załącznikiem do
wniosku jest oświad-
czenie organu odpo-
wiedzialnego za mo-
nitorowanie obsza-
rów sieci Natura 2000
(wojewoda). Praktycznie nato-
miast oznacza to, iż w przypad-
ku każdego projektu unijnego
mogącego nawet potencjalnie
oddziaływać na obszary Natura
2000 (niekoniecznie
znajdującego się na te-
renie tych obszarów,
jak w przypadku słyn-
nej inwestycji w doli-
nie Rospudy), istnieje
konieczność przepro-
wadzenia niezbęd-
nych procedur.
gicznej, pozwolenia wodno-
prawnego, decyzji zezwalającej
na prowadzenie robót budow-
lanych, oceny innych rozwiązań
wariantowych, a w szczegól-
nym przypadku przeprowadze-
nie pełnego raportu o oddziały-
waniu na środowisko czy wielu
spotkań konsultacyjnych ze
wszystkimi zainteresowanymi
stronami. Niewykonanie które-
goś z tych elementów może
skutkować zatrzymaniem całe-
go procesu inwestycyjnego. Do-
piero po uzyskaniu decyzji
o uwarunkowaniach środowi-
skowych można rozpocząć peł-
ną procedurę związaną z uzy-
skiwaniem dalszych decyzji
i zgód administracyjnych.
Stworzona lista obszarów
w ramach Europejskiej Sieci
Ekologicznej Natura 2000 po-
winna dla potencjalnych benefi-
cjentów funduszy struktural-
nych i Funduszu Spójności być
kolejnym bardzo ważnym
punktem w harmonogramie
przygotowania projektów. Do-
datkowo beneficjenci powinni
wykazać się czujnością. W naj-
bliższych dniach lista ta może
być znacząco rozszerzona i no-
we obszary mogą być objęte ob-
szarami Natura 2000.
■
Pozwolenia na budowę
Procedura ta obej-
muje ocenę oddziały-
wania inwestycji na te-
ren Natura 2000 przez
organ właściwy do wy-
dania pozwolenia na
budowę, każdy inny
organ wydający decyzje w spra-
wie uzyskania koncesji geolo-
MACIEJ
SALAMON
project
manager,
Eficom
Zasada koordynacji
Zgodnie z unijną zasadą ko-
ordynacji wszystkie działania
realizowane przy wykorzysta-
niu funduszy strukturalnych
czy Funduszu Spójności nie mo-
Harmonizacja prawa
Podstawą prawną utworze-
nia sieci obszarów Natura
2000 jest Dyrektywa Rady
79/409/EWG z 2 kwietnia
2000 czeka na zatwierdzenie
ANDRZEJ OKRASIŃSKI
andrzej.okrasinski@infor.pl
W
całej zgłoszonej
Działania
realizowane przy
wykorzystaniu
funduszy unijnych
nie mogą być
sprzeczne
z polityką
na poziomie
wspólnotowym
są obszary objęte progra-
mem Natura 2000, a kto tak po-
stąpi i będzie próbował zreali-
zować inwestycję na tego typu
obszarach, szybko przekona się,
ile szkody ta nieznajomość mo-
że mu przynieść.
■
C2
WWW.GAZETAPRAWNA.PL
Ochrona środowiska
WTOREK
24 CZERWCA
2008
| nr 122
Nowa lista obszarów
Natura 2000
Rozmawiamy z MACIEJEM TRZECIAKIEM, podsekretarzem stanu w Ministerstwie Środowiska
Natura 2000 nie hamuje
ciąg dalszy ze str. C1
skowej jak na terenie UE. Nie-
docenianie problemów przez
ostatnie kilka lat spowodowa-
ło, że Polsce przedstawiono
najwięcej naruszeń z całego
sektora środowiska, w zakre-
sie wdrażania Natury 2000.
Nieprawidłowości w reali-
zacji postulatów unijnych
w zakresie Natury 2000 oraz
stosowanie procedury ocen
oddziaływania na środowisko
niezgodnie z zaleceniami unij-
nymi to wciąż zagrożenie, że
niewykorzystamy do końca
przyznanych nam unijnych
funduszy pomocowych.
rozwoju gospodarczego
Zespoły we współpracy
z Ministerstwem Środowiska
(MŚ) zweryfikują całą dostęp-
ną wiedzę, aby nadrobić zale-
głości w zakończeniu tworze-
nia w naszym kraju ESE Natu-
ra 2000. Temu celowi służyło
m.in. zwołane w marcu tego
roku przez MŚ Krajowe Semi-
narium Biogeograficzne, po-
święcone sieci Natura 2000.
Jedynym warunkiem, jaki musi spełniać planowana inwestycja
na obszarach chronionych, jest brak znaczącego negatywnego
wpływu na stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków
roślin i zwierząt, a także na gatunki, dla których ochrony został
wyznaczony obszar Natura 2000.
Kiedy nowe obszary zosta-
ną objęte siecią Natura
2000?
– Ministerstwo Środowiska
porozumiało się z organiza-
cjami pozarządowymi (NGO
– non-governmental organi-
zation). Opracowały one
wcześniej swoją listę obsza-
rów chronionych w ramach
sieci Natura 2000, tzw. sha-
dow list, i właśnie ona zosta-
ła zaakceptowana przez Ko-
misję Europejską. W tej chwi-
li wspólnie dążymy do ustale-
nia listy, która może być
przyjęta w Brukseli. Mam na-
dzieję, że stanie się to do koń-
ca bieżącego roku.
Zakładamy, że do końca
2008 roku. w celu uzyskania
całkowitej kompletności sie-
ci, po identyfikacji luk geo-
graficznych w niej, zostaną
wyznaczone ostatnie siedli-
skowe obszary Natura 2000.
Nastąpi to po przeprowadze-
niu specjalistycznych analiz
na szczeblu wojewódzkim,
włączających w ten proces
ekspertów, grupy interesu
oraz wojewódzkie służby
ochrony przyrody. W woje-
wódzkich zespołach specjali-
stycznych znajdą się również
mediatorzy, których zada-
niem będzie komunikacja
z zainteresowanymi gminami
i rozwiązywanie kwestii spor-
nych.
Obecnie sieć Natura 2000
obejmuje około 18 proc. po-
wierzchni Polski, a docelowo
może to być ponad 20 proc.
To nie jest dużo, dla porów-
nania sieć Natura 2000
w Hiszpanii, która doskonale
się rozwija, obejmuje około
30 proc. tego kraju, a u tygry-
sa Europy – w Słowenii – jesz-
cze więcej.
W praktyce działalność in-
westycyjna na tego typu tere-
nach może być realizowana.
Jedynym warunkiem, jaki
musi spełniać planowana in-
westycja, jest brak znaczące-
go negatywnego wpływu na
stan siedlisk przyrodniczych
oraz siedlisk gatunków roślin
i zwierząt, a także na gatunki,
dla których ochrony został
wyznaczony obszar Natura
2000. Jeżeli istnieje podejrze-
nie, że dana inwestycja może
mieć znaczący negatywny
wpływ na gatunki i siedliska
objęte ochroną w ramach sie-
ci Natura 2000, wtedy istnie-
je obowiązek przeprowadze-
nia dla takiej inwestycji po-
stępowania w sprawie oceny
oddziaływania na środowi-
sko, w kontekście obszarów
Natura 2000, według zasad
określonych w ustawie z dnia
27 kwietnia 2001 r. Prawo
ochrony środowiska.
Należy podkreślić, że ist-
nieją również możliwości re-
alizacji inwestycji, które zna-
cząco negatywnie oddziały-
wają na obszary Natura
2000. Jest to jednak wyłącz-
nie odstępstwo od reguły. Do-
tyczy ono inwestycji spełnia-
jących wymóg nadrzędnego
interesu publicznego, w przy-
padku braku rozwiązania al-
ternatywnego i po wykona-
niu kompensacji przyrodni-
czej, niezbędnej do zapew-
nienia spójności i właściwego
funkcjonowania sieci obsza-
rów Natura 2000.
Inwestorzy chcący realizo-
wać przedsięwzięcia na ob-
szarach Natura 2000 powin-
ni w miarę możliwości poszu-
kiwać informacji, które po-
zwolą im określić, czy
w miejscu lub pobliżu plano-
wanej inwestycji znajdują się
siedliska przyrodnicze lub
siedliska gatunków roślin
i zwierząt, a także gatunki,
dla których ochrony został
wyznaczony dany obszar Na-
tura 2000.
Polityka unijna
Wraz z autorami Shadow
List, instytucjami ochrony
przyrody, PAN, przedstawicie-
lami MŚ i wojewódzkimi kon-
serwatorami przyrody uzgod-
niono, że do końca roku bę-
dzie ukończony proces two-
rzenia ESE Natura 2000.
Propozycje obszarów ptasich
zostały już rozesłane do rad
gmin, których dotyczy rozsze-
rzenie sieci, z prośbą o opinie.
Jest to element konsultacji
społecznych w tej sprawie.
Przewiduje się, że stworzo-
na pod koniec tego roku nowa
lista zostanie zatwierdzona
w ciągu dziesięciu miesięcy.
Oznacza to równocześnie, że
jakiekolwiek inwestycje mają-
ce znaczący wpływ na środo-
wisko na nowych obszarach
będzie można realizować do-
piero pod koniec 2009 roku.
Nie ma jeszcze u nas wystar-
czającej świadomości o randze
Natury 2000 w polityce Unii
Europejskiej. Należy w tym
przypadku dodać, że nigdzie
na świecie nie ma tak dobrze
rozwiniętej polityki środowi-
Rozwój zrównoważony
Gminy, które są położone na
terenie Natury 2000, mogą mi-
mo wszystko realizować inwe-
stycje z zakresu infrastruktury
komunalnej. Do takich należy
m.in. budowa i modernizacja
dróg, sieć wodno-kanalizacyj-
na, stacje oczyszczania wody,
oczyszczalnie komunalne. In-
westycje mogą być realizowa-
ne w ramach unijnej pomocy
w okresie aplikowania o dota-
cje z funduszy UE 2007 – 2013.
– Nie ma formalnego zaka-
zu realizacji inwestycji z wyko-
rzystaniem unijnych funduszy.
Istnieje tylko konieczność prze-
prowadzenia niezbędnych pro-
cedur obejmujących ocenę od-
działywania inwestycji na śro-
dowisko, a w szczególnych
przypadkach potrzebny jest ra-
port oddziaływania inwestycji
na środowisko – twierdzi Ma-
ciej Salamon, project manager
z firmy konsultingu europej-
skiego Eficom.
■
MACIEJ TRZECIAK
Wiceminister środowiska, Główny Konserwator Przyrody. Ukończył
studia na kierunku ochrony środowiska. W 2002 roku uzyskał
stopień doktora w zakresie biologii medycznej. Pracował w
zachodniopomorskim urzędzie wojewódzkim, m.in. na stanowisku
Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody
gram Rozwoju Obszarów Wiej-
skich oraz Europejski Fundusz
Rybacki. Działania związane
z funkcjonowaniem obszarów
Natura 2000 wspierają finanso-
wo także: Narodowy Fundusz
Ochrony Środowiska i Gospo-
darki Wodnej oraz wojewódzkie
fundusze ochrony środowiska.
Samorządy lokalne mogą być
beneficjentami wszystkich wy-
mienionych funduszy. Ponadto
opracowujemy tzw. koszyk ko-
rzyści, czyli różne formy wspar-
cia dla mieszkańców gmin,
w których obszary sieci Natura
2000 zajmują procentowo naj-
większą powierzchnię.
dzenia działań minimalizują-
cych. Wykonujemy je, gdy
planowane działania minima-
lizujące nie zapewnią usunię-
cia znaczącego negatywnego
wpływu przedsięwzięcia na
środowisko przyrodnicze
i brak jest rozwiązań alterna-
tywnych. Decyzja o wykona-
niu kompensacji przyrodni-
czej absolutnie nie zwalnia
z obowiązku poszukiwania
rozwiązań alternatywnych
(wyboru najkorzystniejszego
dla obszarów Natura 2000
wariantu inwestycji) oraz za-
planowania i wykonania dzia-
łań minimalizujących.
OBSZARY SPECJALNIE CHRONIONE
Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000, najczęściej nazywana po
prostu sieć Natura 2000, to obszary o specjalnej ochronie przyrody. Jest
wdrażana na terenie UE od 1992 r. Są to tereny najistotniejsze dla
zachowania zagrożonych lub bardzo rzadkich gatunków zwierząt i roślin,
charakterystycznych siedlisk przyrodniczych, które mają wpływ dla
ochrony wartości przyrodniczej całej Europy. Średnio w UE do sieci Natura
2000 należy ponad 10 proc. powierzchni krajów unijnych. Najwięcej, bo
aż 25,5 proc., w Słowacji i 25 proc. w Słowenii. Najmniej w Irlandii – tylko
2,9 proc. powierzchni kraju, i w Wielkiej Brytanii tylko 5,8 proc.
reklama
Znajdujemy najlepsze rozwiàzania
dla Transportu, Infrastruktury
i Sektora Publicznego
Na co inwestor powinien
zwrócić szczególną uwagę?
– Sieć Natura 2000 nie ha-
muje rozwoju. Unia Europej-
ska postanowiła chronić za-
grożone wyginięciem siedli-
ska przyrodnicze oraz gatun-
ki roślin i zwierząt poprzez
stworzenie Europejskiej Sieci
Ekologicznej Natura 2000,
ale obszary te z założenia nie
są restrykcyjną formą ochro-
ny przyrody o ustalonym ze-
stawie zakazów.
Czy warunkiem jakichkol-
wiek inwestycji jest koniecz-
ność przeprowadzenia dzia-
łań kompensacyjnych i na-
prawczych? Na czym one po-
legają?
– Nie jest prawdą, że wa-
runkiem przeprowadzenia ja-
kichkolwiek działań inwesty-
cyjnych na obszarach Natura
2000 jest wykonanie kompen-
sacji przyrodniczej, bo one są
niezbędne tylko wtedy, gdy
ewidentnie niszczona jest
przyroda. Zdarzają się jednak
przypadki, kiedy nie ma moż-
liwości zminimalizowania ne-
gatywnego wpływu inwesty-
cji na obszar Natura 2000 do
poziomu, o którym mogliby-
śmy powiedzieć, że brak jest
znaczącego negatywnego
wpływu. W takich przypad-
kach zastosowanie mają dzia-
łania kompensacyjne. Jak sa-
ma nazwa wskazuje, mają
one równoważyć straty w sie-
dliskach przyrodniczych, po-
pulacjach gatunków roślin
i zwierząt, którym nie uda się
zapobiec w wyniku prowa-
Jak walory przyrodnicze
związane z obszarami obję-
tymi siecią Natura 2000 moż-
na wykorzystać dla rozwoju
regionalnego?
– Natura 2000 nie może
ograniczać rozwoju społecz-
ności lokalnych i przyczyniać
się do strat jakiejkolwiek gru-
py interesu. Natura 2000 mu-
si łączyć potrzebę rozwoju
gospodarczego obszaru z po-
prawą warunków życia
mieszkańców. Przynależność
danego terenu do sieci ob-
szarów o priorytetowym zna-
czeniu dla zachowania róż-
norodności biologicznej Unii
Europejskiej, czyli sieci Natu-
ra 2000, jest swego rodzaju
etykietą informującą, w kraju
i za granicą, o unikatowych
walorach przyrodniczych
wokół. Na bazie walorów
przyrodniczych można budo-
wać tzw. zielony biznes,
głównie: usługi turystyczne,
agroturystykę, zielone miej-
sca pracy, edukację ekolo-
giczną, tworzyć produkt lo-
kalny.
■
Kontakt:
Marzena Rytel
Wicedyrektor
tel.: + 48 (22) 523 4685
marzena.rytel@pl.pwc.com
Czy rząd i Komisja Europej-
ska przewidują jakieś re-
kompensaty dla gmin poło-
żonych na terenie Natura
2000?
– Na obszarach Natura 2000
dopuszcza się inwestycje obo-
jętne dla przedmiotu ochrony,
dla którego został utworzony
obszar Natura 2000. Dlatego
w wielu przypadkach obszary
te nie muszą być omijane przez
inwestorów. Istnieje szereg me-
chanizmów finansowych zwią-
zanych ze środkami wspólnoto-
wymi, które mogą być urucho-
mione dla obszarów Natura
2000, na działania służące
czynnej ochronie przyrody. Naj-
ważniejszymi źródłami finanso-
wania sieci Natura 2000 w Pol-
sce z funduszy unijnych, są: Pro-
gram Operacyjny Infrastruktu-
ra i Środowisko, Regionalne
Programy Operacyjne, Instru-
ment Finansowy LIFE+, Pro-
reklama
■
■
■
■
■
■
WTOREK
24 CZERWCA
2008
| nr 122
Ochrona środowiska
WWW.GAZETAPRAWNA.PL
C3
EKOLOGIA
Ingerencja
w środowisko
pod kontrolą
EKOLOGIA Wsparcie dla zrównoważonego rozwoju
Finansowa pomoc na ochronę środowiska
Ochrona środowiska może być realizowana w sposób czynny
i aktywny. Unia Europejska dostrzega potrzebę promocji
związków między działalnością małych i średnich
przedsiębiorstw a ochroną i stanem bioróżnorodności.
oraz szereg innych produktów
depozytowych i kredytowych.
Warunki skorzystania z tej ofer-
ty oceniamy jako atrakcyjne
i mamy nadzieję, że nasi klien-
ci też będą mieli taką opinię.
Dodatkowym elementem ofe-
rowanym klientom pakietu eko-
logicznego jest doradztwo eko-
logiczne, realizowane przez spe-
cjalistyczną kadrę bankową, do-
tyczące np. specyfiki
wymagań formalno-
-prawnych w zakresie
prawa środowiskowe-
go. Ta usługa wydaje
się szczególnie cieka-
wa dla klientów, któ-
rzy planują podjąć
działania na obszarach
cennych przyrodniczo.
Dla klientów korzysta-
jących z pakietu ekolo-
gicznego ogłosiliśmy
konkurs Wygrywasz
Ty, wygrywa natura,
w którym przewidzie-
liśmy nagrody dla
klientów wprowadzających naj-
ciekawsze rozwiązania służące
ochronie środowiska. Pula środ-
ków przeznaczonych na nagro-
dy to 100 tys. zł.
preferencyjne. Zakres możli-
wych do kredytowania przedsię-
wzięć oraz szczegółowe warun-
ki są różne w poszczególnych
województwach. Oprocentowa-
nie kredytów uzależnione jest
od stopy redyskontowej weksli
i aktualnie (przy s.r.w. = 6%)
zmienia się od 3 proc. do 5,1
proc. W ramach kredytów pre-
ferencyjnych udzielanych przez
BOŚ we współpracy
z WFOŚiGW kredyto-
wać można m.in. mo-
dernizację systemów
grzewczych, budowę
przydomowych
oczyszczalni itp. Jeśli
zatem prowadzimy
działalność (lub po
prostu mieszkamy) na
obszarach cennych
przyrodniczo, może-
my dzięki preferencyj-
nym kredytom BOŚ
zdecydować się na in-
westycję, która ogra-
niczy nasze negatyw-
ne oddziaływanie na otoczenie.
Warto jeszcze zwrócić uwa-
gę na kredyty na przedsięwzię-
cia agroturystyczne. Dzięki li-
nii kredytowej uruchomionej
we współpracy z EFRWP Coun-
terpart Fund finansujemy mo-
dernizację i rozbudowę bazy
gastronomicznej, turystycznej,
rekreacyjnej i sportowej. Kredy-
ty mogą być udzielane rolni-
kom, osobom fizycznym pro-
wadzącym działalność gospo-
darczą, spółkom handlowym
i innym podmiotom prawnym,
które podejmują działania
agroturystyczne na terenie wsi
i miast do 20 tys. mieszkańców.
Jeżeli zdecydujemy się na kre-
dyt w kwocie do 50 tys. zł, to
sfinansować nim możemy na-
wet 100 proc. udokumentowa-
nych kosztów zadania, a opro-
centowanie jest zmienne i wy-
nosi 0,80 s.r.w. (aktualnie 4,8
proc. w skali roku).
Wśród zadań realizowanych
na obszarach cennych przyrod-
niczo mogą znaleźć się i takie,
które uzyskały wsparcie środ-
kami UE. W takim przypadku
BOŚ proponuje ofertę europej-
ską, obejmującą zarówno kre-
dyty pomostowe, jak i kredyty
na zbilansowanie źródeł finan-
sowania zadania.
To, co wyróżnia Bank Ochro-
ny Środowiska spośród innych
banków, to przede wszystkim
profesjonalna kadra ekologicz-
na pomagająca w przygotowa-
niu najkorzystniejszego monta-
żu finansowego zadania,
z uwzględnieniem dostępnych
w BOŚ kredytów preferencyj-
nych.
■
Przebieg i wyniki procedur
w zakresie oddziaływania
na środowisko zwykle zależą
od skali przedsięwzięcia
i jego lokalizacji.
P
rowadzone przez
czo podlegają różnym for-
mom ochrony, regulowanym
aktami prawnymi. Część z nich,
jak na przykład rezerwaty przy-
rody, wyłączona jest z prowadze-
nia działalności gospodarczej, na
niektórych innych dopuszczona
jest ograniczona działalność (np.
parki narodowe).
znym klientom i naturalnemu
środowisku, wspierającym roz-
wój zrównoważony, posiada
w swojej ofercie różnorodne
produkty skierowane do sekto-
ra finansów publicznych
i przedsiębiorców. Wśród ofe-
rowanych produktów warto
zwrócić uwagę na pakiet ekolo-
giczny kierowany do firm – in-
westorów, wykonawców czy
producentów, którzy prowadzą
lub podejmują działalność
wspomagającą ochronę środo-
wiska. Mamy tu na uwadze bar-
dzo różnorodną działalność –
i taką, która w sposób oczywi-
sty kojarzy się z generowaniem
efektów ekologicznych –
oczyszczanie ścieków, zagospo-
darowanie odpadów, jak i sze-
roką gamę przedsięwzięć po-
średnio generujących efekty
ekologiczne. Przykładem ta-
kich działań może być uprawa
roślin energetycznych, produk-
cja biogazu z odpadów roślin-
nych czy zwierzęcych.
PGNiG działania, zwią-
zane z poszukiwaniem, wy-
dobyciem, magazynowa-
niem gazu czy budową ko-
niecznej infrastruktury, z de-
finicji ingerują w otoczenie.
Większość z nich poddana
była lub będzie ocenie od-
działywania na środowisko.
Wspieranie rozwoju
Europejska Sieć Natura 2000
utworzona została dla zacho-
wania określonych typów sie-
dlisk przyrodniczych oraz ga-
tunków, które uważa się za za-
grożone w skali Europy. Wobec
tak zdefiniowanych celów wy-
dawać by się mogło, że na ob-
szarach cennych przyrodniczo
nie jest możliwa działalność go-
spodarcza. Jednak nie jest to do
końca prawdą. Należy pamię-
tać, że ochrona środowiska mo-
że być realizowana w sposób
czynny i aktywny. Także Unia
Europejska dostrzega potrzebę
promocji związków między
działalnością małych i średnich
przedsiębiorstw a ochroną i sta-
nem bioróżnorodności.
Bank Ochrony Środowiska,
który zgodnie ze swoją misją
i strategią jest bankiem przyja-
Dzięki
preferencyjnym
kredytom można
zdecydować się
na inwestycję,
która ograniczy
negatywne
oddziaływanie
na otoczenie
Poszukiwanie złóż
Pozornie najmniej proble-
mów ekologicznych wiąże
się z działalnością polegają-
cą na poszukiwaniu i rozpo-
znawaniu złóż kopalin. Do-
skonałym przykładem w tym
zakresie może być procedura
uzyskiwania decyzji o środo-
wiskowych uwarunkowa-
niach dla złóż ropy naftowej
i gazu ziemnego Kostrzyn–
–Myślibórz. Wydaje się, że
samo przedsięwzięcie, choć
zajmuje obszar dziesięciu
gmin o powierzchni ponad
1000 km kw. i będzie reali-
zowane w granicach sześciu
obszarów Natura 2000, nie
będzie negatywnie oddziały-
wać na środowisko. Brak za-
grożeń wiąże się bowiem ze
specyfiką działalności (w du-
żym stopniu nieinwazyjną),
lokalizacją wierceń poza ob-
szarami chronionymi (w tym
zastosowaniu wierceń kie-
runkowych), a także krótko-
trwałym i lokalnym zasię-
giem wszelkich uciążliwości.
Dodatkowe zabezpieczenia
wynikające z decyzji o środo-
wiskowych uwarunkowa-
niach to: włączenie do ekipy
wiertniczej ekologów (bota-
nika, ornitologa, faunisty),
zakaz niszczenia siedlisk
oraz gatunków roślin i zwie-
rząt, dla których utworzono
obszar Natura 2000, wresz-
cie obowiązek zaniechania
prac w godzinach nocnych,
wczesnorannych i późno-
wieczornych w celu uwzględ-
nienia dobowej aktywność
zwierząt.
Elementy pakietu
Pakiet ekologiczny obejmu-
je: prowadzenie rachunku,
udostępnienie certyfikowane-
go podpisu elektronicznego,
usługi bankowości internetowej
Zakres kredytowania
Oferta BOŚ nie ogranicza się
do pakietu ekologicznego. Ofe-
rujemy kredyty na przedsię-
wzięcia proekologiczne, w tym
niżej oprocentowane kredyty
ANNA ŻYŁA
główny ekolog Banku
Ochrony Środowiska
reklama
PRAWO Inwestycje na obszarach chronionych
Przede wszystkim konieczna
jest należyta staranność
stycji: organy decyzyjne,
inwestorzy publiczni, prywatni
wykonawcy, ponoszą odpowie-
dzialność za prawidłowe przy-
gotowanie oraz realizację pro-
jektu infrastrukturalnego w za-
kresie ustalonym prawnie, a tak-
że zgodnie z zawartymi
umowami. Tym samym wszyst-
kie wymagania nałożone pra-
wem, zarówno polskim jak
i wspólnotowym, muszą być
spełnione niezależnie od źródła
finansowania danego projektu.
Często niesłusznie sądzi się,
że inwestycje współfinansowa-
ne ze środków funduszy unij-
nych obarczone są większymi
restrykcjami. Inwestycje te są
z pewnością narażone na więk-
szą liczbę kontroli i ze względu
na udział środków pochodzą-
cych z budżetu unijnego podle-
gają większemu nadzorowi, nie-
mniej projekty w całości finan-
sowane z budżetu państwa lub
realizowane w systemie part-
nerstwa publiczno-prywatnego
również podlegają surowym
przepisom środowiskowym.
Dotychczasowe doświadcze-
nie pokazuje także, jak ważna
przy realizacji inwestycji jest ko-
munikacja oraz dobra wola
wszystkich podmiotów biorą-
cych udział w przygotowaniu
danego przedsięwzięcia. Tym-
czasem inwestorzy nie zawsze
doceniają możliwości ogranicze-
nia ryzyka protestów społecz-
nych czy organizacji proekolo-
gicznych poprzez ak-
tywne włączenie tych
podmiotów w procesy
planistyczne i decyzyj-
ne. Właściwe przed-
stawienie zaintereso-
wanym stronom
założeń projektu na
wczesnym etapie, wy-
słuchanie potrzeb spo-
łeczności lokalnej oraz
konsultacje z organi-
zacjami proekologicz-
nymi mogą znacznie
skrócić czas przygoto-
wania inwestycji.
Co ważne, nie nale-
ży ograniczyć się tylko
do tego, co nakazuje
prawo. Przeprowadze-
nie konsultacji społecznych tuż
przed wydaniem decyzji zezwa-
lającej na realizację przedsię-
wzięcia w rzeczywistości bardzo
ogranicza ich skuteczność. Waż-
ne, aby grupy zainteresowane
daną inwestycją mogły zapo-
znać się z planami na jak naj-
wcześniejszym etapie, gdyż wte-
dy wszelkie zmiany są znacznie
tańsze i prostsze do przeprowa-
dzenia. Drugim kluczowym ele-
mentem są analizy środowisko-
we. Muszą być one wykonane
z należytą starannością, w okre-
ślonym czasie i przez określony
zespół specjalistów, aby gwaran-
towały jakość i rzetelność. I choć
nie istnieją obostrzenia prawne
dotyczące wykonawców ocen
oddziaływania na środowisko,
to w interesie inwestora jest, by
prace te były stworzone jak naj-
bardziej profesjonalnie, a nie tyl-
ko zrobione.
Realizacja przedsię-
wzięć infrastruktural-
nych jest procesem
złożonym. Ze względu
na swoje szerokie od-
działywanie społeczne
i środowiskowe wy-
maga należytej staran-
ności oraz swoistej od-
powiedzialności
wszystkich uczestni-
ków zaangażowanych
w realizację. Wymaga
odpowiedzialnego
biznesu (corporate re-
sponsibility), które to
pojęcie idealnie wpi-
suje się w logikę do-
brze przygotowanego
przedsięwzięcia infrastruktural-
nego. W ten sposób budowana
jest marka inwestora jako odpo-
wiedzialnego za społeczeństwo
i środowisko, co przekłada się na
cele, dla których powołuje się in-
stytucje działające w służbie cy-
wilnej.
■
Przeprowadzenie
konsultacji
społecznych tuż
przed wydaniem
decyzji
zezwalającej
na realizację
przedsięwzięcia,
w rzeczywistości
bardzo ogranicza
ich skuteczność
Wydobycie ropy i gazu
Innym aspektem sprawy
jest wydobycie ropy nafto-
wej i gazu, czego przykła-
dem może być proces oceny
oddziaływania na środowi-
sko złoża Grotów. W tym
przypadku, po trwającej
9 miesięcy ocenie oddziały-
wania na środowisko, wnio-
skodawca otrzymał decyzję
o środowiskowych uwarun-
kowaniach nakładającą obo-
wiązek zastosowania szere-
gu rozwiązań ograniczają-
cych emisję (montaż układu
redukcji ciśnienia płynu zło-
żowego, tłumiki, zastosowa-
nie odpowiedniego palnika
gazowego, hermetyzację
urządzeń wydobywczych),
a także narzucającą prowa-
dzenie prac budowlanych
jedynie poza okresem lęgo-
wym ptaków czyli w miesią-
cach wrzesień-marzec każ-
dego roku.
■
JULIA
PATORSKA
Zespół ds.
Odpowiedzial-
nego Biznesu
Pricewaterhouse-
Coopers
ciąg dalszy na str. C4
O
bszary cenne przyrodni-
■
Aby uniknąć ryzyka protestów,
najlepiej we wczesnym etapie
inwestowania skonsultować
projekt z organizacjami
ekologicznymi i społecznością
lokalną. Kluczowym elementem
są tzw. analizy środowiskowe.
W
szyscy uczestnicy inwe-
C4
WWW.GAZETAPRAWNA.PL
Ochrona środowiska
WTOREK
24 CZERWCA
2008
| nr 122
PRAWO Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000
Inwestycje muszą być zgodne z zasadą
zrównoważonego rozwoju
Ingerencja
w środowisko
pod kontrolą
ciąg dalszy ze str. C3
To rozwiązanie związane
jest z koniecznością ochrony
walorów pobliskiego obsza-
ru Natura 2000 Puszcza No-
tecka, dla którego zagroże-
niem jest m.in. płoszenie
ptaków, niszczenie gniazd
i penetrowanie siedlisk.
Mimo wielu obostrzeń prawnych na obszarach Natura 2000 można
z wyjątkami realizować inwestycje zgodne z tzw. zrównoważonym
rozwojem.
tura 2000 siedliska lub gatun-
ku o znaczeniu priorytetowym
zezwolenie na realizację
przedsięwzięcia może zostać
udzielone wyłącznie w celu:
■
ochrony zdrowia i życia lu-
dzi,
nywanie szkód dokonywanych
w środowisku przez realizacje
i zachowanie walorów krajo-
brazowych. Kompensacja jest to
więc swego rodzaju zadość-
uczynienie na rzecz środowiska
naturalnego za spowodowanie
niekorzystnej ingerencji w ob-
szar Natura 2000.
bezpośredni i pośredni
wpływ danego przedsię-
wzięcia na środowisko oraz
zdrowie i warunki życia lu-
dzi, dobra materialne, za-
bytki, wzajemne oddziały-
wanie między tymi czynni-
kami, dostęp do złóż kopa-
lin,
■
możliwości oraz sposoby za-
pobiegania i ograniczania
negatywnego oddziaływa-
nia na środowisko,
C
elem istnienia obszarów
twierdzenia i wyznaczenia
tych obszarów przez Komisję
Europejską.
Istnieją jednak wyjątki od
tej zasady. Wojewoda albo dy-
rektor urzędu morskiego jako
organ ochrony środowiska
w terenie może zezwolić na re-
alizację przedsięwzięcia, któ-
re może mieć negatywny
wpływ na siedliska przyrodni-
cze, w tym na gatunki roślin
i zwierząt.
Zezwolenie może być wyda-
ne, jeżeli zostaną spełnione
łącznie następujące warunki:
■
Natura 2000 jest zacho-
wanie siedlisk i gatunków za-
grożonych wyginięciem. Sieć
obszarów Natura 2000 dzieli
się na dwa typy obszarów: ob-
szary specjalnej ochrony pta-
ków oraz specjalne obszary
ochrony siedlisk.
Obszary te łącznie zajmują
18 proc. powierzchni kraju.
Polska, jako kraj w dalszym
ciągu rozwijający w szerokim
zakresie infrastrukturę
(zwłaszcza drogową), potrze-
buje regulacji prorozwojowych
przy jednoczesnym zapotrze-
bowaniu na ochronę cennych
przyrodniczo siedlisk i rzad-
kich gatunków zwierząt i ro-
ślin. Sprostanie takim założe-
niom nie jest łatwe.
Magazynowanie gazu
Trudności w zakończeniu
postępowania w sprawie
oceny oddziaływania na śro-
dowisko w związku z Naturą
2000 nie omijają podziem-
nego magazynu gazu pla-
nowanego w miejscowości
Kosakowo. Samo magazy-
nowanie z pewnością nie
będzie szkodzić gatunkom
i siedliskom chronionym.
Wątpliwości ekologów doty-
czą fazy budowy projektu,
a konkretniej zrzutu solanki
do Zatoki Puckiej. Z przepro-
wadzonych obserwacji i ba-
dań modelu rozprzestrze-
niania się solanki, a także
analiz dostępnej literatury,
wynika, że przy zachowaniu
określonych warunków nie
nastąpi pogorszenie warun-
ków panujących w akwenie.
Do rozwiązań chroniących
środowisko należy w tym
przypadku zaliczyć m.in.:
wykorzystanie istniejącego
kanału, zastosowanie dyfu-
zora, dokonanie zrzutu
w odpowiedniej odległości
od brzegu i w miejscu pozba-
wionym siedlisk i gatunków
chronionych, wreszcie za-
chowanie takich parame-
trów zrzutu solanki, aby
zmiany zasolenia akwenu
nie przekraczały natural-
nych wahań.
zapewnienia bezpieczeń-
stwa powszechnego,
■
uzyskania korzystnych na-
stępstw o pierwszorzędnym
znaczeniu dla środowiska
przyrodniczego,
Oddziaływanie na środowisko
Realizacja inwestycji na
tych terenach może wymagać
sporządzenia ra-
portu oddziaływa-
nia na środowisko,
jeżeli organ ochro-
ny środowiska pro-
wadzący postępo-
wanie tak postano-
wi. Ten sam organ
określa także za-
kres raportu. Zgod-
nie z przepisami
w przypadku przed-
sięwzięć mogących
znacząco oddziały-
wać na obszary Na-
tura 2000 zakres ra-
portu w takim przy-
padku powinien
być ograniczony do
określenia oddzia-
ływania przedsię-
wzięcia w odniesieniu do sie-
dlisk przyrodniczych oraz ga-
tunków roślin i zwierząt, dla
których ochrony został wy-
znaczony obszar Natura
2000. Jeśli zaś chodzi o za-
kres postępowania w sprawie
oddziaływania na środowi-
sko, obejmuje on:
wynikającym z ko-
niecznych wymo-
gów nadrzędnego
interesu publiczne-
go, po uzyskaniu
opinii KE.
Podmiot realizujący
przedsięwzięcie, któ-
re niekorzystnie od-
działywuje na obszary
Natura 2000, jest zo-
bowiązany do ponie-
sienia kosztów kom-
pensacji przyrodni-
czej. Obowiązek do-
konania kompensacji
przyrodniczych okre-
ślony jest w zezwole-
niu na realizację
przedsięwzięcia.
Kompensacja przy-
rodnicza, zgodnie z prawem
ochrony srodowiska, to zespół
działań obejmujących w szcze-
gólności roboty budowlane, ro-
boty ziemne, rekultywację gle-
by, zalesianie oraz tworzenie
skupień roślinności prowadzą-
cych do przywrócenia równo-
wagi przyrodniczej lub wyrów-
wymagany zakres monito-
ringu.
Obecnie polskie regulacje
dotyczące postępowania
w sprawie ocen oddziaływania
na środowisko są obiektem za-
rzutów ze strony KE. Zarzuty
dotyczą nieprawidłowej i nie-
pełnej implementacji regulacji
wspólnotowych do prawa pol-
skiego.
■
za realizacją przedsięwzię-
cia muszą przemawiać ko-
nieczne wymogi nadrzędne-
go interesu publicznego,
■
nie istnieją inne rozwiąza-
nia alternatywne umożli-
wiające realizację przedsię-
wzięcia bez szkody dla cen-
nych przyrodniczo obsza-
rów,
■
podmiot realizujący przed-
sięwzięcie jest zobowiazany
zapewnić wykonanie tzw.
kompensacji przyrodniczej
niezbędnej do zapewnienia
spójności i właściwego funk-
cjonowania obszarów Natu-
ra 2000.
Podmiot
realizujący
przedsięwzięcie,
które
niekorzystnie
oddziaływuje na
obszary Natura
2000, jest
zobowiązany do
poniesienia
kosztów
kompensacji
przyrodniczej
Zasady inwestowania
Zasadą jest zakaz podejmo-
wania działań mogących
w znaczący sposób pogorszyć
stan siedlisk gatunków roślin
i zwierząt, a także w znaczący
sposób wpłynąć negatywnie
na gatunki, dla których ochro-
ny został wyznaczony obszar
Natura 2000. Ponadto zasadę
tę stosuje się także wobec pro-
jektowanych obszarów Natura
2000, znajdujących się na li-
ście sporządzonej przez mini-
stra środowiska, do czasu od-
mowy zatwierdzenia albo za-
DANIEL
CHOJNACKI
Kancelaria
Domański
Zakrzewski
Palinka
PRZEMYSŁAW
ZDRAJKOWSKI
Kancelaria
Domański
Zakrzewski
Palinka
Znaczenie priorytetowe
Warto jeszcze zwrócić uwa-
gę, że w przypadku występo-
wania na danym obszarze Na-
EKOLOGIA Realizacja zobowiązań wobec Unii Europejskiej
Nie grozi już nam cofnięcie funduszy unijnych
Terminal w Świnoujściu
Do wniosku o braku zna-
czącego wpływu na gatunki
i siedliska chronione w ra-
mach Natury 2000 można
by dojść w przypadku innej
sztandarowej dla PGNiG in-
westycji Terminalu LNG
w Świnoujściu. Przedsię-
wzięcie polegające na wyła-
dunku skroplonego gazu
ziemnego (LNG), jego rega-
zyfikacji i wprowadzeniu do
systemu przesyłowego usy-
tuowane będzie w portowo-
przemysłowej części miasta
położonej na wyspie Wo-
lin. Terminal będzie czę-
ściowo zlokalizowany na
obszarze Natura 2000 Wo-
lin i Uznam, niemiej jednak
dotychczasowa inwentary-
zacja siedlisk i gatunków
chronionych wykazuje brak
kolizji zamierzeń inwesty-
cyjnych z przedmiotem
ochrony w ramach sieci Na-
tura 2000. Potwierdza to li-
sta zagrożeń dla przedmio-
towego obszaru ujęta
w Standardowym Formula-
rzu Danych, która wymie-
niając naturalną sukcesję,
presję drapieżników, zarzu-
canie wypasu i koszenia, kłu-
sownictwo, zanieczyszcze-
nia środowiska, składowanie
odpadów pomija kwestie bu-
dowy i użytkowania podob-
nych obiektów.
■
Do końca roku zakończy się
okres tworzenia sieci Natura
2000. Lista nowych obszarów
włączonych do sieci została
stworzona w porozumieniu
zawartym pomiędzy resortem
środowiska, organizacjami
ekologicznymi i przyrodnikami
z PAN.
E
uropejska Sieć Ekologicz-
ło 850 tys. km
2
, prawie 20 proc.
terytorium Wspólnoty.
I tak obszary ptasie Natura
2000 – tak zwane Obszary Spe-
cjalnej Ochrony Ptaków – są
tworzone na terenach ostoi pta-
ków o randze europejskiej (tzw.
IBA – od Important Bird Areas).
Ostoje te zostały zinwentaryzo-
wane na terenie całej Europy
(także poza UE) przez świato-
wą federację towarzystw ochro-
ny ptaków BirdLife Internatio-
nal. Przedstawicielem BirdLife
w Polsce jest Ogólnopolskie To-
warzystwo Ochrony Ptaków
(OTOP). Komisja Europejska
traktuje spis Important Bird Areas
dla poszczególnych krajów jako
punkt odniesienia dla budowy
sieci obszarów ptasich w pań-
stwach członkowskich. Stąd też
w Polsce KE wymaga uzupełnie-
nia sieci obszarów ptasich do co
najmniej 140 ostoi zidentyfiko-
wanych przez OTOP. Od postę-
pu w uzupełnianiu sieci Komisja
uzależnia przyznanie funduszy
strukturalnych.
krotnie dodawano następne
ostoje, ostatnie rozporządzenie
z 5 września 2007 r. wyznaczy-
ło 124 obszary ptasie. Pozosta-
wienie niepełnej sieci Natura
2000 i brak adekwatnej reakcji
rządu Polski po kolejnych mo-
nitach skłoniło Komisję Euro-
pejską do podania sprawy do
Europejskiego Trybunału Spra-
wiedliwości. Obecny rząd zde-
cydował się w pełni wyznaczyć
sieć Natura 2000 w Polsce.
Efektem decyzji jest między in-
nymi współpraca przy uzupeł-
nianiu obszarów ptasich sieci
Natura 2000 Ministerstwa Śro-
dowiska z ekspertami z Insty-
tutu Ochrony Przyrody PAN
(IOP PAN) oraz Ogólnopolskie-
go Towarzystwa Ochrony Pta-
ków. Obecnie trwają konsulta-
cje społeczne dotyczące no-
wych obszarów ptasich. W Pol-
sce kryteria europejskie spełnia
140 ostoi IBA wyznaczonych
przez OTOP w 2004 roku i do-
datkowo dziesięć obszarów,
które zostały zidentyfikowane
w ramach inwentaryzacji pro-
wadzonych w latach 2004 –
2007. Tak więc docelowo kom-
pletna sieć Obszarów Specjal-
nej Ochrony Ptaków w Polsce
powinna zawierać około 150
ostoi ptasich. Analogicznie jest
w przypadku obszarów siedli-
skowych. Tu Ministerstwo Śro-
dowiska przy współpracy z eks-
pertami z IOP PAN i organizacji
pozarządowych, bazując na
przeprowadzonych inwentary-
zacjach przyrodniczych, zdecy-
dowało uzupełnić sieć do końca
tego roku.
Zrównoważone gospodarowanie
Sieć nie zastępuje krajowego
systemu ochrony przyrody
(parki narodowe, krajobrazowe
i rezerwaty), częściowo się
z nim pokrywa i znacznie go
uzupełnia. Należy jednak pa-
miętać, że obszary Natura 2000
nie są terenami ochrony ścisłej.
Tereny te pozostają w gospo-
darczym wykorzystaniu. Nie-
mniej jednak dla ochrony wy-
sokiej różnorodności biologicz-
nej tych obszarów wszelkie pla-
ny i projekty inwestycji na
terenach Natura 2000 podlega-
ją ocenie pod kątem ich zgod-
ności z zasadami zrównoważo-
nego gospodarowania. Dzięki
temu Natura 2000 działa jak
filtr odsiewający inwestycje de-
gradujące walory przyrodnicze
o randze europejskiej.
Obszar kwalifikowany jest
jako teren Natura 2000 na ba-
zie ujednoliconych naukowych
kryteriów określonych między
innymi w dyrektywach EWG
79/409/EWG (dla obszarów
ptasich) i 92/43/EWG (dla ob-
szarów siedliskowych).
na (ESE) Natura 2000 jest
realizacją naszych zobowiązań
wobec dwóch konwencji mię-
dzynarodowych ratyfikowa-
nych przez państwa członkow-
skie Unii Europejskiej (w tym
Polskę) – Konwencji o Ochronie
Różnorodności Biologicznej
i Konwencji Berneńskiej. Jed-
nym z podstawowych zobowią-
zań Unii Europejskiej było po-
wstrzymanie spadku różnorod-
ności biologicznej i tempa wy-
mierania gatunków do 2010
roku. Sieć Natura 2000 jest for-
mą odpowiedzi na to wyzwanie
i zasadniczym sposobem reali-
zacji polityki ochrony przyrody
UE. Przez ostatnie lata, 27 kra-
jów członkowskich tworzy spój-
ną, opartą na wspólnych zasa-
dach sieć obszarów chronio-
nych pokrywającą obecnie oko-
Koniec z niepewnością
Jest duża szansa, że do końca
tego roku będzie w Polsce wy-
znaczona w pełni Europejska
Sieć Ekologiczna Natura 2000.
Zrealizowane zostaną nasze ob-
ligacje zapisane w Traktacie Ak-
cesyjnym, skończą się zagroże-
nia wstrzymania finansowania
ze źródeł unijnych i niepewność
inwestorów, czy dany teren jest
w Naturze, na Shadow List czy
też poza Naturą. Po uzupełnie-
niu sieci osiągniemy średnią
zbliżoną do całej Unii, około 20
proc. terytoriom kraju. Tu inwe-
stycje jako priorytet muszą brać
zasady zrównoważonego roz-
woju. Na pozostałych 80 proc.
kraju rozwój może być znacznie
intensywniejszy, jednakże w na-
szym własnym, dobrze pojętym
długofalowym interesie ochro-
na środowiska musi być rów-
nież respektowana.
■
Uzupełnianie obszarów
Początkowo (w 2004 roku)
rząd Polski zgłosił utworzenie
74 obszarów ptasich. Pod naci-
skiem Komisji Europejskiej
w poprzedniej kadencji dwu-
■
dr JAROSŁAW
KROGULEC
dyrektor
ds. ochrony
przyrody
Ogólnopolskiego
Towarzystwa
Ochrony Ptaków
140
ostoi ptaków
OSTOJE PTAKÓW
w Polsce spełnia kryteria europejskie wyznaczone przez
Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków
ARTUR KAWICKI
Główny Specjalista ds. Ochro-
ny Środowiska Departament
Wydobycia i Inwestycji PGNiG
■
■
■
■
■
■
■
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

happyhour.opx.pl